هیچ تصمیمی قبل از مشورت و بررسی علمی گرفته نشود

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از روابط عمومی دانشگاه تهران، در این اجلاس که با حضور وزرای امور خارجه، علوم، تحقیقات و فناوری، فرهنگ و ارشاد اسلامی و هم‌چنین دستیار ویژه رئیس جمهور اندونزی، دکتر محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران به عنوان یکی از سخنرانان اصلی مراسم بیانات خود را در سه مبحث نخبگان، چالش‌ها و اینکه چگونه از گفت‌و‌گو به کمک نخبگان برای حل چالش‌ها استفاده شود، ارائه داد.

رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه اگر ما خوب چالش‌ها را بشناسیم و اولویت‌بندی کنیم می‌توانیم با شناخت دقیق چالش‌ها بر مبنای علم و دانش به حل و فصل آن‌ها بپردازیم، افزود: امروز چالش‌ها را می‌توان به محلی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی تقسیم‌بندی کرد. اما آنچه که با آن مواجه هستیم مرز بسیار باریک بین چالش‌های منطقه‌ای، ملی و جهانیست. فضای مجازی و ارتباط گسترده کشورها و جهانی شدن باعث شده که یک مشکل محلی – منطقه‌ای به سرعت تبدیل به یک مشکل جهانی شود.

وی با تاکید بر اینکه حتی توجه به کوچک‌ترین چالش‌ها هم باید در موضوع قرار داده شود، گفت: چالش‌هایی مانند تغییر اقلیم، گرم شدن زمین، محیط زیست، کمبود آب، اقدامات تروریستی، افراطی‌گری و ناآرامی‌های اجتماعی که این ناآرامی‌ها ریشه در بسیاری از مشکلات دارد را می‌توان به‌عنوان بخشی از چالش‌هایی که امروزه بشر با آن مواجه است، بیان کرد.

نیلی احمدآبادی با اظهار اینکه این چالش‌ها دارای مولفه‌هایی هستند، عنوان کرد: این چالش‌ها چنان گسترده و عمیق شده‌اند که حل آن‌ها نیازمند زمان طولانی، راه‌کارهای مبتکرانه و مبتنی بر علم ودانش است. تاکید می‌کنم راه حل‌ها باید مبتنی بر علم و دانش باشد تا خود این راه حل‌ها بعدها یک معضل جدید را ایجاد نکنند.

وی تصریح کرد: چالش‌ها در درون مرزهای جغرافیایی محدود نمی‌شوند، هرچند که بعضی از آن‌ها در داخل یک ناحیه و یا محدوده رخ می‌دهند اما تأثیرات آن‌ها جهانی است.

نیلی احمدآبادی گفت: بسیاری از این چالش‌ها چندبعدی و چندلایه هستند که دارای ابعاد فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فنی هستند که عملاً غلبه بر آن‌ها از عهده یک گروه و یا یک تخصص خارج است. برای دستیابی به راه حل مقابله با این چالش‌ها نیازمند ایجاد فضای گفت‌وگو هستیم، اما قبل از گفت‌وگو فضای آن باید فراهم شود و اولین اقدام مشترک برای گفت‌وگو، تفاهم است و تفاهم، بر اساس برداشت مشترک از مشکل و راه‌حل‌های مشکلات است.

رئیس دانشگاه تهران تاکید کرد: هر اقدامی برای آنکه منجر به ایجاد چالش جدید نشود، نیازمند اقدام بر پایه دانش و علم است. تجربه زیادی در سطوح مختلف داریم که اقدامی به ظاهر مفید است ولی مقطعی صورت گرفته که این اقدام بعدها خود به چالشی فراگیرتر و پیچیده‌تر تبدیل شده است. اگر یکی از محورهای تعامل و گفت‌وگو نخبگان دانشگاهی و علمی باشند، از آنجایی که مبنای گفت‌وگو بین آن‌ها چارچوب‌های علمی بوده است و بر پایه رقابت‌های تجاری و اقتصادی نیست، می‌تواند به نتایج منطقی‌تری منجر شود.

نیلی احمدآبادی افزود: به دلیل چندبعدی بودن چالش‌ها نخبگان دانشگاهی می‌توانند از ظرفیت همه تخصص‌ها استفاده کنند و باعث جلوگیری از نگاه تک‌بعدی شوند. اما نکته مهم‌تر این است که آیا نخبگان دانشگاهی و علمی خود به این رسالتشان واقفند؟ و نکته دوم اینکه آیا تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان جایگاهی برای این نخبگان در تصمیم‌های خود قائل هستند؟.

وی در ادامه و در پاسخ به سوال‌های مطرح شده گفت‌: به نظر من گرچه این سیاه و سفید و صفر و یک نیست ولی از موضوعات چالشی در جوامع کشورها به ویژه در آسیاست. نخست باید جایگاه لازم به نخبگان در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی داده شود. به عبارت دیگر، هیچ تصمیمی قبل از مشورت و بررسی علمی گرفته نشود. دوم اینکه نخبگان هم خود این مسئولیت را بپذیرند و قبول کنند که صرف علم‌آموزی کافی نیست، بلکه مسئولیت اجتماعی هم یکی از وظایف نخبگان است.

رئیس دانشگاه تهران آموزش، پژوهش و مسئولیت اجتماعی را سه مسئولیت دانشگاه‌ها توصیف کرد و افزود: نخبگان علمی و دانشگاهی باید متوجه آنچه در اطرافشان می‌گذرد، باشند. هر علمی و دانشی را که مطالعه می‌کنند و انجام می‌دهند حتماً در جهت‌گیری برای حل مسئله و چالش‌های آن هم همراهی کنند. لذا امروز دو شیوه برای تولید دانش مطرح می‌کنند: یکی اینکه تولید دانش فقط بر پایه علمی باشد و دوم این پژوهش‌ها با نگاه به حل مسئله و مسئولیت‌های اجتماعی قرار داده شوند. این مسائل باید در دستور کار باشند و دانشگاه تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه کشور سعی کرده یکی از سه محور برنامه پنج ساله خود را اخلاق حرفه‌ای و مسئولیت اجتماعی قرار دهد.

نیلی احمدآبادی با مطرح کردن بحث بین‌المللی شدن تصریح کرد: تفاهم و گفت‌وگو بدون نگاه به مسائل بین‌المللی و مشارکت شدنی نیست. نگاه محلی و منطقه‌ای صرف می‌تواند مانع گفت‌وگو و مفاهمه با بقیه ملت‌ها شود. فضای بین‌المللی به خاطر تبادلی که صورت می‌گیرد باعث می‌شود که به‌طور طبیعی مردم کشورها با هم آشنا و از فرهنگ یکدیگر مطلع شوند و این یکی از مهم‌ترین پایه‌های صلح و دوستی است. به‌ویژه که این مبادلات و مراودات اگر بین نخبگان و دانشجویان و محققین صورت بگیرد.

وی با اشاره به توجه دادن نخبگان به مسئولیت اجتماعی واهمیت آن در آموزش و پژوهش گفت‌: تاکید من بر این است که در کنار تفاهم و گفت‌وگویی که بین کشورهای آسیایی صورت می‌گیرد یکی از موضوعاتی که باید روی آن متمرکز شویم، مبادلات و همکاری دانشگاهی بین تمام کشورهای آسیایی است. ما باید بر تبادل دانشجو، استاد، کارهای پژوهشی و هم‌چنین ایجاد مؤسسات مشترک و همکاری‌ها و دوره‌های مشترک تمرکز داشته باشیم و این یک بستر بسیار مناسب است که گفت‌وگوهای فرهنگی و علمی عمیق را همراه خود خواهد داشت.

نیلی احمدآبادی ادامه داد: دانشگاه تهران با بیش از ۵۰ هزار دانشجو و دو هزار و ۱۰۰ هیأت علمی به‌عنوان یک دانشگاه جامع بستر بسیار خوبی است برای بخشی از فرآیند گفت‌وگوهای فرهنگی ما دوره‌های آموزشی و پژوهشی متعددی را در دانشگاه تهران انجام می‌دهیم که می‌تواند در راستای گفت‌وگوهای فرهنگی و تعامل بین ملت‌ها به‌ویژه در منطقه آسیا قرار بگیرد.

رئیس دانشگاه تهران یکی از دانشکده‌های فعال در زمینه گفت‌وگوهای فرهنگی آسیایی را دانشکده مطالعات جهان برشمرد و گفت: هدف این دانشکده انجام فعالیت‌های بین رشته‌ای و هم‌چنین آموزش و پژوهش‌های بین رشته‌ای است که در حوزه‌های کشورهای مختلف آسیا فعالیت می‌کنند. نکته مهم این است که در دانشکده مطالعات جهان سعی شده تا این دوره‌ها به زبان اصلی برگزار شود، چون زبان مهم‌ترین محمل و محور فرهنگ و انتقال فرهنگ‌ها است. لذا اگر از این ظرفیت زبان هرچه بیشتر استفاده کنیم می‌توانیم به این گفت‌وگوهای فرهنگی شکل عمیق‌تر و دقیق‌تری بدهیم.

نخستین اجلاس گفت‌وگوی فرهنگی آسیا با حضور ۷۰ نفر از شخصیت‌های فرهنگی و علمی از ایران و ۲۱ کشور آسیایی در حسینیه الزهرا (س) سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و با همکاری مراکز مختلف علمی و دانشگاهی از جمله دانشگاه تهران، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه مازندران، مؤسسه فرهنگی اکو، مجمع بین‌المجالس آسیایی و مرکز گفت‌وگوی همکاری آسیایی برگزار می‌شود.