پستانداران اهل همکاری در مقایسه با گونه‌های تنها و رقابت‌جو نرخ ابتلای کمتری به سرطان دارند

به گزارش «فیز دات ارگ» (Phys.Org)، سرطان بیماری سلول‌هاست و عمدتا از رشد بی‌رویه سلولی ناشی می‌شود که به تشکیل تومور‌های بدخیم منجر می‌گردد. نگاه متعارف این است که سرطان «خطای زیستی» یا برآمدِ گریزناپذیر انباشت جهش‌های ژنتیکی در طول زندگی است. اما این مطالعه تازه این تصور را به چالش می‌کشد و مطرح می‌کند که نرخ بالاتر سرطان در سنین بالا شاید یک ویژگی تکاملی باشد؛ ویژگی‌ای که اگرچه به زیان فرد است، ممکن است برای گونه سودمند باشد.

پژوهشگران با بررسی پایگاه‌های داده عمومی، به دنبال همبستگی میان ریسک ابتلا به سرطان و شیوه زندگی پستانداران گشتند. آنها دریافتند که نرخ سرطان در گونه‌هایی که معمولا تنها زندگی می‌کنند، برای منابع می‌جنگند و توله‌های فراوانی بزرگ می‌کنند، بیشتر است. اما در گونه‌های اجتماعی که در گروه زندگی می‌کنند، رفتار‌های همکاری‌محور و مراقبتی دارند و توله‌های اندکی بزرگ می‌کنند، ریسک سرطان بسیار کمتر است.

اثر هیدرا

برای توضیح تفاوت ریسک سرطان میان گونه‌های تنها و اجتماعی، تیم پژوهشی یک مدل ریاضی طراحی کرد تا مفهومی به نام اثر هیدرا (Hydra Effect) را بیازماید. این پدیده خلاف‌انتظار به وضعیتی اشاره دارد که افزایش نرخ مرگ‌ومیر یک گونه می‌تواند باعث افزایش اندازه جمعیت شود. نام آن نیز از موجود اسطوره‌ای گرفته شده که هر بار یک سرش قطع می‌شد، دو سر جدید رشد می‌کرد.

در این مطالعه، پژوهشگران مدل خود را به کار بردند تا بررسی کنند که مرگ افراد مسن‌تر و کمتر بارور چگونه بر کل جمعیت اثر می‌گذارد؛ بسته به اینکه گونه رقابت‌جو باشد یا اهل همکاری.

مدل آنها نشان داد که در گونه‌های رقابتی، افراد مسن منابعی مانند غذا و قلمرو را مصرف می‌کنند، در حالی که دیگر فعالانه تولیدمثل ندارند. اما زمانی که این افراد از جمعیت حذف می‌شوند، منابع آزاد شده به افراد جوان و بارور اجازه می‌دهد موفق‌تر تولیدمثل کنند و جمعیت رشد کند. به بیان دیگر، سرطان رقیبان مسن را حذف می‌کند و راه را برای جوانان بارور باز می‌کند.

سرنخ‌های تازه برای پیشگیری

در گونه‌های اهل همکاری اما، این مدل نشان داد که همکاری اثر هیدرا را خنثی می‌کند. حیوانات مسن‌تر، یاری‌رسان‌های مهمی هستند که از اعضای کم‌سن مراقبت می‌کنند و از گروه دفاع می‌کنند؛ بنابراین مرگ آنها بر اثر سرطان می‌تواند بقای نسل بعد را به خطر بیندازد.
اگر این پژوهش درست باشد و سرطان صرفا «قرعه ژنتیکی» نباشد، درک سبک زندگی مشارکتی پستانداران مقاوم در برابر سرطان می‌تواند به ما راهبرد‌های تازه‌ای برای سالمندی سالم‌تر و پیشگیری از سرطان ارائه دهد.