دلنوشته‌ای از بقیع و آموزه‌هایی از تاریخ مدینه

گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ مرتضی قهرمانی- در صبح آغازین آخرین روز سفر به مدینه النَّبی با خود خلوتی داشتم. در تنهایی خویش ناگهان نظرم متوجه آرامشی خاص در کبوتران بقیع شد که بر روی خاکش خیمه زده بودند. در تفکر آن بودم که هر آغاز و ابتدایی را پایان و انتهایی است. ورودم به شهر پیامبر و خاک بقیع و‌زیارتهایم توامان با شوق بی حد و حلاوت بی عد بود.

اما در ساعات پایانی حضور در شهر رویایی و معنوی مدینه دلتنگی‌های زیادی را احساس می‌کردم، نظاره در گنبد سبز و خضرای رسول از یک طرف و طریقت در خاک گرم بقیع از سوی دیگر و آن آرامش مرموز گونه کبوتران ناگهان بغضی در گلویم ایجاد کرد. با خود گفتم خوشا به حال آن کبوتری که آزادانه و بی هیچ مزاحمتی پر به آسمان بقیع می‌کشد و در خاک مقدس آن می‌نشیند. شرطه‌های سعودی عبارت حرک حاجی و یا امشی طریق را برای آنها بکار نمی‌برند.

خوشا به حالتان. حس غریبانه‌ای بغض گلویم را می‌فشارد، اما هزار افسوس که مجال گریستن و توسل برایم مهیا نیست. بی اختیار دلم روانه مشهد الرضا و عتبات مقدسه عالیات در عراق می‌شود. چقدر دلتنگ نشستن و گریستن در حرم‌ها هستم. با خود زمزمه می‌کنم که‌ ای پیامبر رحمت، میهمانی چند روزه‌ای که این رهروانت با گذر از سرزمین‌های دوردست مهیا نموده بودند پایان یافت.

به فرموده شما که «من و علی پدران این امت هستیم» اکنون دلدادگانت در آستانه ترک خانه پدری هستند. با تمام وجود بیان می‌کنم که اگر شوق زیارت بیت الله الحرام و اطاعت از دستور باریتعالی نبود هرگز توانایی دل کندن از زیارت شما برایم مقدر نمیشد. محتاج دعوت و طلب دوباره ات هستم. جلسات معرفت شناسی، حرم شناسی، بقیع شناسی و بیان احکام مرتبط با اعمال حج از سوی روحانی گشاده روی کاروانی که از اساتید دانشگاه هستند، با همراهی معین کاروان آقایان مطهری پور و مرشد سلوک درس‌های دیگری به من آموخت.

احکام شرعی و پاسخ به مسائل بانوان محترم کاروان هم گویا توسط معینه محترمه این قافله خانم نصیری در جلسات اختصاصی و یا پرسش و پاسخ‌های فردی بیان می‌گردید. حضور در این کاروان که زائرانش عموما از جنس معلمی و در کسوت استادی هستند، شوق مضاعفی در من ایجاد نموده است؛ لذا به نظرم آمد که بیان گوشه‌هایی از آموزه هایم‌خالی از لطف نخواهد بود. مرشد سلوک در خلال یکی از جلسه‌های گفته شده بیان داشتند که یکی از فلسفه‌های حج، یافتن گمشده هاست.

در این خصوص از قول حضرت رسول اکرم (ص) و توجه به زیارت مضجع شریف آنحضرت بیان داشتندکه محکمترین دستاویز سلوک به ایمان که انسان بتواند با چنگ زدنش هرگز از حلقه ایمان خارج نشود و اهل هدایت گردد «الحب والبغض فی الله» است. در واقع محکمتر از دستاویز‌های ایمان علاوه بر نماز، روزه، جهاد و خمس آن است که معیار دوستی و دشمنی خویش را بر اساس رضای خداوند در نظر بگیریم. دوستی با دوستان اهلبیت علیهم السلام و دشمنی و دوری از دشمنان ائمه معصوم از رضایت خداوند است.

ثابت قدم‌ترین افراد در پل صراط آنهایی هستند که محبت اهل بیت را که سبب افزایش ایمان در قلوب می‌گردد، در دل داشته باشند. همچنین‌ایشان به معرفی شخصیت‌های مدفون در بقیع علاوه بر چهار امام معصوم پرداختند. ازجمله حلیمه سعدیه دایه پیامبر، ابراهیم فرزند یک سال و نیم رسول خدا، اسماعیل فرزند ارشد امام صادق (ع)، بودند که معرفی شدند. راجع به عقیل برادر امیر مومنان، عبداله ابن جعفر همسر زینب کبری، دختران پیامبر رحمت با نام‌های ام کلثوم، زینب و رقیه، عمه‌های ایشان بنام صفیه و آتکه، مادر ابوالفضل العباس حضرت ام البنین (س)، فاطمه بنت اسد مادر امیرالمومنین حضرت علی (ع) نیز حکایت‌هایی مطرح شد. در قبرستان بقیع همسرانی از حضرت رسول نیز مدفون هستند. مانند ام سلمه، سوده، زینب، ام حبیبه.

از عمده دلایلی که پیامبر عظیم الشان همسران متعددی اختیار نمود، رفتار‌های سیاسی در راستای پیشبرد اهداف حکومتی و اتحاد انسانی، کمک به بی سرپرستان و اهداف پرورشی و نهایتا آموزش صحیح اصول و اجتناب از خرافه پرستی بوده است. امکان تاریخی و متبرک متعددی از جمله مسجد غمامه که مباهله نامیده می‌شود، قبرستان شهدای احد، مزار حمزه سیدالشهدا عموی پیامبرتوسط مرشدسلوک تشریح شد. قبور شهدای هرره در قیام‌مردم مدینه علیه سپاه یزید در سال ۶۳ هجری که از آثار عدم ولایت پذیری مردم از امام زمانشان حضرت سیدالشهدا (ع) در سال ۶۱ بوده است در قبرستان بقیع می‌باشد. مرشد سلوک‌در نهایت بیان داشتند که اتصال قلبی به خاندان محمد و آل محمد دنیا و آخرت را پربرکت خواهد ساخت.

هر ساله مردمانی از سراسر کشور‌های اسلامی در ایام موسم حج به قصد و نیت حاجی شدن و اطاعت از امر پروردگار در سرزمین وحی و مکه مکرمه حاضر می‌شوند. در میان سیل عظیم جمعیت حاجیان، کاروان اساتید دانشگاه‌های کشور نیز در ششمین روز از ماه ذی الحجه وارد مکه مکرمه شدند. این کاروان به تأسی از سیره پیامبر اسلام (ص) پس از احرام بستن در میقات شجره، به شوق طواف کعبه شهر مدینه را ترک نمودند.

با توجه به اینکه انتقال زائران از مدینه به مکه از طریق قطار‌های سریع السیر انجام می‌شود، نقل و انتقال دانشگاهیان حاضر در عربستان به سهولت صورت پذیرفته ودر اولین ساعات بامداد ششم ذی الحجه در هتل محل اقامت اسکان یافتند. تمامی زوار حاضر در کاروان که برای دیدن خانه کعبه و حضوردر مسجدالحرام لحظه شماری می‌کردند، اکثریت آنان بلافاصله پس از رسیدن به هتل با اشتیاق فراوان به منظور انجام اعمال عمره تمتع انسجام وصف ناپذیری را رقم زده و بصورت گروهی و با حرکت جمعی به زیارت خانه خدا شتافتند.

گفتنی است که عمره تمتع بخشی از اعمال حج می‌باشد که در آن حاجیان هفت مرتبه کعبه معظم را از مقابل رکن حجرالاسود طواف نموده و پشت مقام حضرت ابراهیم (ع) نماز طواف را بجا می‌آورند. پس از آن سعی بین صفا و مروه نیز هفت دور انجام می‌شود و نهایتا تقصیر بخشی از مو و ناخن پایان بخش این قسمت از اعمال حج تمتع است.