نقش هوش مصنوعی در تحول پزشکی بازساختی

پزشکی بازساختی به‌عنوان یکی از حوزه‌های نوآورانه علوم پزشکی، امید‌های تازه‌ای برای درمان بیماری‌های پیچیده‌ای مانند پارکینسون و آلزایمر به ارمغان آورده است. با این حال، روند توسعه درمان‌های بازساختی، به دلیل پیچیدگی‌های علمی و طولانی بودن مراحل آزمایش‌های بالینی، همواره با چالش‌های متعددی مواجه بوده است. 

اما امروزه با ورود هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی (ML) به این عرصه، مسیر تازه‌ای برای تسریع روند کشف دارو و بهبود درمان‌ها گشوده شده است.

هوش مصنوعی و تسریع روند کشف دارو

مریم اسلامی، متخصص ژنتیک و فلوشیپ پزشکی بازساختی با بیان اینکه هوش مصنوعی می‌تواند روند کشف دارو را در پزشکی بازساختی متحول کند. گفت: این فناوری با تجزیه و تحلیل میلیون‌ها ترکیب شیمیایی در مدت‌زمانی بسیار کوتاه‌تر از روش‌های سنتی، به کاهش چشمگیر هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای توسعه دارو کمک می‌کند.

وی افزود: به کمک هوش مصنوعی، محققان می‌توانند با بررسی مجموعه داده‌های گسترده، الگو‌هایی را شناسایی کنند که ممکن است در روش‌های معمول نادیده گرفته شود. این موضوع به آنها امکان می‌دهد تا به بینش عمیق‌تری از مکانیسم بیماری‌ها دست یابند و در نتیجه، درمان‌های دقیق‌تر و مؤثرتری ارائه کنند.

نمونه‌های موفق ترکیب هوش مصنوعی با پزشکی بازساختی

اسلامی تاکید کرد: طبق گزارش GlobalData در سال ۲۰۲۴، هم‌اکنون ۴۰ درمان پزشکی بازساختی که با کمک هوش مصنوعی کشف یا توسعه یافته‌اند، در مراحل مختلف تحقیق قرار دارند. از این تعداد، سه دارو وارد آزمایش‌های بالینی فاز دوم شده‌اند، از جمله داروی ANPD-۰۰۱ شرکت آسپن (Aspen Neuroscience) که در حال حاضر برای درمان بیماری پارکینسون مورد آزمایش قرار گرفته است.

رویکرد نوآورانه در درمان پارکینسون

این فلوشیپ پزشکی بازساختی با اشاره به اینکه بر خلاف روش‌های سنتی که تنها به مدیریت علائم بیماری پارکینسون می‌پرداختند، رویکرد جدید شرکت آسپن با هدف جایگزینی سلول‌های از دست رفته تولیدکننده دوپامین طراحی شده است، تشریح کرد: در این روش، سلول‌های پوستی بیمار گرفته می‌شود و با استفاده از فناوری بازبرنامه‌ریزی سلولی، به سلول‌های بنیادی تبدیل می‌شوند.

وی ادامه داد: این سلول‌های بنیادی، سپس به نورون‌های تولیدکننده دوپامین که به آنها سلول‌های پیش‌ساز عصبی دوپامین می‌گویند تبدیل می‌شوند و پتانسیل بازیابی عملکرد مغز را دارند.

هوش مصنوعی؛ پشتوانه‌ای برای دقت بیشتر

اسلامی با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی در این فرآیند نقشی حیاتی دارد، گفت: شرکت آسپن با بهره‌گیری از آزمایش‌های ژنومیک مبتنی بر هوش مصنوعی و ارزیابی ژنتیکی با کمک یادگیری ماشینی، کیفیت و عملکرد سلول‌های بازبرنامه‌ریزی‌شده را مورد بررسی قرار می‌دهد.

متخصص ژنتیک ادامه داد: این روش با استفاده از سلول‌های خود بیمار، خطر رد پیوند را کاهش می‌دهد و درمانی شخصی‌سازی‌شده و ماندگار را برای بیماران مبتلا به پارکینسون فراهم می‌کند.

آینده روشن پزشکی بازساختی با کمک هوش مصنوعی

وی با اشاره به پذیرش روزافزون هوش مصنوعی در صنعت داروسازی گفت: هوش مصنوعی در حال حاضر به‌تدریج در مسیر‌های مختلف تولید دارو، از جمله پزشکی بازساختی، ادغام شده است. این فناوری به ما کمک می‌کند تا درمان‌های مؤثرتری را با سرعت بالاتر و صرفه‌جویی در منابع ارائه دهیم. این یعنی بیماران می‌توانند زودتر از گذشته به درمان‌های پیشرفته و هدفمند دسترسی پیدا کنند.

اسلامی در پایان یادآور شد: پزشکی بازساختی، با پشتیبانی از فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، افق‌های تازه‌ای برای درمان بیماری‌های صعب‌العلاج گشوده است. این همگرایی فناوری و پزشکی، نویدبخش آینده‌ای است که در آن بیماران می‌توانند با امید بیشتری به درمان‌های دقیق‌تر، سریع‌تر و شخصی‌سازی‌شده دست یابند.