ضرورت استفاده از جذابیت های فضای مجازی برای استحکام بنیان خانواده

به گزارش خبرنگار حوزه رسانه خبرگزاری آنا، همایش «خانواده و رسانه» صبح امروز (چهارشنبه دهم اسفند ۱۴۰۱) با حضور اساتید حوزه رسانه، حقوق و خانواده در دانشکده رفاه با همکاری پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی، مرکز مطالعات زنان و خانواده دانشگاه تهران و پژوهشگاه قوه قضائیه، آغاز شد.

در ابتدای این همایش، زهرا طاهری‌پور استادیار گروه حقوق خانواده دانشکده رفاه با تأکید بر اهمیت چاره اندیشی بر آسیب‌های خانواده گفت: خانواده‌ها در همه اعصار متأثر از مسائل مختلف جامعه بوده اند، بنابراین برنامه ریزی برای خانواده خیلی مهم است و راهکار‌هایی که در زمینه رفع معضلات اندیشیده می‌شود، حائز اهمیت است. عنوان این همایش فرصت خوبی را فراهم کرد که با اندیشمندان درباره چالش‌های مختلف عرصه خانواده و رسانه به شور نشسته و راهکار‌هایی را بدست بیاوریم. وی با تشکر از همه کسانی که آن‌ها را در دستیابی بهاین همایش یاری کردند، گفت: امیدوارم این همایش فتح بابی برای پژوهش‌های مستمر در این عرصه باشد.

در ادامه محمد روشن دبیر علمی همایش و رئیس پژوهکشده خانواده شهید بهشتی با تبریک اعیاد شعبانیه عنوان کرد: خوشبختانه دانشکده رفاه گام‌هایی در عرصه علمی در این زمینه‌ها برداشته و در کنار اندیشمندان بزرگ ظاهر شده و بستر تعامل را فرام کرده است.

وی گفت: این همایش با همکاری دانشگاه‌های بزرگ ایران صورت گرفته و روند محور‌های پژوهشی آن ارائه شده است. برای رعایت استاندارد‌های همه ملاک‌های یک رویداد علمی در آن پیش بینی شده و کمیته علمی شامل ۷ نفر بودند. ۲۷ نفر پژوهش‌های حرفه‌ای و مقاله ارائه کردند. از ۵۷ مقاله و ۸۸ چکیده ارسالی، ۷۷ عنوان پذیرفته شده است و ۱۶ عنوان آن‌ها امروز ارائه می‌شود، اما بقیه هم استفاده خواهند شد.

وی در پایان با تأکید اینکه فرزندان ما امروز اخلاق و سبک زندگی را از فضای مجازی می‌گیرند، گفت: این فضا  فیلتری ندارد؛ جسم بچه‌ها اینجاست، اما روح و فکرشان جای دیگری است، این‌ها در فضا‌های مجازی با هم در ارتباط هستند و خود این یک اعتیاد به فضای مجازی محسوب می‌شود.

سپس محسن اسماعیلی، دانشیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه تهران و پژوهشگر و عضو هیئت امنای بنیاد فرهنگی رفاه نیز عنوان کرد: قبل از پرداختن به مسائل مربوط به حقوق و مسائل خانواده باید خود نهاد خانواده و رسانه را در نظر بگیریم. خانواده به معنای پدر و مادر و فرزندان است که این سرنوشت و آینده اش امروز با رسانه پیوند خورده است. اما آن تعریفی که چشم انداز و نورافکن ما در تفسیر اصول مربوط به خانواده است اینکه «خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعالی انسان است» و این برگرفته از مبانی دینی و تجربه شده بشر است.

وی در ادامه افزود: آنجایی که  انسانیت نمی‌ماند و رشد نمی‌کند، خانواده هم نیست، چون خانواده در طول تاریخ اینطور بوده است و اینطور رشد کرده است. حال این نهاد با این اهمیت و تأثیرگذاری مواجه شده با نهاد دیگری به نام رسانه که البته پدیده امروزی هم نیست از قدیم به طور سنتی وجود داشته است.

اسماعیلی اظهار داشت: رسانه‌های مبتنی بر فناوری‌های نوین نوع زندگی بشر را امروز عوض کرده اند و با وام گرفتن از تعابیر مختلف امروز اعضای یک خانواده بطور همزمان هم در یک دنیای حقیقی و هم مجازی زندگی می‌کنند که البته آن دنیای مجازی امروز حقیقی‌تر از حقیقی شده است.

وی با بیان اینکه ما در حقیقت در دو فضا زندگی میکنیم، افزود: رسانه به خاطر ظرفیت‌هایی که دارد و اثرگذاری هایش فضای واقعی را تحت تأثیر قرار داده است همین استحکام خانواده که در قانون اساسی هم یادآوری شده که تحت تأثیر رسانه است. نوع روابط افراد امروز و همه چیزشان تحت تأثیر این فضا است. البته رسانه را هم نباید محدود به نوع خاصی کرد، چون تا می‌گوییم رسانه همه یاد اینترنت می‌افتند درحالیکه خود سینما، تئاتر، مطبوعات، صدا و سیما و از همه مهمتر تبلیغات بازرگانی یک رسانه هستند که بنیان خانواده را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

اسماعیلی یادآور شد: فناوری‌های جدید مرز‌ها را شکسته اند، اما ما هنوز باور نکرده ایم و عادت داریم برای مقابله با فناوری‌های نوین آن‌ها را منع یا محکوم کنیم درحالیکه این دیگر کافی نیست و تجربه ثابت کرده که جواب نمی‌دهد، مسئولان ما باید پیگیر تحولات رسانه‌ای باشند.

وی با بیان اینکه از این هم غافل نشویم که رسانه علاوه بر تهدید، فرصت هم هست، گفت: باید بتوانیم از جذابیت‌های آن برای تعمیق آگاهی و آموزش‌های لازم به جوانان و خانواده‌ها استفاده کنیم، اما اینکار را نمی‌کنیم. ما اگر برنامه ریزی دقیق داشته باشیم همین حالا هم فرصت بهره گیری از رسانه‌ها را خواهیم داشت منتها باید درباره آن بحث کنیم و در همایش‌ها مورد توجه قرار دهیم تا نقاط قوت و ضعفش را بشناسیم.

اسماعیلی در پایان گفت: امروز پرسه زدن در فضای مجازی کار نوجوانان و جوانان شده است اگر از آن‌ها بپرسیم که از این فضا چه یاد گرفتند، می‌گویند: هیچ، اما واقعیت این به دلیل ضعف  فرهنگی ما است که نمی‌دانیم چطور از این رسانه‌ها استفاده کنیم.

در پایان بخش اول نیز،  مهدی هادی رئیس پژوهشکده قوه قضاییه مباحثی درباره اهمیت خانواده و کانون زندگی زن و شوهر به تعبیر قرآن مطرح کرد و گفت: زن وشوهر به تعبیر قران لباس هم هستند همانطور که شب لباس روز است، همینطور تعبیر دیگر طیبه هستند. وی در ادامه گفت: در بحث کودک و فضای مجازی یکی از بحث‌ها اهمیت کودک و تعریف لغوی آن براساس شکوه زندگی زن و مرد است آن‌ها بنایی را می‌گذارند و این مهم است که چطور باشد، اما آنچه در فضای مجازی رویکرد بین المللی دارد، مهم است و اینکه در فضای مجازی بچه‌ها به چه کیفیتی می‌توانند ورود کنند. اولین نکته مهمترین مسئله اصول کلی در عرصه حقوق اطفال و کودکان است.

وی اظهار کرد: الان مسئله این است که چطور حریم مخصوص آموزش ابهامات مختلف خانواده‌ها را ایجاد و یک فضای خوب برایشان ایجاد کنیم. با رعایت اصولی مثل عدم تبعیض، رشد کودک در سنین متفاوت و اینکه چه چیزی لازمش است و در نهایت بحث خشونت خانگی با در نظر گرفتن اینکه همین فضای مجازی خیلی به کودکان کم توان و ناتوان می‌تواند کمک رساننده باشد.