از فضا بیشتر می‌دانیم یا اعماق اقیانوس؟
آب مانع اصلی ما برای شناخت اعماق اقیانوس است. امواج الکترومغناطیسی (نور، لیزر، امواج رادیویی) به سرعت توسط آب جذب می‌شوند، در حالی که در فضا و درفواصل بسیار زیاد منتشر می‌شوند!
به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا به نقل از تکنوساینس، اعماق دریا و فضا آخرین مرزهایی هستند که بشر توانسته در آن‌ها جستجو می‌کند. این قلمروهای دور و صعب‌العبور علی‌رغم تفاوت‌ها و سختی‌ها ما را مجذوب خود می‌کنند. حال سوال این است: آیا درست است که دانش ما درباره فضا بیشتر از اعماق اقیانوس‌ها است؟ چگونه این دو مکان را بررسی کنیم و انگیزه بشر برای جستجوی آن‌ها چیست؟ دانسته‌های ما یا چیزهایی که نمی‌دانیم به نگاه ما و سوالاتی که می‌پرسیم و جستجوهای ما بستگی دارد.
70 درصد زمین توسط اقیانوس‌هایی با عمق متوسط 3700 متر پوشیده شده است. در صورتی می‌توانید کف اقیانوس یا دریا را ببینید که عمقی حدود 10 متر داشته باشد. وقتی به آسمان نگاه کنید، فوتون‌هایی که به شما می‌رسند احتمالا میلیون ها سال در سفر بودند.
آب مانع اصلی ما برای شناخت اعماق اقیانوس است. امواج الکترومغناطیسی (نور، لیزر، امواج رادیویی) به سرعت توسط آب جذب می‌شوند، در حالی که در فضا و درفواصل بسیار زیاد منتشر می‌شوند.
ما می‌توانیم اقیانوس‌ها را به‌طور غیرمستقیم توسط کشتی‌ها و با استفاده از امواج صوتی یا با جمع‌آوری نمونه کاوش کنیم. گاهی، برای کاوش در اعماق آب از زیردریایی‌های سرنشین‌دار یا روباتیک که به کمک پروژکتورهای قدرتمند چند ده فوت را روشن می‌کنند استفاده می‌شود. در سال 2023، تنها 25 درصد از بستر دریا نقشه‌برداری شده بودند.
کشتی‌های نقشه‌برداری تنها با سرعت 5 کیلومتر در ساعت پیش می‌روند، بنابراین سه قرن طول می‌کشد تا بستر اقیانوس‌ها را به طور کامل بررسی کنیم. در دهه 1990، توانستیم با روش جدیدی، اعماق اقیانوس‌ها را بر اساس تغییرات کوچک در ارتفاع سطح آب اندازه‌گیری شده توسط ماهواره‌ها (ارتفاع سنجی) تخمین زنیم.
هر جا را جستجو کنیم، موجودات منحصر به فردی کشف می‌کنیم. برای مثال، با کاوش در اعماق دریا، موجودات زنده‌ای کشف شدند که نزدیکترین خویشاوندانشان منقرض شده بودند.
در اواخر دهه 1970، کشف شد که فتوسنتز تنها منبع اولیه ماده زنده نیست. در پایه دریچه‌های گرمابی آب‌های عمیق که مایعات داغ و سمی منتشر می‌شوند، واحه‌های حیات به لطف باکتری‌های که قادرند بدون نور به تولید مواد آلی تولید هستند، تکثیر می‌شوند. از آن زمان تاکنون، شیمی سنتز در محیط‌های ساحلی، زمینی و حتی جوی نیز مشاهده شده است!
دررابطه با فضا، پرتاب کاوشگر لونا 1 شوروی در سال 1959 آغازگر اکتشافات فضایی در منظومه شمسی بود. شصت سال بعد، یک کاوشگر فضایی تمام هشت سیاره منظومه شمسی و همچنین بزرگترین اقمار سیارات غول پیکر را ملاقات کرد. این کاوشگرها تصاویری از مناظر فرازمینی غیرقابل سکونت اما بسیار متنوع را ثبت کردند.
اکتشافات فضایی با استفاده از مدارگردها و تلسکوپ‌های فضایی به سرعت پیش رفت. برای نقشه‌برداری از دنیاهای فرازمینی و تعیین ماهیت مواد(ترکیبات شیمیایی، کانی‌شناسی، جستجوی مولکول‌های آلی) از ابزارهای ویژه بهره بردیم. برای توسعه اکتشاف در سطح سیارات و اجرام سنگی از کاوشگرها، سطح‌نوردها و اخیراً یک هلیکوپتر کوچک استفاده شد. بدین ترتیب بدون حضور انسان، نقشه‌های زمین‌شناسی از کل سیارات تهیه شد.
بخشی از دانش ما درباره منظومه شمسی مدیون شهاب‌سنگ‌هایی است به سیاره زمین برخورد می‌کنند. همچنین چندین ماموریت فضایی به جمع‌آوری نمونه‌هایی از اجرام دیگر اختصاص داده شد. به عنوان نمونه، ماموریت‌های آپولو به ماه و اخیراً، مأموریت اسریس-رکس که نمونه‌هایی از سیارک بنو را به زمین آورد و مورد بعدی جمع‌آوری نمونه‌ها از مریخ و بازگرداندن آن‌ها به زمین است.
کاوشگرهای فضایی توانستند به فواصل دوری دست یابند. کاوشگر نیوهورایزنز، پس از پرواز از کنار پلوتو، به لبه منظومه شمسی (6 میلیارد کیلومتر دور از زمین) رفت تا تصاویری از یک سیارک کوچک به شکل آدم برفی (Arrokoth) ثبت کند که می‌تواند اطلاعاتی درباره لحظات اولیه شکل‌گیری سیارات به ما دهد.
هزاران جرم (سیارک‌ها، اقمار کوچک سیارات غول پیکر) در منظومه شمسی را می‌توان تنها از طریق انعکاس نور خورشید از سطح‌شان شناخت. اگرچه فواصل طی شده در فضا بسیار زیاد به نظر می‌رسد، اما هیچ کاوشگر فضایی ساخته دست بشر هنوز نتوانسته محدوده نفوذ خورشید را ترک کند؛ حتی وویجر 1 و 2 که در مسیر خود به سمت فضای بین ستاره‌ای قرار دارند.
برای رسیدن به نزدیکترین ستاره باید 25 تریلیون مایل (40 تریلیون کیلومتر) در فضا بپیماییم که عملا غیرممکن است. در حال حاضرنمی‌توانیم برای اکتشاف فضا از منظومه شمسی خارج شویم، و فقط با نوری که از اجرام به ما می‌رسد قادریم به اکتشاف بیرون از منظومه شمسی بپردازیم.
از نظر نقشه‌برداری، می‌توان گفت که سطح اجرام منظومه شمسی را بهتر از اعماق اقیانوس‌ها می‌شناسیم. بودجه اختصاص داده شده به اولی قابل توجه‌تر است : 2 میلیارد یورو برای اکتشافات فضایی در فرانسه در سال 2020 در مقایسه با 0.4 میلیارد یورو برای اعماق اقیانوس‌ها هزینه شد. فراتر از منظومه شمسی، شاهکارهای فناوری به ما اجازه می‌دهند تا برخی جزئیات را در سطح ستاره‌ها ببینیم، ماهیت سنگی یا گازی سیارات فراخورشیدی را آشکار کنیم. اما همچنان با نقشه‌برداری از صدها میلیارد جرم در کهکشان راه شیری فاصله داریم.
در اینجا باید مجدداً تأکید کرد: موضوع اکتشافات در فضا یا هر جای دیگری «علم» است و ترویج این بُعد اساسی ضروری است. این کاوش‌ها ارتباط نزدیکی با جست‌وجوی منشأ حیات دارد، حتی اگر سایر مخاطرات اقتصادی یا ژئوپلیتیکی نیز انگیزه این تحقیقات باشد.
مولکول‌های آلی کشف‌شده در خارج از سیاره زمین یا فرآیندهای زیستی و زمین‌شناسی شناسایی شده در محیط‌های تاریک اعماق اقیانوس‌ها، سؤالاتی را در مورد توانایی حیات برای تکامل در مکان‌های دیگر و در همه جای جهان ایجاد می‌کنند. اکتشاف فضا و اعماق اقیانوس برضد هم نیستند. آن‌ها مکملند و به ما کمک می‌کنند تا ریشه‌های‌مان را شناخته، در زمان حال خود تجدید نظر کرده و آینده را بسازیم!
ترجمه از مریم فخیمی
انتهای پیام/
