نخستین درمان با سلول‌های CAR-T در جهان برای کودک مبتلا به لوپوس

گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا- *مریم اسلامی؛  ژوئن ۲۰۲۳، اورسا (که در آن زمان ۱۵ سال داشت) سلول‌های CAR-T را در دانشگاه Universitätsklinikum Erlangen دریافت کرد. این درمان آخرین راه حل برای کاهش سرعت لوپوس اریتماتوز سیستمیک (SLE) بود، که یک بیماری خودایمنی جدی است که به بدن اورسا حمله می‌کرد و به طور ناگهانی و جدی بر توانایی او برای داشتن یک زندگی عادی تأثیر گذاشت.

این روش غیرمعمول بود، زیرا سلول‌های CAR-T قبلاً فقط برای لوسمی یا لنفوم و در طول مطالعات روی بزرگسالان مبتلا به برخی بیماری‌های خودایمنی پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گرفتند. این سلول‌ها قبلا هرگز برای درمان کودکان مبتلا به بیماری‌های خودایمنی استفاده نشده بود.

این دختر که اکنون ۱۶ ساله است، اولین کودک مبتلا به SLE بود که درمان ایمنی را به عنوان بخشی از یک تلاش درمانی فردی در Deutsches Zentrum Immuntherapie (DZI) در دانشگاه ارلانگن دریافت کرد. تیم درمانی در ارلانگن اکنون نتایج این درمان موفق را در مجله پزشکی "The Lancet" منتشر کرده است.

Tobias Krickau، روماتولوژیست اطفال در بخش پزشکی اطفال و نوجوانان توضیح می‌دهد که صرفاً این واقعیت که ما سلول‌های CAR-T را برای یک بیماری خودایمنی تجویز کرده‌ایم، چیز خاصی است، زیرا قبلاً فقط برای انواع خاصی از سرطان‌های پیشرفته مجاز بود.

از آنجایی که SLE اورسا با وجود تمام دارو‌های او با سرعت فزاینده‌ای پیشرفت می‌کرد، ما با این سؤال مواجه شدیم که آیا باید این سلول‌های ایمنی اصلاح‌شده در آزمایشگاه را به کودک بدهیم. تا آنجایی که ما می‌دانستیم، این درمان برای یک بیماری خودایمنی در کودکان هرگز در هیچ کجای دنیا انجام نشده بود.

این درمان شامل برداشتن برخی از سلول‌های ایمنی (سلول‌های T) از بیمار قبل از تزریق سلول‌های CAR-T و تجهیز این سلول‌ها به یک گیرنده آنتی‌ژن کایمریک (CAR) در آزمایشگاه ویژه است. این سلول‌های CAR-T سپس به بیماران داده می‌شوند و روی سلول‌های B خود واکنش‌گر آسیب‌رسان در خون آنها لنگر می‌اندازند و آنها را از بین می‌برند. این منجر به "راه اندازی مجدد" برای سیستم ایمنی می‌شود.

علائم اورسا در پاییز ۲۰۲۲ با میگرن، خستگی، درد مفاصل و عضلانی و بثورات پروانه‌ای قرمز روی صورت که برای لوپوس معمول است، شروع شد. او دمای بالا، نداشتن کافی رنگدانه قرمز خون و کاهش سطوح پروتئین‌های خاصی که در پاسخ ایمنی نقش دارند و سطوح بالاتری از اتوآنتی‌بادی‌های اختصاصی لوپوس که به بافت سالم او حمله می‌کردند.

تشخیص SLE در یک کلینیک خارجی تایید شد. چندین درمان با دارو‌های مختلف دنبال شد، اما آنها به کبد اورسا حمله کردند. با وجود درمان‌های فشرده، وضعیت او بدتر شد و سطح کلیه‌اش نیز بدتر شد. یک بیماری کلیوی به نام نفریت لوپوس در بیش از ۵۰ درصد از بیماران مبتلا به SLE رخ می‌دهد. اگرچه SLE در کودکان به اندازه بزرگسالان شایع نیست، این بیماری اغلب در کودکان تهاجمی‌تر است. درمان‌های موجود در حال حاضر اغلب با پیچیدگی و عوارض جانبی جدی همراه هستند.

Krickau که یک روماتولوژیست اطفال است، در نهایت اورسا را در پایان سال ۲۰۲۲ به عنوان بیمار پذیرفت. او توضیح می‌دهد: ما با قرص‌ها و درمان‌های داخل وریدی ماهانه تأیید شده برای کودکان با هدف سرکوب سیستم ایمنی بیش فعال او شروع کردیم. اما عملکرد کلیه او به سرعت بدتر شد.
کلیه‌های او قادر به انتقال مایعات به خارج از بدنش نبودند و اورسا دچار احتباس شدید آب شد که باعث تورم پاها، دست ها، پا‌ها و صورت او شد. او همچنین به فشار خون بالا مبتلا شد.

 از مارس ۲۰۲۳، او زمان بیشتری را در بیمارستان سپری کرد تا در خانه. Krickau می‌گوید: در ارتباط با بخش نفرولوژی کودکان، مورد بعدی که ما امتحان کردیم یک نوع شیمی‌درمانی بسیار سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بود که می‌تواند به بیماری حاد کلیوی کمک کند، اما وضعیت او بهبود نیافت. همانطور که Krickau می‌گوید، در عرض چند ماه، پزشکان باید مراقب بودند که چگونه لوپوس از کنترل خارج شده. بیمار ما مقدار زیادی مواد پیام رسان التهابی در بدن خود داشت.

ما سعی کردیم اتوآنتی‌بادی‌های مضر خون او را با پلاسمافرزیس، هر روز به مدت دو هفته، خارج کنیم. اما کلیه‌های اورسا همچنان رو به وخامت گذاشت تا اینکه سرانجام به طور کامل از کار افتاد و او مجبور شد دیالیز را شروع کند. اورسا که اهل فرانکونیای است، تا این لحظه به‌طور دائم در بیمارستان بستری بود و از دوستان و خانواده جدا شده بود، که به شدت بر او تأثیر گذاشت.

Krickau تا آنجا که به گزینه‌های درمانی مربوط می‌شد، به پایان خط رسیده بود. "هیچ چیزی برای دادن به او باقی نمانده است" 
 این همان چیزی است که Krickau به تیم در بخش انکولوژی اطفال گفت، زمانی که او به تیمش نزدیک شد تا برای سلول درمانی CAR-T تلاش کنند. تا به حال، این نوع درمان ایمنی فقط در کودکان مبتلا به سرطان استفاده می‌شده است و تجربه استفاده از آن برای درمان بیماری‌های خودایمنی در این سنین پایین وجود ندارد.

 پروفسور Markus Metzler، سرپرست انکولوژی کودکان در دانشگاه ارلانگن، توضیح می‌دهد که چرا چنین کاربرد اولیه‌ای نیاز به میزان بالایی از آمادگی و ارزیابی خطر دارد. علاوه بر این، بسیاری از موانع سازمانی و قانونی نیز باید برطرف می‌شد.

پروفسور Mackensen پس از بحث و گفتگو با همکارانش در مورد این پرونده با تولید و استفاده از سلول‌های CAR-T در این بیمار جوان موافقت کرد. Krickau تاکید می‌کند: ما درمان سلولی CAR-T را برای Uresa به عنوان بخشی از یک برنامه دسترسی گسترده برای بیماران شدیداً بیمار، مطابق با قانون محصولات دارویی آلمان برای استفاده دلسوزانه به عنوان چیزی که به عنوان تلاش برای درمان فردی شناخته می‌شود، آغاز کردیم.

از سال ۲۰۲۱، تیمی به سرپرستی پروفسور Georg Schett، مدیر بخش پزشکی روماتولوژی و ایمونولوژی و یکی از سخنرانان DZI و  Mackensen، بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی مختلف از جمله SLE را با موفقیت با استفاده از سلول‌های CAR-T درمان کردند.

همه کسانی که تحت درمان قرار گرفته اند، حالشان خوب است، آنها یا سالم هستند یا علائم بسیار کمتری دارند. این چیزی است که در نهایت باعث شد تیم با درمان اورسا موافقت کند. مادرش آلبانا آ می‌گوید: «دکتر فابیان مولر، پزشک ارشد دپارتمان پزشکی و پروفسور Georg Schett به ما توضیح دادند که این درمان در بزرگسالان چقدر مؤثر است و آنها فکر می‌کردند که پتانسیل آن برای اورسا وجود دارد. ترس از دست دادن او وخودش مرا متقاعد کردند، او گفت: «من می‌خواهم این کار را انجام دهم، تو باید فرم را امضا کنی!» کل تیم واقعاً سخت کار کردند و همه چیز را برای دخترم انجام دادند.

هیچ درمان قبلی به این اندازه موثر نبوده است

به اورسا یک دوره شیمی درمانی خفیف داده شد تا برای درمان آماده شود که فضایی را برای سلول‌های CAR-T در خون او در بخش BMT بخش پزشکی کودکان و نوجوانان ایجاد کرد.

Metzler توضیح می‌دهد: ترفند این بود که بین اطمینان از اینکه شیمی‌درمانی به درستی کار می‌کند و بلافاصله با دیالیز دفع نمی‌شود، و از سوی دیگر اطمینان از اینکه عملکرد کلیه باقی‌مانده در معرض خطر قرار نمی‌گیرد، تعادل ایجاد کرد.

روز بزرگ در ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳ فرا رسید: اورسا از بخش انکولوژی کودکان به بخش پزشکی ۵ منتقل شد و سلول‌های CAR-T را که مخصوصاً برای او اصلاح شده بودند، دریافت کرد.

Krickau می‌گوید: کلیه و لوپوس او از هفته سوم پس از درمان بهبود یافت. ما قبلاً هرگز با هیچ دارویی به آن دست نیافته بودیم. تمام علائم او به تدریج ناپدید شد. در پایان ژوئیه ۲۰۲۳، اورسا سرانجام توانست به خانه برود و گواهی پایان تحصیل خود را تکمیل کرد.

هدف او تکمیل یک دوره کارآموزی در تجارت خودرو، نقل مکان به زودی از خانه و گرفتن یک سگ است. او بسیار خوشحال است که می‌تواند دوباره با دوستانش ملاقات کند، بیرون برود و زندگی یک نوجوان عادی را پیش ببرد.

هنوز تعداد زیادی سلول CAR-T در خون او وجود دارد.

 Mackensen توضیح می‌دهد که از آنجایی که آنها نه تنها سلول‌های B آسیب رسان را از بین برده اند، بلکه سلول‌های سالم را نیز از بین برده اند، این بدان معناست که بدن اورسا نمی‌تواند به درستی از خود در برابر برخی عفونت‌ها دفاع کند.

تا زمانی که سلول‌های B خودش برگردد، اورسا آنتی بادی‌های حیاتی را هر چهار هفته یک بار در دانشگاه ارلانگن به صورت داخل وریدی دریافت می‌کند. Krickau می‌گوید: "ما توانستیم از آسیب دائمی به اندام‌های او جلوگیری کنیم، زیرا تصمیم گرفتیم درمان سلولی CAR-T را خیلی زود انجام دهیم. " پروفسور Schett تاکید می‌کند: این موفقیت تنها به دلیل روشی است که پزشکان چندین رشته در Deutsche Zentrum Immuntherapie از نزدیک با هم کار می‌کنند. به غیر ازداروی ماهانه IV ایمونوگلوبولین، Uresa دیگر نیازی به دارو یا دیالیز ندارد.

 Krickau می‌گوید: او به شدت بیمار بود و کلیه‌هایش اکنون به طور کامل بهبود یافته‌اند، چیزی که هیچ‌کس باور نمی‌کرد تا این حد اتفاق بیفتد. در ارتباط با بخش انکولوژی کودکان، روماتولوژیست کودکان Krickau اکنون در حال برنامه ریزی برای مطالعه با سایر کودکان و نوجوانان مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی است که در آن امیدوار است از پتانسیل بزرگ سلول‌های CAR-T در روماتولوژی کودکان استفاده کند.

Deutsches Zentrum Immuntherapie (DZI)Deutsches Zentrum Immuntherapie در Universitätsklinikum Erlangen با مشارکت ۱۸ بخش و مؤسسه بالینی است و به عنوان مرکزی برای بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی مزمن و حاد، بیماری‌های خودایمنی و سرطان عمل می‌کند. در DZI، رویکرد‌های پیشرفته برای تشخیص و درمان برای بیماران بر اساس تحقیقات ابتکاری که به عنوان بخشی از کارآزمایی‌های بالینی از جمله موارد دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، ایجاد شده است. این بدان معناست که بیماران به سرعت از آخرین روش‌های درمانی در ایمنی پزشکی بهره مند می‌شوند.

https://www.fau.eu/۲۰۲۴/۰۷/۰۸/news/worlds-first-car-t-cell-therapy-for-a-child-with-lupus/

*پزشک و دکتری تخصصی ژنتیک، فلوشیپ پزشکی بازساختی