مشارکت ۵۵ کشور در رویداد نمایشی مذهبی «صاحبدلان»

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری علم و فناوری آنا، نمایش‌های دینی از قدیم الایام جزء با ارزش‌ترین و مورد اقبال‌ترین ژانر‌های نمایشی برای ایرانیان بوده و در مرکز هنر‌های نمایشی نیز بخشی به عنوان کانون نمایش‌های دینی وجود داشته که هنرمندان مختلف دست به خلق آثار در این عرصه زدند. حال درباره فعالیت‌های این کانون و برنامه‌های مختلف آن از جمله رویداد نمایشی صاحبدلان با «محمود فرهنگ» دبیر کانون نمایش‌های دینی و دبیر رویداد بین المللی «تئاتر صاحبدلان» به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن را می‌خوانید:

** به طور کلی درباره فعالیت‌های مختلف در قالب نمایش‌های دینی برایمان بفرمایید که در چه عرصه‌هایی ما کار نمایشی دینی تولید می‌کنیم و به چه صورت؟

نمایش‌های دینی در کشور ما عموما در ایام خاص مثل محرم و صفر و اعیاد قربان و غدیر در قالب نمایش‌های نقالی پرده خوانی و تعزیه در مکان‌های مختلف از فضا‌های تئاتر شهر گرفته و در تهران در قلب تئاتر تهران تا مقابل وحدت به صورت نمایش‌های خیابانی اجرا می‌شوند. کانون نمایش‌های دینی در سال ۱۴۰۱ همین نوع کار‌ها را در فضا‌های مختلف در قالب ۲۵ نمایش خیابانی و ۲۸ نمایش صحنه‌ای در سراسر کشور اجرا کرد.

پس از آن نمایش‌های رادیویی شامل ۱۰ نمایش از بین آثار ارسال شده به دبیرخانه رویداد صاحبدلان انتخاب و به تولید رسید و به صورت آنلاین هم از رادیو پخش و پس از آن ۲۵ نمایشنامه نیز درسراسر کشور خوانده و یازده نمایش هم در تئاتر شهر خوانش شد.

** هر ساله یکی از بخش‌های مهم فعالیت کانون تئاتر دینی برپایی رویداد صاحبدلان است، در حال حاضر رویداد صاحبدلان در دوره جدید فعالیت خود در چه قالب‌هایی فعال است و چه زمانی اختتامیه آن برگزار می‌شود؟

اختتامیه دوازدهمین دوره سراسری و اولین دوره بین المللی تئاتر صاحبدلان اواخر خرداد ماه در قزوین برگزار می‌شود و جوایز برگزیدگان نیز در همان زمان اعطا می‌شود. برگزیدگان سه کار نمایشنامه نویسی نیز آنجا معرفی می‌شوند. در این دوره سه وبینار بین المللی هم داشتیم که موضوعات آن هم ادبیات نمایشی دینی بود. یکی راجع به موضوع خانواده در قرآن مثل زن و مفاهیم مرتبط با آن در ادبیات نمایشی که از سه کشور هند ، عراق و تونس میهمان داشتیم در این وبینار چهار نفر از اساتید از کشور ایران و یک نفر از کشور‌های دیگر با حضور علاقه‌مندان برگزار شد.

در مراسم اختتامیه نیز رونمایی از کتاب «نمایشنامه‌های ایمانی گرای جهان» به تدوین و پژوهش دکتر ناظرزاده کرمانی را خواهیم داشت. در این کتاب از هفتاد کشور در موضوع نمایش‌های ایمانی گرا با ترجمه چهار نمایشنامه فاخر جهانی بعلاوه دویست عکس اورجینال مطلب وجود دارد. این کتاب یک اثر مرجع  و دانشگاهی و پژوهشی برای کسانی است که در حوزه ادبیات دینی فعالیت می‌کنند، این اثر پشتوانه جدی برای هنرمندانی است که در این چهارده سال همراه ما شدند و با وجود همه کمبود‌های مالی گروه هایشان را سرپا نگه داشتند و اجازه ندادند تا چراغ تئاتر دینی خاموش شود.

همچنین تجلیل از پیشکسوتان استان قزوین و معرفی بخش نمایشنامه، کارگردانی و بازیگری در دو قالب صحنه‌ای  خیابانی و رادیویی خواهیم داشت.

** فراخوان دوره بعدی چه زمانی منتشر می‌شود؟

در همان مراسم اختتامیه دوره جدید رویداد صاحبدلان فراخوانش منتشر می‌شود و سپس چشم انداز‌های ما برای ۱۴۰۲ مشخص می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم رویداد صاحبدلان مشارکت هنرمندان از ۵۵ کشور مسلمان است.

در این چهل و اندی سال همیشه جشنواره‌های تئاتر ما در پی کار‌های اروپایی بودند، اما چون ما هیچ وقت به فکر رقابت نبودیم و فقط به تولید و اجرای صرف فکر کردیم به همین دلیل بیش از هشتصد نمایش در این سال‌ها و در سراسر کشور به اجرا رساندیم و امسال هم برای ۷۰ کشور مسلمان فراخوان ارسال کردیم و خوشبختانه از ۵۵ کشور اثر ارسال شد که بیشترشان موضوعات دینی بود، همچنین لازم به ذکر اینکه‌ کشور‌هایی مثل عراق، تونس، عمان و ... خیلی از این‌ها در فرایند اختتامیه اجرا خواهند شد.

** پس این دوره نشان می‌دهد که بازخورد جشنواره در بخش بین الملل خیلی خوب بوده، خیلی‌ها شاید تصور کنند اگر کار دینی فراخوان بدهد با اقبال همراه نمی شود.

به هیچ وجه اینطور نیست، حضور ۵۵ کشور در این رویداد خیلی خوب بود، اینکه برای اولین بار اعلام کردیم یک رویداد تئاتری آن هم از نوع دینی با مفاهیم و اولویت‌های قرآنی، داستان و موضوعات پیامبران، نبوی و علوی، فاطمی، عاشورایی، دفاع مقدس، رضوی، مهدوی و شخصیت‌های اثرگذار در تاریخ اسلام و تاریخ معاصر اجرا می‌شود، با اقبال هم مواجه شد، ما حتی در حاشیه جشنواره تئاتر فجر هم نشست‌هایی با نمایندگان عمان، عراق و دیگر کشور‌های مسلمان داشتیم و این برایشان بسیار جالب بود، چون تا به حال نشنیده بودند که جشنواره‌ای دینی سیزده سال مستمر برگزار شود.

در نهایت با توجه به اینکه ما در عرصه ادبیات نمایشی دینی دستمان در بین دیگر کشور‌های مسلمان خالی بود، امسال تصمیم گرفتیم ۱۰ نمایشنامه دینی را که قابلیت اجرا در کشور‌های اسلامی داشتند، که موضوعشان شیعه و سنی هم نیست بلکه جهان شمول و دینی و قرآنی است به زبان‌های فرانسه و انگیسی ترجمه کنیم، این آثار اکنون آماده شده و امیدواریم بتوانیم به کشور‌های مسلمان ارائه دهیم و آنها هم آثارشان را به ما برای ترجمه بدهند تا ما هم آنها را در اختیار گروه‌های تئاتری بگذاریم.

** جناب فرهنگ آیا ما فهرستی از هنرمندان فعال دینی حال حاضر داریم؟

یک کاتالوگی در دوره پنجم جشنواره صاحبدلان تهیه شده بود که برای سال‌های ۵۸ تا ۹۲ بود، البته ماآثاری که اثرگذار بوده و سال‌ها اجرا شده بودند را استخراج کردیم.

** یک نکته دیگر اینکه ما از دوره کرونا و پسا کرونا شاهد این هستیم که میزان و کیفیت تئاترهای خیابانی افت کرده و حتی در ایام مذهبی هم چنین کار‌هایی دیده نمی‌شود در این زمینه شما چه کرده‌اید.

ببینید من از زمانی که سنگ بنای نمایش‌های خیابانی دینی را گذاشتم یکی از بخش‌هایی که به طور جد بدان توجه کردم، بخش دفاع مقدس با توجه به تاکیدات رهبری بود، که اگر از این گنج پنجاه سال دیگر هم بهره ببریم، تمام ناشدنی است، به همین جهت بیش از ۴۷ یا ۴۸ درصد این موضوعات را در سال‌هایی که مسئولیت داشتم، بهره برداری کردم.

الان هم از زمانی که مسئولیت کانون نمایش‌های دینی را گرفتم یکی از چشم اندازهایم این بود که بخش خیابانی با مفاهیم قرآنی و موضوعاتی که شاید خیلی‌ها به سمتش نمی‌روند را فعال کنیم، هنرمندان ما سال گذشته ۲۵ نمایش خیابانی در همان روزهایی که عده‌ای می‌گفتند فضا برای تئاتر ملتهب است، در سطح کشور اجرا کردند، حتی در ایام کرونا با همه محدودیت‌ها تلاش شد که این آثار به اجرا برسد.

ما در دو بخش فعال هستیم، یکی موضوع پیامبران و قرآن که به صورت نقالی و پرده خوانی به شیوه‌های جدیدتر رو آوردیم و تلاش کردیم به پرده خوانی پیامبران بپردازیم و مفاهیم قرآنی را در این قالب به مخاطبان ارائه دهیم؛ این یک کار نو است، بنابراین با کار نقالی و پرده خوانی قدیمی که یک سری تصاویر و تابلو همراه با نقالی ارائه می شد متفاوت است، از این رو در قالب کنونی همین‌ نمایش‌ها را با یک آواز و قصه گویی و رعایت همه تمهیدات نمایشی اجرا می‌کنیم، بخشی از این کار‌ها در تهران و بخشی در شهرستان‌ها به جد دنبالش می‌شود که البته این بخش نیاز جدی به حمایت مالی دارد.

متاسفانه تئاتر بودجه سرشاری ندارد و همیشه هم محدودیت‌های خاص خود را دارد، اما جزء برنامه‌هایمان است که فعالیت کانون‌ها را گسترش دهیم. با توجه به تاثیرگذاری جدی نمایش‌های خیابانی که با مخاطب نفس به نفس شده و او را غافلگیر می‌کند و امکانات زیاد هم نمی‌خواهد در عرض پانزده تا بیست دقیقه می‌توان یک مفهوم جدی را بی واسطه به مخاطب ارائه کرد در حالی که این امکان برای تئاتر صحنه‌ای وجود ندارد.

در نهایت امیدواریم موضوع نمایش‌های خیابانی در کشور‌های مسلمان در سال ۱۴۰۲ بتواند به بار بنشیند و هم ما بتوانیم در دیگر کشور‌ها برنامه داشته باشیم و هم اینکه از آثار دیگر کشور‌ها برای اجرا در کشور خودمان استفاده کنیم.

انتهای پیام/

زهره سعیدی