دهقانی اعلام کرد
رتبه دانشگاه‌های برتر براساس اثرگذاری فناورانه و نوآورانه
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) رتبه دانشگاه‌های برتر بر اساس اثرگذاری فناورانه و نوآورانه کشور را در 3 گروه پزشکی، جامع و صنعتی اعلام کرد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: «تاکید یک جانبه و صرف بر کمیت تولید علم بدون در نظر گرفتن سایر ابعاد توسعه علمی باعث خواهد شد تا از مسیر تبدیل علم به ثروت و قدرت دور شویم. تاکید یک جانبه بر کمیت، راهبردی اشتباه در تولید علم است و به تنهای به توسعه علمی منجر نخواهد شد.»
او افزود: «همچنین این امر مغایر سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری است. از سال گذشته پایگاه استنادی علوم جهان اسلام همه اهتمام خود را در جهت تبیین ابعاد مختلف این سند بکار برد.»
او گفت: «مرجعیت و دیپلماسی علمی دو بعد دیگری هستند که همزمان با افزایش کمی تولید علم باید مورد توجه قرار گیرند. بعلاوه دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی در کنار توجه به افزایش کمیت تولید علم باید برای اثرگذاری فنآورانه و نوآورانه آن نیز برنامه‌ریزی کنند.»
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: «یکی از روش‌های مرسوم برای سنجش میزان اثرگذاری فنآورانه (Technological Impact) و نوآورانه علم (Innovational Impact) است که شامل 4 شاخص 1) محاسبه میزان بکارگیری آن در تولیدات علمی بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع؛ 2) بکارگیری آن در تولید اختراعات یا نوآوری‌ها؛ 3) مشارکت دانشگاه و صنعت در پروژه‌های تحقیقاتی؛ 4) مشارکت با صنایع خارج از مرزهای ملی است. بر اساس این چهار شاخص دانشگاه‌های کشور مورد رتبه‌بندی قرار گرفتند. در این رتبه‌بندی وزن این چهار شاخص به ترتیب ۳۰، ۳۰، ۱۰ و ۳۰ است.»
تاکید یک جانبه بر کمیت به توسعه علمی منجر نمی‌شود
او افزود: «بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع مختلف در سطح بین‌المللی همانند دانشگاه‌ها بخش قابل ملاحظه‌ای از نتایج پژوهش‌های خود را در معتبرترین مجلات علمی بین‌المللی نمایه‌سازی می‌کنند. برای محاسبه مقدار این شاخص نمایه تامسون رویترز (آی.اس.آی) در فاصله سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴ مورد بررسی قرار گرفت که یک فاصله ۱۰ ساله را شامل می‌شود.»
دهقانی گفت: «تعداد استنادهای صورت گرفته بوسیله هر یک از این پژوهش‌ها به کمیت تولید علم دانشگاه‌های کشور مورد اندازه‌گیری قرار گرفت که در دنیا آن را تحت عنوان اثرگذاری فنآورانه علم می‌شناسند.»
او افزود: «برای سنجش اثرگذاری نوآورانه علم میزان بکارگیری علم تولید شده در اختراعات ثبت شده بین‌المللی یو.اس. پتنت (US patent) شمارش شد. نظام ثبت اختراعات یو.اس. پتنت به همراه نظام اروپا (European patent) و ژاپن (Japanese patent) از مهمترین نظام‌های بین‌المللی در این زمینه محسوب می‌شوند که از مقبولیت جهانی برخوردار هستند.»
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: «بخشی از نتایج پژوهشی که به صورت مقالات پژوهشی در سطح بین‌المللی منتشر می‌شوند ماحصل فعالیت‌های مشترک بین دانشگاه و صنعت هستند. مجلات بین‌المللی که نتایج این پژوهش‌ها را منتشر کرده و نشان می‌دهند که آیا این پژوهش‌ها نتیجه یک مشارکت درون مرزی هستند یا اینکه یک دانشگاه با جذب یک صنعت برون‌مرزی به انجام پژوهش پرداخته است.»
آنچه امروزه در سطح کشور با عنوان کمیت تولید علم مرسوم شده عمدتا انتشار نتایج پژوهش‌ها در معتبرترین مجلات بین‌المللی را در بر می‌گیرد
او گفت: «در رتبه‌بندی انجام شده هر دو نوع همکاری مورد محاسبه قرار گرفت. باید در نظر داشت که انجام این دسته از پژوهش‌ها نیازمند وجود بخش‌های تحقیق و توسعه در بخش صنعت و همچنین قدرت دانشگاه در جذب صنایع است.»
دهقانی گفت: «سهم هر یک از دانشگاه‌های کشور از کل کمیت تولید علم و استنادهای دریافت شده کشور متفاوت است. به عنوان مثال دانشگاه علوم پزشکی تهران در فاصله سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴، 9/2درصد از کمیت علم کشور تولید کرده است و در همین فاصله زمانی ۹/۷٪ از استنادهای کشور را دریافت کرده است.»
او افزود: «میزان استنادهای دریافت شده از بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع و همچنین اختراعات ثبت شده در دانشگاه‌های مختلف با یکدیگر بنا بر نوع کمیت علمی که تولید می‌کنند متفاوت است بدین ترتیب در برخی دانشگاه‌ها علم تولید شده اثرگذاری فنآورانه و نوآورانه بیشتری داشته است.»
او گفت: «به عنوان مثال ۳.۶٪ از کل استنادهای دریافت شده بوسیله دانشگاه تهران از سوی بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع صورت گرفته است و ۰.۲٪ (دو دهم درصد) از استنادهای صورت گرفته از اختراعات ثبت شده بوسیله کشورهای مختلف دنیا در نظام ثبت اختراعات یو.اس. پتنت بوده است.»
توانایی تشخیص بین علم کاربردی و علم بنیادی به منظور ایجاد تعادل در تولید علم از اهمیت بسزایی دارد
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) گفت: «مقالات پژوهشی همه تولیدات علمی دانشگاه‌ها را تشکیل نمی‌دهند، اما آنچه امروزه در سطح کشور با عنوان کمیت تولید علم مرسوم شده عمدتا انتشار نتایج پژوهش‌ها در معتبرترین مجلات بین‌المللی را در بر می‌گیرد.»
او گفت: «دانشگاه‌های مختلف با نسبت‌های مختلفی با بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع همکاری می‌کنند از همین رو سهم مقالات حاصل از مشارکت با یک بخش صنعتی از کل مقالات از یک دانشگاه به دانشگاه دیگر فرق می‌کند.»
او افزود: «به عنوان مثال سهم مقالاتی که دانشگاه صنعتی شریف با مشارکت صنایع در مجلات بین‌المللی منتشر کرده است ۲.۸٪ (دو ممیز هشتم دهم درصد) از کل تولید علم این دانشگاه است و همچنین ۰.۵٪ ( نیم درصد) از کل کمیت تولید علم این دانشگاه با همکاری صنایعی از خارج از کشور صورت گرفته است.»
نوع دانشگاه | ردیف | نام دانشگاه | سهم از کل کمیت تولید علم کشور | سهم از کل استنادهای دریافتی کشور | سهم استنادهای صنعتی از کل استنادهای دریافتی دانشگاه | سهم استنادهای دریافتی از اختراعات از کل استنادهای دریافتی دانشگاه | سهم مشارکت صنعتی (ملی و بین الملل) از کل مقاالات دانشگاه | سهم مشارکت صنعتی بین المللی از کل مقالات دانشگاه |
پزشکی | 1 | دانشگاه علوم پزشکی تهران | 9.2% | 9.7% | 2.80% | 0.29% | 2.54% | 0.23% |
2 | دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی | 4.2% | 4.0% | 2.68% | 0.17% | 2.63% | 0.36% | |
3 | دانشگاه علوم پزشکی اصفهان | 2.2% | 1.8% | 2.75% | 0.25% | 1.93% | 0.23% | |
4 | دانشگاه علوم پزشکی شیراز | 2.7% | 2.0% | 2.60% | 0.12% | 1.31% | 0.21% | |
5 | دانشگاه علوم پزشکی تبریز | 2.0% | 1.5% | 2.75% | 0.52% | 1.63% | 0.28% | |
6 | دانشگاه علوم پزشکی مشهد | 2.0% | 1.5% | 2.54% | 0.50% | 1.62% | 0.48% | |
7 | دانشگاه علوم پزشکی ایران | 1.3% | 0.9% | 2.66% | 0.17% | 2.75% | 0.30% | |
8 | دانشگاه علوم پزشکی مازندران | 0.7% | 0.7% | 3.49% | 0.20% | 1.65% | 0.16% | |
9 | دانشگاه علوم پزشکی کرمان | 0.7% | 0.7% | 2.99% | 0.15% | 2.44% | 0.24% | |
10 | دانشگاه علوم پزشکی بقیة الله (عج) | 0.9% | 0.6% | 2.86% | 0.05% | 4.24% | 0.06% | |
جامع | 1 | دانشگاه تهران | 9.7% | 9.8% | 3.59% | 0.22% | 3.81% | 0.55% |
2 | دانشگاه تربیت مدرس | 5.2% | 6.6% | 3.33% | 0.17% | 3.84% | 0.24% | |
3 | دانشگاه شیراز | 3.6% | 4.5% | 2.43% | 0.19% | 1.58% | 0.49% | |
4 | دانشگاه فردوسی مشهد | 3.1% | 2.8% | 2.78% | 0.12% | 2.05% | 0.38% | |
5 | دانشگاه شهید بهشتی | 2.6% | 2.8% | 2.56% | 0.14% | 2.35% | 0.50% | |
6 | دانشگاه رازی | 1.5% | 2.0% | 3.20% | 0.15% | 3.94% | 0.04% | |
7 | دانشگاه تبریز | 2.2% | 3.0% | 2.12% | 0.04% | 1.57% | 0.19% | |
8 | دانشگاه بو علی سینا | 1.5% | 2.1% | 2.56% | 0.10% | 1.52% | 0.07% | |
9 | دانشگاه اصفهان | 1.7% | 1.8% | 2.20% | 0.31% | 1.47% | 0.17% | |
10 | دانشگاه مازندران | 1.0% | 1.7% | 2.04% | 0.42% | 1.05% | 0.17% | |
صنعتی | 1 | دانشگاه صنعتی شریف | 5.4% | 7.3% | 2.89% | 0.16% | 2.80% | 0.53% |
2 | دانشگاه صنعتی امیرکبیر | 5.2% | 5.4% | 3.08% | 0.15% | 3.65% | 0.36% | |
3 | دانشگاه علم و صنعت ایران | 3.7% | 4.0% | 3.60% | 0.13% | 2.56% | 0.18% | |
4 | دانشگاه صنعتی اصفهان | 3.5% | 4.9% | 2.70% | 0.26% | 1.95% | 0.44% | |
5 | دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی | 2.0% | 1.8% | 3.11% | 0.10% | 3.73% | 0.33% | |
6 | دانشگاه صنعتی مالک اشتر | 0.5% | 0.6% | 3.80% | 0.24% | 3.19% | 0.00% | |
7 | دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل | 0.7% | 0.8% | 2.64% | 0.06% | 3.50% | 0.23% | |
8 | دانشگاه صنعت نفت | 0.4% | 0.3% | 6.74% | 0.04% | 14.36% | 0.94% | |
9 | دانشگاه صنعتی سهند | 0.5% | 0.5% | 4.67% | 0.09% | 3.69% | 0.21% | |
10 | دانشگاه صنعتی شاهرود | 0.8% | 0.6% | 1.92% | 0.08% | 2.85% | 0.29% |
دهقانی گفت: «هر چند کمیت تولید علم طی سالهای گذشته بیش از هر چیز به عنوان سنجه‌ای برای توسعه علمی مورد استفاده قرار گرفته است، اما دنیای علم بدنبال کمیتی علمی است که اثرگذاری فنآورانه و نوآورانه نیز داشته باشد. این مسئله به روشنی در سند سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری مورد تاکید قرار گرفته است.»
او افزود: «بر همین اساس تمایز بین علم کاربردی و علم بنیادی از طریق شمارش میزان بکارگیری آن در بخش‌های تحقیق و توسعه صنایع یا اختراعات ثبت شده از یک طرف و میزان استفاده از آن در محیط‌های غیر صنعتی مانند دانشگاه‌ها مشخص می‌شود. در حالی که جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان حرکت در مسیر توسعه پایدار است توانایی تشخیص بین علم کاربردی و علم بنیادی به منظور ایجاد تعادل در تولید علم از اهمیت بسزایی برخوردار است.»
انتهای پیام/
