غاری در عراق، رازهای آب و هوایی ۱۸ هزار سال پیش را آشکار میکند
به گزارش «فیز دات ارگ» (Phys.Org)، «استالاگمیت»ها ساختارهای شگفتانگیزی هستند که طی هزاران سال به آرامی از کف غار رشد میکنند؛ زمانی که آب باران از میان خاک و سنگبستر آهکی نفوذ کرده و لایههایی از کلسیت را بر جای میگذارد. درون این لایهها، ردهای شیمیایی از دماها و بارشهای گذشته نهفته است.
هلال حاصلخیز
این پژوهش، دورهای محوری بین ۱۸هزار تا ۷ هزار و ۵۰۰ سال پیش را بررسی کرده است؛ دورهای که پایان آخرین عصر یخبندان و گذار به گرمای عصر هولوسن را دربر میگیرد. این بازه زمانی، همزمان با گذار از شکارِ سیار به کشاورزی یکجانشین است؛ گذاری که به شکلگیری روستاها و در نهایت شهرها انجامید. تاریخگذاری اورانیوم ـ توریمِ استالاگمیت نشان داد که این ساختار در تمام این مدت به طور پیوسته تشکیل شده و بنابراین سابقه کاملی از آب و هوای محلی در اختیار پژوهشگران قرار داد.
تقویم آب و هوایی
برای دسترسی به این سابقه آب و هوایی، تیم پژوهشی ترکیب شیمیایی لایههای استالاگمیت را تجزیه و تحلیل کرد؛ از جمله ایزوتوپهای اکسیژن و کربن و عناصر کممقدار مانند منیزیم و باریم. ایزوتوپهای اکسیژن-۱۸ عمدتا بیانگر میزان بارش هستند؛ به طوری که مقادیر پایینتر نشاندهنده دورههای پربارشتر است. ایزوتوپهای کربن بازتابی از وضعیت پوشش گیاهی و خاکاند؛ زیرا شرایط گرمتر و مرطوبتر باعث رشد بیشتر گیاهان میشود.
در همین حال، عناصر کممقدار برای شناسایی دورههای خشکسالی شدید و زمانهایی که بادهای قوی گرد و غبار را به منطقه منتقل کردهاند، استفاده میشوند. با ترکیب این دادهها، دانشمندان تصویری از محیط باستانی در شرق هلال حاصلخیز ترسیم کردند.
محیطی چالشبرانگیز
تجزیه و تحلیلها نشان داد الگوهای بارش محلی با تغییرات دمای جهانی ثبت شده در هستههای یخی گرینلند، همخوانی زیادی دارد. استالاگمیت آشکار کرد که دوره سرمای شدید جهانی موسوم به دریاس جوان نیز به منطقه کردستان رسیده و موجب خشکسالی شدید، توفانهای شدید گرد و خاک و کاهش پوشش گیاهی شده است. این امر توضیح میدهد که چرا جوامع شرقی هلال حاصلخیر برخلاف جوامع غربی آن که پیش از این دوره خشکسالی یکجانشین شده بودند، مسیر متفاوتی را طی کردند.
اقلیم ناپایدار و بسیار سخت در شرق هلال حاصلخیز باعث شده بود مردم نتوانند به تامین غذای پایدار تکیه کنند؛ بنابراین این منطقه جای مناسبی برای سکونت دائم نبود و احتمالا به همین علت آنان مدت بیشتری شکارچی ـ گردآورنده سیار باقی ماندند.
با این حال، به گفته پژوهشگران، همین دوره شرایط دشوار زیستمحیطی ممکن است آنها را برای آینده آماده کرده باشد.
نویسندگان مینویسند: «تغییرپذیری شدید آب و هوا در دوره بولینگ–آلرود (دورهای گرم پیش از دریاس جوان)، همراه با ناهمگونی ذاتی بومشناختی اکوسیستم زاگرس، موجب انباشت تجربهای گسترده و چندلایه درباره چگونگی واکنش به تغییرات در توزیع و دسترسی منابع در مقیاس خرد شده است».
به بیان دیگر، نیاز مداوم به سازگاری با محیطی غیرقابل پیشبینی، این جوامع شرقی را بسیار انعطافپذیر کرده و توانایی آنان را در یافتن غذا و منابع، حتی در شرایط دگرگونی سریع، افزایش داده است.
نتایج این مطالعه در نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
انتهای پیام/
