وام پژوهانه دکتری پس از پنج سال محقق خواهد شد؟/ دانشجویان زور آخرشان را می‌زنند

به گزارش گروه رسانه‌های دیگر آنا، شاید کمتر دانشجوی دکترایی فکر می‌کرد که از مهرماه سال 92 دیگر رنگ چک‌های پژوهانه دانشجویان دکتری که 17 بهمن ماه 1388 معاون علمی و فناوری وقت ریاست جمهوری آن را آغاز کرده بود، با تغییر دولت دیگر نبینند. پژوهانه ای که قرار بود به این دانشجویان به صورت بلاعوض داده شود تا بدون «نگرانی»، تمام فکر خود را به مسائل پژوهشی و تحقیقاتی معطوف کنند. اما این اتفاق شکل نگرفت و این تسهیلات بعدها به صورت وام درآمد.

** وامی که وام نشد!

پرداخت پژوهانه به دانشجویان دکتری طبق شیوه نامه ابلاغی در سال 88 طی دو نوبت فراخوان تقریبا تا پاییز 91 ادامه داشت و طی هفت دوره جمعا 78 میلیارد تومان پژوهانه به 17 هزار و 605 دانشجوی دکتری واجد شرایط اعطا شد. اما در مهر ماه 1392 با استقرار دولت جدید و جایگزینی سورنا ستاری در معاونت علمی و فناوری، فراخوان هشتمین دوره این پژوهانه با پیگیری‌های رسانه‌یی در حالی اعلام شد که تغییر دولت حدود یک سال در اجرای این طرح وقفه ایجاد کرده بود. طبق روال، وزارت علوم فراخوانی را به دانشگاه‌ها ابلاغ کرد که طبق آن، شرایط دانشجویان مشمول و مهلت فرستادن اسامی افراد واجد شرایط به دانشگاه‌ها اعلام ‌شد. اما دانشگاه‌های مختلف، مهلت‌های متفاوتی را برای اعلام درخواست به دانشجویان ابلاغ کردند. فروردین 93 زمزمه قطع پژوهانه تا آن جا بالا گرفت که احمدی، معاون وقت پژوهش و فناوری وزیر علوم در مصاحبه ای از احتمال کاهش یا محدود شدن پرداخت پژوهانه خبر داد. و همین زمزمه ها تبدیل به یقین شد و وزارت علوم در آبان ماه سال 93 دستور العمل اعطای «وام ویژه دانشجویان دکتری تخصصی» را به دانشگاهها ابلاغ کرد.

بر اساس این دستورالعمل، این وام با اهدافی مشابه اعطای پژوهانه دکتری (حمایت از دوره های دکتری، کاهش دغدغه دانشجویان، ارتقاء بهره وری، بالابردن سطح کیفی تحصیل، بهره برداری بهتر از ظرفیت علمی نسل جوان به معاضدت با این دوره ها و افزایش انگیزه در جامعه دانشجویی) پرداخت می‌شود با این تفاوت که برخلاف پژوهانه بلاعوض نبود و دانشجویان ظرف دو سال پس از فراغت از تحصیل باید نسبت به بازپرداخت اقساطی آن اقدام کنند.

پرداخت این وام در ابتدا شامل 500 هزار تومان به ازای هر ماه بود اما اخیرا این وام تا 700 هزار تومان به صورت ماهیانه پرداخت می‌شود، رئیس سازمان امور دانشجویان آبان ماه سال جاری در آماری از پرداخت ۱۳۰ میلیارد تومان وام ویژه دکتری و ضروری تا آبان ماه سال جاری خبر داد و با اشاره به وام پژوهانه قبلی گفت: "برقراری مجدد آن در صورت امکان از سوی آن معاونت مورد حمایت ما است، ولی در حال حاضر، تمامی دانشجویان دکتری روزانه می‌توانند از وام تحصیلی ۷۰۰ هزار تومان به صورت ماهیانه استفاده کنند که بازپرداخت آن دو سال بعد از سنوات تحصیلی خواهد بود".

وقتی اعصاب برای دانشجو نمی ماند

اگرچه طی سالیان اخیر مسئولان صندوق رفاه دانشجویان تلاش زیادی برای حل مشکلات این دانشجویان در تخصیص وام ویژه دکتری کرده اند اما برخی شروطی که در آیین نامه اعطای این وام از جمله ضامن ها آمده است، کمتر دانشجویی حوصله خواهد داشت خود را درگیر کارهای بانکی کند. البته این مسئله تنها بابت ضامن نیست بلکه دانشجویان غیر روزانه، و افرادی که آزمون جامع را نگذرانده باشند نیز نمی توانند از این وام بهره ببرند.

تشکیل کمپین دکتری

همه این مسائل باعث شد کمپینی تحت عنوان «مطالبات دکتری وزارت علوم» را ایجاد شود؛ این کمپین از زمان شکل‌گیری این کمپین با بیش از چهار هزار عضو، اقدامات مختلفی را برای پیگیری مطالبات خود انجام دادند تا شاید بتوانند از این طریق، به برآورده شدن خواسته‌های خود نزدیک‌تر شوند؛ خواسته‌هایی که شاید بتوان ادعا کرد یکی از آنها که همان پرداخت دوباره پژوهانه است. نمایندگان این کمپین چندی پیش در میزگردی در خبرنامه دانشجویان ایران بیشتر از اهداف خود گفتند.

به هر حال پیگیری های این کمپین ادامه داشت تا اینکه اعطای پژوهانه در بودجه دولت در سال آینده لحاظ شده و در صورت تصویب آن در مجلس شورای اسلامی امکان پرداخت دوباره پژوهانه به دانشجویان دکتری فراهم می‌شود.

یزدان مهر: امیدواریم

ذوالفقار یزدان مهر رئیس صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم ابتدای ماه جاری بود که از مطرح شدن پیشنهاد ارائه وام پژوهانه دکتری از طریق بودجه ۹۷ خبر داد. او افزود: "موضوع وام پژوهانه دکتری یک موضوع فرا دستگاهی بود که در مکاتبات و نشست‌هایی که دانشجویان و نمایندگان دانشجویان با نمایندگان مجلس داشتند موضوع ارائه دوباره وام پژوهانه دکتری از طریق بودجه ۹۷­ مطرح شد". یزدان مهر ادامه داد: "این پیشنهاد به دولت ارائه و در جلسه یک شنبه گذشته کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مطرح شد که در صورت تأیید به کمیسیون تلفیق می‌رود و سپس در صحن مجلس مطرح می‌شود که در صورت تأیید این وام دوباره به دانشجویان داده خواهد شد".

دانشجویان دکتری تجمع می‌کنند

اما حالا و در تازه ترین اقدام کمپین دکتری، این دانشجویان می‌خواهند روز شنبه و در جریان جلسات کمیسیون تلفیق مقابل مجلس شورای اسلامی دست به تجمع بزنند. در بخشی از بیانیه ای که تعدادی از دانشجویان منتشر کرده اند، آمده است: آخرین مصداق این بی توجهی، لایحه بودجه سال 97 است که در آن کمیسیون تلفیق هیچ¬گونه توجهی نسبت به مطالبات دانشجویان دکتری و به ویژه لحاظ کردن پژوهانه(که از سال 92 قطع شده است) به عنوان کمک هزینه بلاعوض در طول دوران دانشجویی در مقطع دکتری (در ازای کار پژوهشی، اعم از بنیادی و کاربردی، در ازای تعهد عدم اشتغال و حضور تمام وقت در دانشگاه) که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1388 می‌باشد، نداشته است. باتوجه به مطالب یادشده، «کمپین مطالبات دکتری وزارت علوم» این بار قصد دارد با تجمع و راهپیمایی در برابر خانه ملت، صدای دانشجویان دکتری سراسر کشور را به گوش اعضای کمیسیون تلفیق و نمایندگان ملت رسانیده و خواهان اجرایی شدن مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1388 باشد.

دانشجویان به خواسته خود میرسند؟

به هر حال آنچه که طی روزهای آینده تا پایان کار کمیسیون تلفیق مهم به نظر می‌رسد، واقعی بودن «خواسته»ای است که باید دید در بین مسئولان دولتی، مجلس برای اعطای این وام وجود دارد یا نه. محدود بودن منابع مالی، صف طولانی متقاضیان، نوع نگاه دولت به اداره دانشگاه از جمله مواردی است که شاید این وام را با حاشیه هایی در سال آینده روبرو کند.

منبع: