ایران صدرنشین تولید علم جهان اسلام/ سهم ۲۲ درصدی از تولیدات علمی
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از اداره روابط عمومی و همکاریهای علمی بینالمللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: آخرین اطلاعات مستخرج از پایگاه استنادی وب آو ساینس (web of science) نشان میدهد که در سال 2017 میلادی تعداد کل مدارک ثبت شده توسط 57 کشور اسلامی به 237543 مورد رسیده است. از آنجا که تعداد مدارک ثبتشده جمهوری اسلامی ایران برابر با 51071 است بنابراین 22 درصد از کل تولیدات علمی کشورهای اسلامی توسط پژوهشگران ایران اسلامی تولید میشود.
دهقانی اظهار کرد: بر اساس اطلاعات مندرج در پایگاه بین المللی WOS از نظر کمیت تولید علم جمهوری اسلامی در میان کشورهای اسلامی در سال 2017 برای اولین بار رتبه نخست را کسب کرده است. هر چند در پایگاه استنادی اسکوپوس در تولید علم ایران در میان کشورهای اسلامی رتبه اول را داشت ولی در پایگاه استنادی WOS تا قبل از این همواره در سالهای گذشته پس از ترکیه درجایگاه دوم بود. در حال حاضر نیز رتبه بینالمللی ایران در هر دو پایگاه بینالمللی WOS و اسکوپوس در پایان سال ۲۰۱۷ برابر با 16 است.
وی افزود: بر اساس برنامه 10 ساله علم و فنآوری کشورهای اسلامی که در سال 2017 با حضور روسای جمهور و وزرای علوم و فنآوری کشورهای اسلامی در قزاقستان به تصویب رسید، میزان تولیدات علمی کشورهای اسلامی در 10 سال آینده باید به دو برابر افزایش یابد. در حال حاضر سهم کل کشورهای اسلامی در تولید علم دنیا حدود 8 درصد بوده و لذا در 10 سال آینده بر اساس این برنامه لازم است به 16 درصد افزایش یابد. بررسی انجام شده نشان میدهد که روند تولیدات علمی کشورهای اسلامی در 20 سال اخیر همواره صعودی بوده است. به طوری که تعداد مدارک تولید شده توسط کشورهای اسلامی از 147 هزار و 555 مورد در سال 2013 به 237 هزار و 543 مورد تا پایان سال 2017 افزایش یافته است. این روند تولیدات علمی رشد 160 درصدی را در بازه زمانی مذکور در میان کشورهای اسلامی نشان میدهد. این در حالی است که میزان مدارک ثبت شده به نام جمهوری اسلامی ایران در سال 2013 از 31 هزار و 405 مدرک در سال 2017 به 51 هزار و 71 مدرک رسیده و میزان رشد تولید علم در این پنج سال 620 درصد بوده است.
سرپرست ISC در ادامه گفت: مقایسه میزان تولیدات علمی کشورهای اسلامی برتر تولید کننده علم در 2017 نشان می دهد که کشورهای جمهوری اسلامی ایران با 51 هزار و 71 مدرک، ترکیه با 46 هزار و 704 مدرک، مالزی با 24 هزار و 228 مدرک، عربستان صعودی با 19 هزار و 993 مدرک و مصر با 17 هزار و 944 مدرک به ترتیب در جایگاههای اول تا پنجم قرار دارند. این در حالی است که در سال 2013 کشور ترکیه با 37 هزار و 277 مدرک، ایران با 31 هزار و 405 مدرک، مالزی با 17 هزار و 376 مدرک، عربستان صعودی با 12 هزار و 17 و مصر با 10 هزار و 636 مدرک کشورهای برتر تولیدکننده علم بودهاند.
دهقانی گفت: همچنین بررسی میزان سهم کشورهای اسلامی برتر تولید کننده علم حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران در سال 2017 با 4/22 درصد ، ترکیه 5/20درصد، مالزی 6/10 درصد ، عربستان صعودی 8/8 و کشور مصر 9/7درصد تولیدات علمی را دارند. این در حالی است که در سال 2013 میزان سهم کشورهای ترکیه 6/23 درصد، ایران 8/19 درصد، مالزی 1/11 درصد، عربستان 6/7 و مصر 7/6 درصد بوده است. همچنین، بررسیها بیانگر این امر است که در مجموع بیش از 80 درصد تولیدات علمی کشورهای اسلامی توسط 20 درصد این کشورها تولید میشود.
دهقانی در ادامه گفت: از نظر تولید علم در حوزه های پژوهشی مختلف توسط کشورهای اسلامی در بازه زمانی 2013 الی 2017 حوزههای موضوعی مهندسی با 188026، شیمی با 82031، علم رایانه با 78198 بیشترین مشارکت را داشته و از این نظر در جایگاههای نخست تا سوم در میان تمامی حوزههای علمی قرار دارند. جایگاههای سوم تا دهم نیز متعلق به حوزههای موضوعی فیزیک، علم مواد، سایر موضوعات فناوری علم، ریاضی، پزشکی داخلی- عمومی، محیط زیست و علوم زیستی و داروشناسی و داروسازی است.
دهقانی در پایان افزود: در زمینه دیپلماسی و همکاریهای علمی کشورهای اسلامی با سایر کشورهای جهان؛ کشورهای آمریکا، فرانسه، انگلستان، آلمان، چین، کانادا و استرالیا 7 کشوری هستند که با کشورهای اسلامی بیشترین همکاری علمی را در بازه زمانی 2013 تا 2017 داشتهاند. نباید فراموش کرد که توسعه علمی در کشورهای اسلامی و مرجعیت علمی در سطح بینالمللی تنها با افزایش کمیت تولید علم حاصل نمیشود. مرجعیت علمی اولین بند از سند سیاستهای کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. توسعه و مرجعیت علمی پیامدهای مثبت زیادی برای کشورهای اسلامی به همراه خواهد داشت. بنابراین، بیتردید همزمان با ارتقاءکمیت تولید علم باید افزایش اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده نیز مورد توجه قرار گیرد.
انتهای پیام/