رونمایی از کتیبۀ اشعار روایت ترور ناصرالدین شاه از از زمان ورود به حرم تا خاکسپاری

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نمایشگاه و نشست روایت قتل ناصرالدین شاه با نمایش کتیبه‌های مقبره ناصرالدین شاه و آثاری از گنجینه کاخ گلستان با همکاری موزۀ آستان مقدس حضرت عبدالعظیم صبح امروز یکشنبه ۲۵ تیرماه ۱۴۰۲ در مجموعۀ میراث جهانی گلستان برگزار شد.

آفرین امامی، مدیر مجموعۀ فرهنگی‌-تاریخی میراث جهانی گلستان با ابراز خوشحالی از افتتاح نمایشگاه روایت قتل ناصرالدین شاه این اتفاق را مهم دانست و از تولیت حرم حضرت عبدالعظیم برای این همکاری تشکر کرد.

قصه‌سازی و روایت‌گری باید جایگزین شی‌ءمحوری شود

او با بیان اینکه در بازدید از موزۀ آستان مقدس حضرت عبدالعظیم و قرابت اشیای آن و کاخ گلستان همچنین ایجاد ارتباط بین این اشیا پیشنهاد برگزاری نمایشگاه مطرح شد و مورد موافقت تولیت قرار گرفت، افزود: پس از طرح توسعۀ حرم ۴۶ قطعه از این کتیبه به مخزن موزۀ حرم منتقل و پس از آن نیز ۱۶ قطعه به نمایش عموم گذاشته شد که امروز برای اولین بار این کتیبه در کامل‌ترین شکل در کاخ گلستان به نمایش در آمده است.

امامی افزود: نمایشگاه‌ها و برگزاری چنین رویدادهایی شبیه به کتاب هستند. همان‌طور که کلمه‌ها نمی‌توانند به تنهایی روایتگر موضوعی باشند و مفهومی را انتقال دهند اشیای تاریخی نیز به‌تنهایی معنایی را منتقل نمی‌کنند.

او با بیان اینکه آثاری که در کنار کتیبه‌ به نمایش گذاشته شده‌اند تکمیل‌کننده روایت این قتل هستند، ادامه داد: اشیاء مانند کلمات کنار هم قرار داده می‌شوند و موجب ماندگاری روایتی در ذهن بازدیدکننده می‌شوند که محال است فراموش شوند.

مدیر مجموعه میراث جهانی گلستان بر این موضوع تأکید کرد که موزه‌ها به جای شی‌ءمحوری باید به سمت قصه‌سازی و روایت‌گری بروند و آثار را در قالب روایت به معرض نمایش بگذارند.

کتیبه‌ای با نگارش خاص و روایتی مشخص/ اشیای مرتبط با ساعات پایانی زندگی ناصرالدین شاه

محمدرضا بهزادی دبیر علمی و اجرایی نمایشگاه در توضیح آثار به نمایش گذاشته شده، گفت: کتیبه به نمایش گذاشته شده شامل روایتی منظوم مشتمل بر ۴۰ بیت (در ۴۳ قطعه) است که توسط سید علی حکیم معیری، متخلص به شمس‌المعالی سروده شده و واقعۀ روز قتل ناصرالدین شاه را با جزئیات تاریخی از جمله ورود شاه به حرم مطهر، نیایش و مناجات شاه، معرفی قاتل، اشاره به نقش علی‌اصغر خان امین‌السلطان در انتقال جنازۀ شاه از «زاویۀ مقدسه» تا طهران، کفن و دفن جنازه شاه و به امانت گذاشتن آن در تکیه دولت، انتقال پیکر شاه به حرم و دفن او تا حرکت مظفرالدین شاه از تبریز به تهران و تاجگذاری او را در ابیاتی ساده و موجز روایت می‌کند.

او دربارۀ چرایی و چگونگی برگزاری این نمایشگاه بیان کرد: تعداد زیادی از کتیبه‌های مقبره ناصرالدین شاه در تحولات پس از انقلاب به موزه و خزانۀ حرم عبدالعظیم انتقال داده شده که با همکاری تولیت توانستیم ۳۸ قطعه از کتیبه‌ها را با رعایت پروتکل‌ها به کاخ گلستان منتقل کنیم.

او تاریخ سرودن این اشعار را  ۱۳۱۷ ه ق چهار سال پس از قتل ناصرالدین شاه عنوان کرد و ادامه داد: این کتیبه سبک نگارشی خاصی دارد و شبیه به کتیبه‌های دوره صفویه است که روایت مشخصی را بیان می‌کند و از این لحاظ ارزشمند است.

بهزادی همچنین در ارتباط با سایر اشیای به نمایش گذاشته شده در این نمایشگاه گفت: دفترچۀ خاطرات ناصرالدین شاه تا 15 ذی‌قعده، دو روز قبل از قتل، دستمال خونی که زمان قتل در محل گلوله قرار داده شده، مبل با رویه آغشته به خون ناصرالدین شاه که پس از مضروب شدن روی آن نشانده شده، جعبه خاتم‌کاری قرار داده شده روی مزار شامل ۵۸ کتابچه (جزء قرآن) همچنین جعبۀ چوبی قرار داده شده روی مزار شامل ۱۴ کتابچه (جزء قرآن) پنج شیئی هستند که آخرین ساعات زندگی ناصرالدین شاه را روایت می‌کنند.

برگزاری نمایشگاه‌های مشترک موجب روشنگری جامعه می‌شود

محمد محیط طباطبایی رئیس کمیته ملی موزه‌های ایران(ایکوم) برگزاری نمایشگاه مشترک بین دو موزه را اتفاقی مبارکی دانست و افزود: موزه‌ها فضاهای فرهنگی هستند که می‌توانند موضوعات تاریخی را معرفی و روایت کنند.

او برگزاری نمایشگاه‌های مشترک بین موزه‌ها را در راستای روشنگری، بیان حوادثی که دستخوش تغییر شده‌اند همچنین ارتباط با جامعه مفید دانست.

علیرضا اودران مدیر موزه آستان قدس حضرت عبدالعظیم نیز با ابراز رضایت از این همکاری بیان کرد: در بازدید خانم امامی از موزه آستان قدس حضرت عبدالعظیم طرحی برای برگزاری چنین نمایشگاهی مطرح شد و مورد موافقت تولیت قرار گرفت که اتفاق خجسته‌ای است و امیدوارم با توجه به اشتراکات دو موزه‌ای همکاری ادامه‌دار باشد.

نمایشگاه «روایت قتل ناصرالدین شاه» تا نهم مرداد 1402 در مجموعۀ میراث جهانی گستان دایر خواهد بود و نشست‌های تخصصی طی این ایام برگزار می‌شود.