پرداخت بدهی روسیه به ونزوئلا با سامانه سوئیفت ایرانی

به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری آنا، کشور‌هایی که تا پیش از این، هر یک به تنهایی در امور اقتصادی رنج تحریم را به دوش می‌کشیدند امروز با یک آرمان متعالی و قدرتی متاثر از خودکفایی و استقلال، سنگ بنای سازمانی را بنیان می‌گذارند که تا چند سال دیگر یکی از نهاد‌های اصلی و تاثیرگذار در فضای اقتصادی و سیاسی جهان خواهد بود. کشور‌های تحریمی با ظرفیت‌های چند قاره‌ای بودن، جمعیت انبوه و حجم بالای تولید ناخالص داخلی صرفا با سازماندهی اولیه، بسیاری از مناسبات بین المللی را از رونق خواهند انداخت و یک جهش کوانتومی در همه‌ی ابعاد و شئونات اقتصاد و سیاست ایجاد می‌کنند.

سیدمحمودرضا سجادی سفیر سابق ایران در روسیه و رئیس کمیته اقتصادی باشگاه کشور‌های تحریم شده با ۲۷ سال سابقه در حوزه‌ی سیاست و فناوری‌های هایتک مهمان خبرگزاری آنا بود و به سوالات خبرنگار ما درباره باشگاه کشور‌های تحریم شده پاسخ داد.

باشگاه تحریمی‌ها چیست؟

یکی از خصوصیات جامعه بشری این است که هر گروه و دسته‌ای در مسائل مختلف مبادرت به یارگیری می‌کنند. زیرا بشر برای رفع نیاز‌های خود، احتیاج به همکاری‌های مشترک با ملت‌ها و اقوام مختلف دارد و هیچ کشوری حتی آمریکا، بی نیاز از همکاری با دیگر کشور‌ها نیست.

ایجاد باشگاه تحریمی‌ها فصل مشترک همکاری بین کشور‌های تحریم شده را پیدا کرده و یک نوع یارگیری بین کشورها، برای مقابله با تحریم‌ها ایجاد کرده است.

تحریم‌ها یک حرکت ظالمانه است که به وسیله کشور زورگو آمریکا ایجاد شده و هیچ نشانی از منطق روابط بین الملل ندارد. بالطبع رویارویی با تحریم‌ها احتیاج به یارگیری و همگرایی چند کشور دارد که ما به آن باشگاه تحریمی‌ها می‌گوییم و روح اصلی باشگاه کشور‌های تحریمی، همگرایی و همراه بودن در جهت رفع مشکل یکدیگر است.

هدف نهایی باشگاه تحریمی‌ها بعد از عضوگیری چیست؟

بزرگترین خدمتی که باشگاه تحریمی‌ها به تک تک کشورهای عضو می‌کند این مهم است که قابلیت‌های آن‌ها را از وضعیت پتانسیل به فعلیت در بیاورد. مثلا هر یک از ما یک قابلیت‌هایی داریم که شاید خودمان هم خیلی از آن شناختی نداشته باشیم، ولی اگر در کنار هم قرار بگیریم این قابلیت‌ها می‌تواند تبدیل به محصول و خدمات بشود و نیاز اعضا را پوشش دهد.

کشور‌های غربی تحریم را برای متوقف کردن تجارت به کار می‌برند تا با تعطیل کردن جریان کالا و خدمات، آن کشور تحت فشار قرار بگیرد و از مقاومت دست بردارد. 

با ایجاد باشگاه تحریمی‌ها علت مبنایی کشور‌های غربی به سرکردگی آمریکا که منزوی کردن کشور‌ها را هدفگذاری کرده بود زیر سوال می‌رود.

باشگاه تحریمی‌ها یک یارگیری سیاسی است، اما دست آخر به سمتی هدایت خواهد شد که کشور‌ها از لحاظ اقتصادی بی نیاز شوند و نیاز خودشان را با همکاری سایر اعضا برطرف بکنند.

کشور روسیه سابقه تاریخی مثبتی در ارتباط با دیگر کشور‌ها ندارد؛ به نظر شما این موضوع باشگاه تحریمی‌ها را تهدید نمی‌کند؟

اگر در پرونده تاریخی همه‌ی کشور‌ها دقت کنیم، مشاهده می‌کنیم که در مقطعی از تاریخ مسائلی از این دست داشتند. به عنوان مثال وقتی هندی‌ها به تاریخ خود نگاه می‌کنند از نادر شاه به عنوان یک مهاجم یاد می‌کنند؛ آیا هندی‌ها باید به این مساله استناد کنند و روابط خود با ایران را بر این اساس تعریف کنند.

در مورد روسیه نیز یک نکته‌ای که معمولا فراموش می‌شود و رسانه‌های غربی نیز بسیار علاقه‌مند به فراموشی آن هستند؛ دو تحول اساسی سیاسی کشور روسیه است. این کشور در برهه‌ای از تاریخ، در زمان تزار‌ها با ایران درگیر شده است. آن زمان مردم روسیه نیز از تزار‌ها ناراضی بوده اند و یک نوع سیستم برده داری حاکم بوده است.

بعد از تزارها، مکتب کمومنیسم حاکم شد که مردم و کشور‌های متعدد زیر سلطه آن بودند. این ایدوئولوژی در ابتدا امیدبخش بود، اما کار به ظلم و اردوگاه‌های کار اجباری رسید. باید توجه داشت که همه‌ی این دولت‌ها از بین رفته اند. امروز با روسیه‌ای طرف نیستیم که با جهان بینی سابق اداره شود؛ بنابراین ما باید با وضعیت و حاکمیت موجود قضاوت و ارتباط داشته باشیم.

امروز وقتی از عراق صحبت می‌کنیم اولین تصویری که به ذهن ما می‌آید یک کشور شیعه و دوست است که هر ساله در راهپیمایی اربعین، برادرانه از مردم ما پذیرایی می‌کند؛ اما همین عراق، صدام را هم به خود دیده است و بمب شیمیایی نیز روی سر مردم ما انداخته و جنایت‌های بسیاری علیه ما روا داشته است.

باید توجه داشت که رفتار‌های حکومت، تعیین کننده‌ی ماهیت برخورد با آن کشور است. آیا در حال حاضر روسیه به صورت حکومت تزاری یا کمونیسم اداره می‌شود یا حکومتی است که به دنبال پیشرفت و آزادی روسیه است. باید به سیاست‌های کنونی یک دولت نگاه کنیم و صد البته که باید پاسدار منافع خودمان باشیم.

یکی از مشکلات کشور‌های تحریم شده مبادلات بانکی است که علت اصلی آن بسته شدن سوئیفت در سال های گذشته است. آیا در باشگاه تحریمی‌ها راهکاری برای مبادلات بانکی وجود دارد؟

بله ۱۰۰ درصد. متاسفانه نظام بانکداری جهانی بر اساس تربیت و فکر آمریکایی شرطی شده است لذا همه‌ی بانک‌های مرکزی دنیا مانند عبد با آمریکا برخورد می‌کنند و تفکر این که از مقررات و قوانین این هژمون فاصله بگیرند به مغزشان خطور نمی‌کند.

سیستم‌های مالی دنیا مگر از کجا پیدا شدند این‌ها هم حاصل تجمیع اندیشه هاست. ما هم می‌توانیم به مشابه سیستم‌های بین المللی یک ساختار تعریف کنیم کما این که این کار در حال حاضر در کشور انجام شده است.

بنده وقتی در روسیه بودم تلاش‌های زیادی انجام دادم تا پیوند بین بانک‌های روسی و ایرانی را برقرار کنم. اما بانک‌های روسی تحت تاثیر جو عمومی بانک‌های جهان، بهانه‌های تحریم را می‌آوردند و بانک‌های خودمان هم تا دلتان بخواهد کم کاری کردند.

وقتی به ایران برگشتم با متخصصان برنامه ریزی کرده و یک سامانه‌ای را طراحی کردیم که کاملا مشابه سوئیفت است و اگر اپراتور پشت سیستم قرار بگیرد تفاوتی میان سیستم داخلی ما و سوئیفت احساس نخواهد کرد. این نرم افزار مشابه سوئیفت بوده و از همه مهم‌تر این که کاملا مستقل از این سیستم کار می‌کند. سامانه‌ای مشابه و مستقل که بین دو بانک یا شبکه‌ای از بانک‌ها می‌تواند جابجایی پول را انجام دهد.

هیئتی از بانک وی تی بی روسیه که دومین بانک بزرگ روسیه است در ایران حضور پیدا کرده و برای عقد قرارداد با این نرم افزار ایرانی که پیش از این نیز سه بانک از کشورهای مختلف به آن متصل شده اند اعلام آمادگی کردند.

بانک اگزین روسیه (بانکی که تجارت خارجی روسیه را تسهیل می‌کند) نیز به سیستم سوئیفت ایرانی متصل شده و دیگر هیچ نیازی به سوئیفت و کار با دلار ندارد؛ همچنین امکان همکاری با روبل، ریال و یوآن در این سیستم تعریف شده و یک نظام اتوماتیک بین مجموعه سیستم بانک هاست که می‌تواند مبادلات ایران با چینی‌ها و اکثر کشور‌هایی که با آن‌ها تجارت داریم را پاسخگو باشد.

در حال حاضر با ونزوئلا، روسیه و یمن و نیکاراگوئه همکاری بانکی داریم و روسیه تبادلات بانکی و تهاتر بدهی خود با ونزوئلا را با نرم افزار سوئیفت ایرانی انجام می‌دهد.

چرا این اتفاق ۲۰ سال قبل محقق نشد؟ زیرا اراده‌ای در بانک مرکزی وجود نداشت؛ ما این مدل اجرایی را از کره ماه نیاورده ایم. بلکه برای پیشبرد کار، بانک مرکزی را رها کردیم و به توان داخلی تکیه کرده و بالاخره نیز توانستیم. ظرفیت برنامه مبادلات بانکی ایرانی، امروز بین ۴ کشور فعال است.

آیا امکان به اشتراک گذاشتن فناوری‌های هایتک بین کشور‌های تحریم شده وجود دارد؟

از قضا تحریم این فضا را بیشتر فراهم می‌کند چرا که وقتی تحریمی در کار نیست میل به استفاده از امکانات دیگران بیشتر است. تحریم‌ها ما را مجبور می‌کند که دست به تولید بزنیم. برای نمونه ما هیچ وقت فکر نمی‌کردیم که بتوانیم خودروی تولید داخل را به کشور روسیه صادر کنیم. روس‌ها امروز در حال مذاکره با شرکت‌های خودروساز ایرانی هستند تا بتوانند از خودرو‌های ایرانی خریداری کنند. آن‌ها هم توقع خودشان را مدیریت کرده اند و این برای ما مزیت بزرگی ایجاد کرده است.

تحریم باعث شده که ایران در تجهیزات پزشکی و لابراتوآر یک لیست ۴۵۰۰ قلمی از محصولاتی داشته باشد که در گذشته آرزوی تولید آن‌ها را داشتیم.

 تحریم صحنه را عوض کرد و ایران را از یک اقتصاد تک محصولی نجات داد؛ همانطور که جنگ ما را قدرتمند کرد و از کشوری که سیم خاردار نداشتیم تبدیل به تولیدکننده موشک شدیم.

مقام معظم رهبری امسال را سال «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری کردند؛ دستگاه‌ها برای تحقق این شعار، فقط باید یک کار انجام دهند و آن در اختیار قرار دادن بازار به شرکت های دانش بنیان است. امروز کدام دستگاه می‌تواند مدعی باشد که من بازار جدیدی را در اختیار شرکت‌ها قرار دادم. بنده دستگاه‌های بوروکراسی کشور را مانع رشد و پیشرفت علمی کشور می‌دانم و موج مهاجرت را به خاطر آزار مدیران باسواد می‌دانم.

چه فناوری‌هایی در کشور روسیه وجود دارد که ایران می‌تواند از آن نهایت استفاده را داشته باشد؟

این اتفاق قبلا افتاده است، بعد از فرو پاشی شوروی، هیئت‌های علمی ایرانی به روسیه سفر کردند و متحیرانه دیدند که آمریکایی ها نیز برای استفاده از فناوری های خاص روسیه یه این کشور سفر کرده اند.

ما در زمینه علوم ژنتیک، هوافضا و مواد استفاده‌های زیادی از روس‌ها کردیم و قرارداد‌های خوبی بستیم که به کمک هوشمندی خودمان به نتیجه‌های خوبی رسید.

امروز ما هستیم که به روس‌ها فناوری می‌فروشیم و به آن‌ها در حوزه‌های تجهیزات پزشکی و پزشکی کمک می‌کنیم. توان تولید دارو‌های ضد سرطان ایرانی در روسیه وجود ندارد، زیرا ظرفیت عدم رعایت حق پتنت در ایران وجود دارد، اما در روسیه ممکن نیست. البته هنوز این امکان وجود دارد که در علوم پایه، شیمی، فیزیک و ریاضی از روس‌ها کمک بگیریم.

کدام کشور‌ها در باشگاه تحریمی‌ها در اولویت هستند؟

در یارگیری هر چه عنصر وزین‌تر و موثرتری را به جمع یاران خود دعوت کنیم برای ما بهتر است. امروز کشور‌های روسیه، هند و چین که در عرصه بین المللی تاثیرگزار هستند اولویت بالاتری برای ما دارند که اقداماتی هم انجام شده است.

در باشگاه تحریمی‌ها امکان همکاری با کشور‌هایی که سابق از این دوست آمریکا محسوب می‌شدند و امروز در تخاصم با آمریکا هستند وجود دارد؟

داشتن روابط حسنه با سایر کشورها، کشور تحریمی و یا غیر تحریمی جزو الزامات سیاست است. ما باید سعی کنیم با هرکشوری که توانمندی دارد و امکان دارد خیری از او ساطع شود ارتباطات سالم داشته باشیم. حالا اگر بین یک کشور با آمریکا اختلافی ایجاد شد چه بهتر. این موضوع زمینه‌ی همکاری بیشتر را فراهم می‌کند.

برای مثال امکان دارد که فردا روزی عربستان، که از کشور‌های مخالف جمهوری اسلامی است بر سر مسائلی با آمریکا دچار اختلاف شد؛ طبعا به نفع ماست که امکان همکاری با این کشور را فراهم کنیم.

البته روی این کشور‌ها نمی‌توان به صورت استراتژیک حساب باز کرد مثلا ترکیه‌ای که عضو ناتو است و آمریکا در آن کشور پایگاه نظامی و سلاح اتمی دارد نمی‌تواند پیوند‌های استراتژیک با ما داشته باشد، ولی در حوزه‌های مشخصی امکان همکاری ایجاد خواهد شد و فرصت انتفاع از این کشور برای اعضای باشگاه ایجاد می‌شود.

امروز در مدیریت انرژی جهان، اپک نفتی و گازی را شاهد هستیم. آیا امکان ایجاد سازمانی مانند این دو سازمان که به صورت ادغام شده باشد؛ تحت عنوان بنیاد انرژی وجود دارد؟ (با توجه به این که روسیه بزرگترین تولیدکننده گاز و ایران دومین کشور دارای ذخایر نفت و گاز جهان است و ونزوئلا نیز یکی از بزرگترین تولیدکننده‌های نفت جهان است)

شما استحضار دارید که ایده اپک گازی اولین بار از طرف مقام معظم رهبری به آقای پوتین پیشنهاد شد، اما متاسفانه رفتار‌های غلط وزارت نفت ایران و وزارت انرژی روسیه مانع از شکل گیری درست این سازمان به صورت اصولی شد.

در جنگ روسیه و اکراین، روسیه با قطع گاز اروپا، مشکلات پیچیده ای را برای این اتحادیه ایجاد کرد که یکی از آن‌ها افزایش سه برابری قیمت گاز بود. به نظر من بنیاد انرژی باشگاه تحریمی‌ها هر چه سریعتر باید ایجاد شود تا غرب و کشور‌های تحریم کننده تحت فشار قرار بگیرند و رفتار‌های خود را منطقی کنند.

بنیاد انرژی ابزار فشاری خواهد بود تا با رفتار درنده خویانه غربی‌ها مقابله کنیم. این اقدام خلاف شعار بچگانه غرب است که می‌گوید انرژی را سیاسی نکنید. ما در حال جنگی نابرابر هستیم و در رویارویی باید از هر وسیله‌ای برای مواجهه با طرف مقابل استفاده کرد. تا دشمن را بر سر جای خود بنشانیم.

جنگ اروپا با روسیه همان رویارویی تمدن غرب با تمدن شرق است که شروع شده است؛ و در این جنگ ما باید از همه‌ی ابزار‌های خودمان استفاده کنیم که یکی از آن‌ها هم انرژی است. روس‌ها این ابزار را به کار انداخته اند که جای تشکر دارد.

به نظر شما باشگاه تحریمی‌ها چه زمانی به صورت رسمی اعلام موجودیت می کند؟

معصوم می‌فرماید که خدا را شکر که دشمنان ما از احمق‌ها آفریده شده اند. آمریکایی‌ها نیز این قدر احمق و مستکبر هستند که فکر کنم کم کم همه‌ی دنیا را عضو باشگاه تحریمی‌ها بکنند. به محض این که اولین شیرینی‌های باشگاه زیر دندان کشور‌های جهان برود به نظرم تحول از آنجا شروع می‌شود.

ما هنوز در آغاز کار هستیم؛ یکی از مواردی که می‌توان به آن اشاره کرد صادرات بنزین به ونزوئلا بود که ونزوئلایی‌ها برای اولین بار از این ظرفیت استفاده کردند و به طور کامل مشکل خود را برطرف کردند. این مبادلات هر چه بیشتر قوت بگیرد دامنه‌ی باشگاه نیز گسترده خواهد شد.

در حال حاضر روس‌ها با هیئت‌های زیادی وارد ایران می‌شوند تا نیاز‌های خود را از طریق ایران برطرف کنند که یک نمونه آن مساله پیچیده توربین نیروگاه‌های روسیه بود که توسط شرکت مپنا برطرف شد. این یعنی دیگر نیازی به طرف‌های غربی نیست ما در باشگاه ۲۶ کشور تحریمی را داریم که هر یک ظرفیت‌های ویژه‌ای دارند.