فناوری +
چه چیزی باعث انقراض جانوران عصر یخبندان شد
انفجار یک دنبالهدار در آسمان نزدیک به ۱۳ هزار سال پیش، شاید سرنخهای جدیدی از انقراضهای عظیم جانوری عصر یخبندان و نابودی فرهنگ کلوویس در آمریکای شمالی ارائه دهد.
دیگر آلزایمر خاطرات را از ذهن پاک نمیکند
یکی از دردناکترین پیامدهای آلزایمر، محو شدن چهره خانواده و دوستان از حافظه بیمار است. اکنون پژوهشی تازه نشان میدهد این فراموشیِ اجتماعی چگونه در مغز آغاز میشود: با فروپاشی شبکههای ظریفی که سیناپسهای نورونی را پایدار نگه میدارند و حافظه اجتماعی را شکل میدهند. دانشمندان در مدل حیوانی موفق شدهاند این روند را مهار کنند.
یک استاد دانشگاه علوم پزشکی آزاد تهران در گفتوگو با آناتک:
ویروس تببرفکی یک گله را در چند ساعت به زانو درمیآورد
ویروسها همیشه در مرز باریکی میان زندگی و نابودی حرکت میکنند؛ موجوداتی بیرحم، بیصدا و درعینحال حیرتانگیز. تب برفکی یکی از همان ویروسهایی است که سالهاست سایهاش روی سلامت دامها سنگینی میکند و هر بار با چهرهای تازه بازمیگردد. پشت هر تاول، هر تب ناگهانی و هر بحران دامداری، جهانی از سازوکارهای پیچیده پنهان است؛ جهانی که فهم آن فقط با شکافتن رفتار مولکولی ویروس ممکن میشود.
ژنها، مغز و تجربه؛ ترکیبی که میتواند رفتارهای پرخطر را تشدید کند
دانشمندان در جستوجوی «ژن قاتل»؛ رمز پنهان خشونت
هیچ ژن واحدی نمیتواند انسان را قاتل کند. اما همین حقیقت ساده، راه را بر پرسشی عمیقتر باز میکند که آیا ممکن است مجموعهای از ژنها، مثل کلیدهایی در اعماق مغز، انسان را نسبت به خشونت مستعدتر کند؟ آیا گذشتهی سخت و محیط خشن میتواند این کلیدها را یکییکی فعال کند و مسیر زندگی فرد را به سمت رفتارهای خطرناک ببرد؟
تلفیق روانشناسی و فناوریهای الکترومغناطیسی؛ گامی نو در علوم اعصاب ایران
در دومین روز کنگره فناوریهای نوین میدانهای مغناطیسی و علوم اعصاب در حوزه روانتنی که با حضور پژوهشگران، فناوران و متخصصان معتبر در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب برگزار شد، دکتر نیلوفر نادعلی، دبیر علمی رویداد، در گفتوگو با آناتک از اهمیت تلفیق روانشناسی با فناوریهای نوین الکترومغناطیسی سخن گفت و اشاره کرد که این کنگره به عنوان نخستین و بزرگترین رویداد علمی در این حوزه است. همچنین در این روز، از یک دستگاه دانشبنیان در حوزه نوروساینس و درمان بیماران روانتنی رونمایی شد.
دبیر نخستین کنگره «فناوریهای نوین میدانهای مغناطیسی و علوم اعصاب در حوزه روانتنی» در گفتوگو با آناتک:
فرکانسهای مغزیِ آشفته، ریشه علائم جسمانیاند و هدف ما احیای نظم عصبی است
بدن فقط به دارو پاسخ نمیدهد؛ به «فرکانس» هم واکنش نشان میدهد. نخستین کنگره «فناوریهای نوین میدانهای مغناطیسی و علوم اعصاب در حوزه روانتنی» تلاش میکند نشان دهد چگونه اصلاح امواج مغزی میتواند بر اندامهای حرکتی، هورمونها و خلقوخو اثر بگذارد و در درمان «اختلالات روانتنی» و مواردی مانند اضطراب، استرس، فوبیا و «پیتیاسدی» (PTSD) به کار آید. در این رویداد، پژوهشهای بالینی و نتایج درمانی مرتبط با این رویکرد گردآوری شده تا میزان اثربخشی آن سنجیده شود و جایگاهش در کنار درمانهای کلاسیک پزشکی و روانشناسی روشنتر شود.
گفتوگوی آناتک با یک استاد فلسفه علم به مناسبت روز جهانی فلسفه:
فلسفه، همراه ضروری علم؛ نیاز به شناخت جامع جهان در قرن بیست و یکم
علم پیش میرود، اما پرسشهای بنیادین همچنان پابرجاست. در روز جهانی فلسفه، بار دیگر اهمیت رابطهٔ میان «فلسفه علم» و دستاوردهای علمی در کانون توجه قرار میگیرد؛ رابطهای که نشان میدهد پرسشهای بنیادین انسان نه تنها با روشهای علمی، بلکه با تأملات فلسفی نیز گره خوردهاند. طرح پرسشهایی درباره چیستی قانون طبیعت، حدود توانایی علم در تبیین پدیدهها، و چالشهای اخلاقی در عصر فناوریهای نوینی همچون هوش مصنوعی، همگی ضرورت بازاندیشی در بنیانهای نظری علم و نقش مکمل فلسفه را برجسته میسازند.
دکتر سیدشهاب الدین صدر در گفتوگو با آناتک:
کاربرد میدانهای الکترومغناطیسی در درمان اختلالات عصبی وارد مرحله تازهای از ارزیابی علمی شده است
علم همیشه از جایی آغاز میشود که پرسشها جدی میشوند. در جریان بحثهای تازه درباره نقش میدانهای الکترومغناطیسی در درمان اختلالات عصبی و روانپزشکی، دوباره این پرسش مطرح شده که فناوریهای نوین تا چه حد میتوانند به کمک پزشکی بیایند و کجا باید با احتیاط به آنها نزدیک شد. ترکیب «علوم اعصاب» و ابزارهای الکترومغناطیسی، چشماندازهای تازهای در درمان افسردگی مقاوم، اضطراب و برخی بیماریهای نورولوژیک گشوده است؛ اما همین پیشرفتها نیازمند درک درست از سازوکارهای مغزی، محدودیتهای علمی و لزوم استفاده تخصصی هستند.
کشف پیوند گمشده میان هورمونها، دوپامین و یادگیری
استروژن چگونه یادگیری را تغییر میدهد
دانشمندان با کشف پیوند گمشده میان هورمونها، دوپامین و یادگیری نشان دادهاند که استروژن میتواند سامانههای یادگیری مغز را در دورههای مختلف هورمونی دگرگون کند. پژوهشی تازه بر روی موشهای آزمایشگاهی نشان میدهد که افزایش سطح استروژن فعالیت دوپامین را تقویت میکند و یادگیری را بهبود میبخشد؛ در حالی که کاهش اثر استروژن به تضعیف توانایی یادگیری میانجامد. این یافتهها دیدگاهی تازه درباره چگونگی نقش هورمونها در کارکردهای شناختی و حتی اختلالات روانپزشکی ارائه میدهد.
چرا برخی افراد هرگز چهرهها را فراموش نمیکنند
افرادی که چهرهها را به خوبی تشخیص میدهند، در به خاطر سپردن چهرهها استاد هستند. اما چگونه این کار را انجام میدهند؟ یک پژوهش جدید از پژوهشگران در استرالیا نشان میدهد افرادی که هیچگاه چهرهها را فراموش نمیکنند: «هوشمندانهتر میبینند، نه با تلاش بیشتر». به بیان دیگر، آنها به طور طبیعی بر روی متمایزترین ویژگیهای هر چهره تمرکز میکنند.
