واکاوی تاثیر «علم طراحی» بر مصنوعات فناوری

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، مصنوعات فناوری اطلاعات صرفاً فنی نیست و نقش محوری در پژوهش‌های سیستم‌های اطلاعاتی دارد؛ در نهایت مصنوعات فناوری اطلاعات شامل مدل ها، زبان‌ها و الگوریتم‌ها است و به دلیل نوآوری و حل مسئله در بستر اجتماع یا سازمان باید از طریق روش تحقیق علم طراحی سازماندهی و پیاده‌سازی شوند.

پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «مؤلفه‌های پژوهش علم طراحی برای محصولات مبتنی بر فناوری اطلاعات» به این موضوع پرداخته‌اند که توسعه، اجرا و استفاده از مصنوعات فناوری اطلاعات در چارچوب‌های سازمانی ریشه در تغییر موقعیت ها‌ی موجود به شرایط بهینه دارد و مصنوعات فناوری اطلاعات یکی از زمینه‌های اصلی علم طراحی است.

* روش تحقیق علم طراحی

در این پژوهش آمده است که روش تحقیق علم طراحی، به عنوان پوشش دهنده شکاف تحقیقاتی در رشته سیستم‌های اطلاعاتی شناخته می‌شود؛ چرا که سیستم‌های اطلاعاتی یک موضوع بین‌رشته‌ای است که شامل علم کامپیوتر، مدیریت، تئوری سیستم، جامعه‌شناسی، اقتصاد و مردم‌شناسی می‌شود.

روش تحقیق علوم طراحی ریشه در مهندسی و علوم مصنوعی دارد و اساساً‌ بک الگوی حل مسئله است

این پژوهش مطرح می‌کند که مطالعات متعددی جهت شناسایی مبانی این روش پژوهش و جایگاه آن به ویژه در حوزه سیستم‌های اطلاعاتی صورت پذیرفته است. با توجه به مطالعات متعدد این حوزه که هر کدام به علم طراحی و سیستم‌های اطلاعاتی و مصنوعات این حوزه با رویکرد متفاوتی نگاه می‌کنند.

نکته قابل ذکر در این پژوهش این است که روش تحقیق علوم طراحی ریشه در مهندسی و علوم مصنوعی دارد و اساساً‌ الگوی حل مسئله است و به دنبال افزایش دانش انسانی با ایجاد مصنوعات نوآورانه و تولید دانش طراحی از طریق راه حل‌های نوآورانه برا‌ی مسائل دنیای واقعی است.

* مراحل انجام روش‌های پژوهش علم طراحی

به زعم این پژوهش روش تحقیق علوم طراحی ریشه در مهندسی و علوم مصنوعی دارد و اساساً‌ یک الگوی حل مسئله است و به دنبال افزایش دانش انسانی با ایجاد مصنوعات نوآورانه و تولید دانش طراحی از طریق راه حل‌های نوآورانه برا‌ی مسائل دنیای واقعی است.

مراحل انجام روش‌های پژوهش علم طراحی توسط پژوهشگران مختلف با مراحل متفاوت اذعان شده است، اما آنچه که پژوهشگران اصلی این حوزه معرفی می‌کنند و گام‌های اعلام شده توسط پژوهشگران دیگر نیز با آن نگاشت می‌شود شامل:

علوم طراحی ریشه در مهندسی و علوم مصنوعی دارد و اساساً‌ یک الگوی حل مسئله است

• شناسایی مسئله
• تعیین اهداف راه حل
• طراحی و توسعه
• نمایش
• ارزیابی
• ارتباطات

این پژوهش علم طراحی توسعه و نمایش بهبود یافته از مفهوم یا مصنوع فیزیکی که سهم اشتراک دانش در آن به شکل‌های مختلف نظیر استدلال، اثبات مفهوم، اثبات ارزش افزوده یا اثبات پذیرش و استفاده است، تعریف می‌کند.

* جایگاه روش تحقیق طراحی در تحولات علم و فناوری

در شکل زیر تعامل تکاملی بین فعالیت‌های علم و فناوری را نمایش می‌دهد. اهداف علم، رشد دانش توصیفی جهان طبیعی و رفتار انسان، از طریق استفاده از روش‌های علمی است.

به گفته این پژوهش اهداف فناوری، اما رشد دانش تجویزی از طریق مصنوعات طراحی شده با هدف بهبود توانایی‌های انسانی هم از نظر جسمی و هم از نظر ذهنی است.

* مزایای روش علم طراحی

این پژوهش مطرح می‌کند که در طراحی محصولات فناوری اطلاعات، که در تلاش برای نوآوری پیوسته و ارائه راه‌حل‌هایی کارآمد برای مسئله‌های پیچیده هستند، نیازمندی‌های چالش برانگیزی مطرح می‌شود گواه این موضوع است که مطالعات گسترده پیشین در خصوص متغیر‌های تاثیرگذار بر سیستم‌های اطلاعاتی و مدل‌های مدیریت فناوری اطلاعات است.

به زعم این پژوهش روش تحقیق علم طراحی به عنوان یک ابزار موثر و توسعه‌دهنده در این زمینه معرفی می‌شود که قابلیت‌های فراوانی برای بهبود فرآیند‌های طراحی و کیفیت محصولات دارد. از مزایای این روش می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• تمرکز بر نیازمندی‌های کاربران؛
• ارتقا فرآیند‌های طراحی؛
• افزایش کیفیت محصولات؛
• اجرای روش تحقیق علم طراحی، منابع مالی، زمان و انرژی را برای توسعه محصولات فناوری اطلاعات بهینه‌تر به کار می‌گیرد.

در این پژوهش به طور کلی آمده است که استفاده از روش تحقیق علم طراحی به عنوان یک ابزار کارآمد در طراحی محصولات فناوری اطلاعات، بهبود مستمر، نوآوری و بهبود کیفیت را ترویج می‌دهد.

در پایان این پژوهش به عنوان جمع‌بندی پیشنهادات کاربردی زیر مطرح شده است:

• تشکیل تیم‌های چند تحصصی: پیشنهاد می‌شود از تیم‌های چند تخصصی که شامل پژوهشگران، طراحان سیستم و متخصصان فناوری اطلاعات هستند، استفاده شود. در واقع چنین تیم‌هایی می‌توانند از دانش و تجربه‌های خود برای انتخاب روش‌ها و ابزار‌های مناسب توسعه مصنوعات فناوری اطلاعات بهره بگیرند.
• آموزش و ارتقا مهارت‌های علمی و فنی: مدیران و سازمان‌ها باید برنامه‌های آموزشی برای ارتقا مهارت‌های کارکنان خود در استفاده از روش‌ها و ابزار‌های جدید علم طراحی داشته باشند. آموزش مداوم در این زمینه می‌تواند به بهبود فرآیند طراحی و پیاده سازی مصنوعات فناوری کمک کند.

این پژوهش به کوشش الهه باغانی (دکتری مدیریت فناوری اطلاعات دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس تهران)، شعبان الهی (استاد گروه مدیریت دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان)، علیرضا حسن‌زاده (استاد گروه مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه تربیت مدرس تهران) و علی رجب‌زاده قطری (استاد گروه مدیریت صنعتی دانشگاه تربیت مدرس تهران) انجام شده است.