تحلیل اخلاقی شرایط استفاده از هوش مصنوعی

به گزارش خبرگزاری آنا، با رشد سریع هوش مصنوعی در حوزه‌های گوناگون، به ویژه در کسب وکارها، به کارگیری این فناوری در تعامل با مشتریان به یکی از چالش‌های اساسی در زمینه اخلاق داده‌ها تبدیل شده است. پیشرفت‌های چشمگیر این فناوری در تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری‌های خودکار، نگرانی‌ها درباره نحوه استفاده از داده‌های شخصی، حفظ حریم خصوصی و تبعیض‌های الگوریتمی را افزایش داده‌است.

پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «تحلیل اخلاقی شرایط و مقررات استفاده از محصولات و خدمات شرکت‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در ایران» به این موضوع پرداخته‌ است که در دهه‌های اخیر با پیشرفت‌های بیشتر در هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، توجه به ملاحظات اخلاقی و حقوقی به یکی از موضوعات اصلی پژوهش‌های علمی و سیاست گذاری‌های جهانی تبدیل شد.

* هوش مصنوعی و مشتریان

به زعم این پژوهش استفاده از هوش مصنوعی فرصت‌های بی‌نظیری در ارائه خدمات بهتر به مشتریان فراهم می‌کند. به عنوان مثال؛ سیستم‌های هوش مصنوعی قادرند با تحلیل داده‌های مشتریان، پیشنهاد‌های شخصی‌سازی شده ارائه دهند تا تجربه مشتری را بهبود بخشند.

در این پژوهش آمده است که با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، کسب وکار‌ها می‌توانند نیاز‌های مشتریان را پیش‌بینی کرده و به شیو‌های سریع‌تر و کارآمدتر پاسخ دهند.

به گفته این پژوهش استفاده گسترده از هوش مصنوعی و داده‌های مشتریان مسائل اخلاقی جدی را نیز به همراه دارد. یکی از نگرانی‌های اصلی استعمار داده‌ها است که به تلاش شرکت‌ها برای ادعای مالکیت و خصوصی‌سازی داده‌های تولیدشده توسط کاربران اشاره دارد.

مسیر توسعه هوش مصنوعی در ایران

علاوه بر این، مسئله شست وشوی اخلاقی نیز مطرح شده که به معنای استفاده از اصول اخلاقی به صورت نمایشی است تا نگرانی‌های مربوط به استفاده از داده‌ها را کاهش دهد، بدون اینکه تغییرات معناداری در سیاست‌ها و رویه‌ها ایجاد شود.

* تحلیل مسائل اخلاقی و الگوریتم‌های هوش مصنوعی

در ادامه این پژوهش آمده است که با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته، کسب وکار‌ها می‌توانند نیاز‌های مشتریان را پیش‌بینی کرده و به شیو‌های سریعتر و کارآمدتر پاسخ دهند. در تحلیل مسائل اخلاقی و در مقام یافتن راهکار، برخی محققان به اهمیت پاسخگویی الگوریتمی تأکید کرده‌اند تا اطمینان حاصل شود که تصمیمات گرفته شده توسط الگوریتم‌های هوش مصنوعی قابل ردیابی هستند.

نقش هوش مصنوعی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری

به گفته این پژوهش این مسئله به ویژه در مواردی که هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری‌های مهم استفاده می‌شود، مانند تصمیم گیری‌های پزشکی یا حقوقی، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در این پژوهش ترکیب این مسائل و فرصت‌ها نشان می‌دهد که به رهگیری از هوش مصنوعی در کسب وکار‌ها نیازمند رویکردی است متوازن که هم از مزایای این فناوری بهره برداری کند و هم ملاحظات اخلاقی را رعایت نماید. برخی پژوهش‌ها هشداردادهاند که بی‌توجهی به ملاحظات اخلاقی می‌تواند به تأثیرات منفی گسترد‌های مانند طرد اجتماعی منجر شود، درحالیکه تمرکز بیش از حد بر حمایت از حقوق فردی می‌تواند مزایای بلاقوه هوش مصنوعی را محدود کند.

* مقررات کسب وکار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در ایران

این پژوهش با هدف تحلیل شرایط و مقررات کسب وکار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در ایران، به شناسایی و ارزیابی انطباق این سیاست‌ها با اصول اخلاقی پرداخته است. نتایج نشان داد که اگرچه برخی از کسب وکار‌ها تلاش‌هایی برای بهبود شفافیت و حفظ حریم خصوصی انجام داده‌اند، اما کاستی‌های قابل توجهی در زمینه‌های شفافیت، عدالت، و مسئولیت پذیری وجود دارد.

نقش هوش مصنوعی در توسعه گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی

در ادامه این پژوهش آمده است که سیاست‌ها غالباً فاقد جزئیات عملیاتی و سازکار‌های نظارتی بوده و به جای ایجاد ارزش متقابل و اعتمادسازی، مسئولیت پیامد‌ها را به کاربران منتقل کرده‌اند.

یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که سیاست‌های ایرانی در مقایسه با نمونه‌های بین‌المللی، بیشتر بر کلیات متمرکز بوده و کمتر به جزئیات فنی و تعهدات عملی پرداخته‌اند. این مقایسه نشان می‌دهد که رویکرد‌های نوآورانه نظیر یادگیری فدرال که در سطح بین‌المللی توصیه می‌شوند، در سیاست‌های داخلی نادیده گرفته شده‌اند.‌

این پژوهش به کوشش رضا پاینده (استادیار دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران) و هستی کنعانی (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده حکمرانی دانشگاه تهران) انجام شده است.