از فناوری اجتماعی غافل هستیم/ دانشگاه‌ها باید فناوری اجتماعی را تولید کنند

به گزارش گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در جشنواره شهید چمران با تبریک اعیاد شعبانیه، روز جوان، نیمه شعبان و ولادت حضرت ولیعصر (عج) اظهار کرد: به استادانی که حسن تدبیر و تدبیر حکیمانه داشتند و اولین جشنواره شهید چمران را برگزار کردند، تبریک می‌گویم.

وی افزود: شهید چمران عالمی عارف، مجاهدی مخلص، سیاستمداری مردم‌دار، مدیری جهادگر، نماینده مجلس قانون‌مدار و رزمنده ولایت‌مدار و فعال و معتدل بین‌المللی بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: شهید چمران به‌درستی الگوی در تراز انقلاب اسلامی معرفی شده است و تا جایی که به‌خاطر دارم یکی از شخصیت‌هایی بود که همواره در بنده نقش داشته است چراکه به خاطر سفر‌هایی که به دزفول داشتند به افکار و منش ایشان نزدیک شدم.

خسروپناه بیان کرد: تخصص شهید چمران در علوم پایه، رشته مهندسی برق و فیزیک پلاسما بود، ولی مطالعات عمیقی در زمینه نهج البلاغه و ادعیه داشت لذا انس معرفتی نسبت به علوم انسانی اسلامی داشت و با نگاه جامعی به مسائل می‌نگریست.

وی ادامه داد: ویژگی خاص شهید چمران حل مسئله بود. شهید چمران وقتی معضل را در لبنان، پاوه یا مسائل دفاعی می‌دید، می‌رفت و حل می‌کرد؛ بنابراین مرد حل کننده مسئله در نظر و عمل و میدان بود.

خسروپناه با تاکید بر روزآمدی، بومی‌سازی و حکمی‌سازی علوم انسانی عنوان کرد: در کشور با یکسری مسئله‌ها و آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد و طلاق و بی‌حجابی مواجه هستیم از طرفی چالش‌هایی در فرهنگ کار، فرهنگ مصرف، فرهنگ مدیریت، فرهنگ صنعت، فرهنگ سلامت و کاهش ارزش پول ملی داریم البته در تمام این حوزه‌ها فقط آسیب نیست بلکه فرصت‌ها هم زیاد است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: مدیران کشور نیز این مسئله‌ها را می‌دانند و برایشان ستاد‌هایی را نظیر ستاد عفاف و حجاب یا ستاد آسیب‌های اجتماعی تشکیل داده‌اند که اتفاقا ستاد‌های عملیاتی هستند، ولی این ستاد‌ها گاهی موفق هستند و گاهی موفق نیستند، دلیل این عدم موفقیت در چیست؟

وی اضافه کرد: عامل علمی حل نشدن آسیب‌ها و تهدید‌ها و چالش‌ها فقر علمی و ضعف علمی است. شاید بگویید که هم اکنون ۱۰۰ هزار عضو هیئت علمی در دانشگاه‌ها داریم یا اینکه دانشگاه‌ها و دانشکده‌ها و گروه‌های علمی مختلف در کشور داریم، چطور ممکن است که فقر علمی داشته باشیم! در پاسخ باید گفت که مگر رشد علمی به کثرت اعضای هیئت علمی است؟ هم اکنون آیین نامه‌های ارتقای متعدد داریم و اگر کسی از استادان مقاله ننویسد نمی‌تواند ارتقا بگیرد، اما باز هم به عقیده من فقر علمی شدید وجود دارد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بیان کرد: وقتی در علوم انسانی با چالش عینی مثل اعتیاد و طلاق مواجه می‌شویم، سه ساحت نظریه‌ای باید طی شود تا این مسئله‌ها حل شود. اگر سه ساحت طولی نظریه‌پردازی را طی نکنیم مسئله‌ای حل نمی‌شود. با این آیین‌نامه ارتقا که مقاله محور است نمی‌شود مسئله حل کرد. نمی‌گویم مقاله نباشد، اما این آیین‌نامه‌ها استادانی را نمی‌سازد که مسئله را حل کنند، حال مدیران اصولگرا در صحنه باشند یا اصلاح طلب، فرقی نمی‌کند.

خسروپناه با تاکید بر سه مرحله طولی نظریه‌پردازی در علوم انسانی اظهار کرد: مرحله اول فرانظریه‌ها هستند، مرحله دوم نظریه‌های اجتماعی و مرحله سوم فناوری اجتماعی است. فرانظریه اجتماعی مثل نظریه ساختارگرایی یا پساساختارگرایی است. خیلی مهم است که برای حل مسئله خودکشی ذیل نظریه دورکیم بدانیم که این نظریه دورکیم ذیل فرانظریه ساختارگرایی است یا نه. باید مشخص کنیم که ساختارگرا هستیم یا فراساختارگرا. اکثر دانشمندان نظیر دورکیم و هابرماس و فرید تکلیفشان روشن است، اما باید مشخص کنیم فرانظریه ما در حوزه‌های اجتماعی چیست؟ از طرفی باید مشخص کنیم که نظریه‌های ما چیست؟ باید روشن کنیم که آیا نظریه رشد و شخصیت و فرهنگی داریم؟ اگر نظریه عدالت اجتماعی نداشته باشیم نمی‌توانیم درباره صنعت تصمیم‌گیری کنیم.

وی با تاکید بر فناوری اجتماعی گفت: از فناوری اجتماعی به شدت غافل هستیم. ما فکر می‌کنیم که فناوری فقط در علوم پایه است که تبدیل به علوم مهندسی می‌شود و بعد به تکنولوژی سخت منجر می‌شود. هنوز این را متوجه نشدیم که عین این فرآیند در علوم انسانی نیز وجود دارد، در علوم انسانی بعد از نظریه‌ها و فرانظریه، فناوری اجتماعی شکل می‌گیرد. یک نمونه از فناوری اجتماعی تکنولوژی آموزشی است، تکنولوژی حکمرانی‌های مختلف نیز فناوری اجتماعی است.

خسروپناه عنوان کرد: در حوزه قوانین نیز آشفتگی داریم هیچ ربطی هم به گرایش‌های مجلس‌ها ندارد متاسفانه الگوی فناوری تنظیم‌گری مشخص نداریم لذا تعارض قوانین در ساختار‌های مختلف وجود دارد. نمایندگان مجلس نباید اینگونه تصور کنند که به‌خاطر رای مردم می‌توانند قانون گذاری کنند درحالی‌که هیچ اطلاعی از فناوری قانون گذاری ندارند، این یک فن است که باید فرا گرفت، باید دوره فناوری تقنین برگزار شود.

وی با بیان اینکه از حرف‌های ما سیاست‌زدگی برداشت نشود بلکه این حرف‌ها علمی است، ادامه داد: مثلا شهرداری یک فناوری است، فناوری شهرداری کجاست؟ وقتی قدرت دست قبیله الف است، شهردار هم از آن قبیله انتخاب می‌شود، در صورتی که فناوری اجتماعی، قدرت نرم اداره جامعه را ممکن می‌کند، البته فناوری که مبتنی بر نظریه و نظریه‌ای که مبتنی بر فرانظریه است.

وی اضافه کرد: عمدتا در مسئله حجاب افتادن روسری را مدنظر قرار می‌دهیم و ناراحت می‌شویم البته انسان مومن از عدم اجرای حکم شرعی ناراحت می‌شود، اما همین مسئله حجاب بسته‌ای است که فناوری در حوزه‌های پوشاک، تقنین حجاب را شامل می‌شود و اگر ستاد عفاف و حجاب وزارت کشور کل فناوری از پوشاک و سیاست‌گذاری تا مدلینگ، را مدنظر قرار ندهد و فقط نیروی انتظامی برخورد کند و از آن طرف تولید کننده لباس‌های کذایی تولید کند، باعث می‌شود که نتیجه بخش مدنظر به‌دست نیاید.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه در حوزه علوم انسانی فناوری‌ها هست که چالش‌ها را حل می‌کند، گفت: یک ساحت کاهش ارزش پول ملی، امنیتی است چراکه عده‌ای که می‌خواهند به اقتصاد ضربه بزنند، اما چون نتوانستیم حکمرانی اقتصاد را پیاده‌سازی کنیم عده‌ای باعث ایجاد اخلال و گرانی می‌شوند. بحث دیگر سود اقتصادی است وقتی سود در دلار و سکه است پول مردم وارد این دو بازار می‌شود و از بانک‌ها خارج می‌شود و به بانک‌ها ضربه می‌زند.

خسروپناه اضافه کرد: متاسفانه در تولید برنامه خاصی نداریم. مگر می‌شود که حکمرانی در تولید و حمایت دستگاه‌های امنیتی از تولید نداشته باشیم. آیا برخورد سلبی که با تولید می‌شود، برخورد ایجابی و حمایتی وجود دارد؟ سیستم قضایی فناوری می‌خواهد، دستگاه قضایی قبلا شرکت‌ها را می‌بست الان سیستم قضایی شرکت‌ها را باز می‌کند این درست است چراکه این تشخیص یک قاضی است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: به فناوری نرم نیاز داریم و باید در دانشگاه این فناوری ساخته شود. من عقیده دارم تهدید‌ها و مسئله‌ها جز با طی شدن این مراحل امکان پذیر نیست و این کار را اساتید و بسیج اساتید باید انجام دهند، همانطور که شهید چمران درد را می‌دید و با دانش و فکر مسئله را حل می‌کرد.