در گفتگو با آنا
تکمیل خط یازدهم سراسری به دلیل نبود گاز متوقف شد
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران گفت: با آغاز به کار دولت سیزدهم، اصلا تکمیل و توسعه خط یازدهم سراسری گاز را متوقف کردیم، چون گازی برای انتقال نبود. نه اینکه برای ابد متوقف‌اش کرده باشیم، متناسب با توسعه‌ای که در بالادست اتفاق می‌افتد، خط یازدهم را هم توسعه می دهیم.
به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، با آغاز روز‌های سرد سال، صنعت گاز کشور مورد توجه ویژه قرار می‌گیرد. صنعتی که تمامی زیرساخت‌های توسعه‌ای به آن وابستگی مستقیم دارد. گاز، نه تنها در بخش صنعتی و تولید، بلکه در خلق رفاه عمومی نیز نقش مستقیمی دارد که همین نقش، مورد نقد بسیاری از کارشناسان است. نقد از این جهت که متاسفانه به دلیل وابستگی بالای سبد انرژی خانوار‌ها به گاز و ضعف مدیریت مصرف در این بخش، شاهد تضییع ارزش این فرآورده با ارزش هیدروکربوری هستیم. با هدف بررسی ابعاد مختلف این صنعت در بخش‌های مختلف، گفتگویی داشتیم با رضا نوشادی، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران که بخش نخست این مصاحبه با عنوان «مزیت صنعت گاز در حال تبدیل شدن به نقطه ضعف است» منتشر شد که ادامه این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
خبرنگار: در حال حاضر تعداد کنتور‌های گاز کشور چه تعداد است؟
نوشادی: ما حدود ۲۷ میلیون مشترک خانگی و ۳۷ تا ۳۸ هزار مشترک صنعتی داریم. این در حالی است که تعداد مشترکین شرکت ملی گاز از تعداد مشترکین دائمی همراه اول که با یک سیم ارتباط دارد، بیشتر است. طبق اطلاعات موجود، تعداد سیم‌کارت‌های دائمی همراه اول ۲۱ میلیون است، ولی مشترکین دائمی ما ۲۷ میلیون فقط در بخش خانگی است. این در حالی است که در سال‌های ابتدایی انقلاب اسلامی، ۳۷ تا ۳۸ هزار مشترک داشتیم.
خبرنگار: در کل ایران؟
نوشادی: کل کشوری وجود نداشت. دهه ۷۰ میدان انقلاب تهران هم گاز نداشت! میدان انقلاب و دانشگاه تهران سال ۷۱ گازکشی شد. یعنی فکر نکنید حالا یک جا‌های محرومی گاز نداشتند. میدان انقلاب و دانشگاه تهران در مرکز تهران گاز نداشتند! گازکشی‌ها در مقطع بعد از انقلاب انجام شده است.
خبرنگار: شبکه انتقال برای گازرسانی به این تعداد مشترک به چه شکل است؟
نوشادی: بزرگ‌ترین شبکه انتقال گاز دنیا متعلق به ایران است. بعد از ما، آمریکا با آن جغرافیای گسترده‌اش دارای ۳۳۰ هزار کیلومتر شبکه انتقال گاز است و بعد از آن، ما با ۴۰۰ هزار کیلومتر شبکه انتقال گاز در رده دوم هستیم.
بعد از آمریکا، شبکه کشور‌های کانادا، چین و روسیه با ۱۰۰ هزار کیلومتر شبکه انتقال در رده‌های بعدی قرار دارند.
اصلاح قیمت گاز می تواند میزان مصرف را ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش دهد
خبرنگار: با طرح هوشمندسازی کنتور‌های گاز چه اتفاقی می‌افتد؟
نوشادی: با این طرح قرار است کنتور‌ها هوشمند شوند. میزان مصرف هر مشترک دقیق می‌شود. گاز‌های گم شده حذف می‌شوند و ما مدیریت کلان دیتا‌ها (کلان داده‌ها) را دست می‌گیریم. به این ترتیب می‌توانیم به طور دقیق اثر درجه حرارت روی مصرف خانگی را ببینیم؛ بنابراین مدیریت کلان داده شما را به سمت مصرف بهینه کمک می‌کند. به سمت کنترل مصرف، به سمت اعمال مدیریت.
این‌ها کار‌هایی است که در طرح هوشمندسازی می‌تواند انجام شود. همچنین بحث سر این است که شما همانطور که اینترنت را شارژ و مصرف می‌کنید، مصرف گاز هم چیزی شبیه این خواهد شد که کارت بکش، مصرف کن! مثل چیز‌هایی که در بقیه دنیا هوشمند کرده‌اند ما هم با این طرح هوشمندسازی به این سمت حرکت می‌کنیم که بتوانیم موانع اجرایی را از سر راه برداریم.
خبرنگار: برآورد هزینه این طرح چقدر است؟
نوشادی: این یک ابرپروژه است که بین ۲ تا ۴ میلیارد دلار بستگی به نوع تکنولوژی هزینه دارد. بعضی از تصمیماتش هم تصمیمات شرکت ملی گاز ایران و وزارت نفت نیست.
بعضی از همکاران ما در شرکت ملی گاز روی این موضوع فکر می‌کنند که یک مدل کسب و کار برای طرح هوشمندسازی طراحی کنند تا به این ترتیب سرمایه گذاری شده و از محل صرفه جویی، سود سرمایه به سرمایه گذار بازگردد.
خبرنگار: اجرای این طرح هوشمندسازی نیاز به تجهیزات وارداتی هم دارد؟
نوشادی: همه تجهیزات مورد نیاز را در داخل کشور می‌سازیم.
خبرنگار: طرح مشابهی در صنعت برق وجود دارد ...
نوشادی: این طرح خیلی پیچیده‌تر از برق است، چون بحث ایمنی و بحث‌های پدافند غیرعامل در آن حساس‌تر از برق است. یکی از بخش‌هایی که از مشاوره و آزمایشگاه‌هایش استفاده می‌کنیم، دانشگاه مالک اشتر است که در حوزه جنگ الکترونیک و پدیده‌های نفوذ و سایبر امن و نرم‌افزار‌های مربوط به آن فعالیت می‌کنند. از سویی دیگر قدم به قدم با پدافند غیرعامل برای بحث‌های نفوذ، در ارتباط هستیم و اتفاقا فکر می‌کنیم همه چیز باید داخلی باشد؛ اما این به این معنی نیست که از تجارب بین‌المللی استفاده نمی‌کنیم.
خبرنگار: آیا تصمیم دارید تا قیمت گاز را پلکانی در نظر بگیرید؟ نه به مفهوم مصرف، به مفهوم اینکه گازی که به رشت می‌برید با گازی که در تهران یا بندرعباس مصرف می‌شود، طبیعتاً یک هزینه تمام شده یکسان برای شرکت گاز نخواهد داشت ...
نوشادی: چون دولت جمهوری اسلامی خدمت ارائه می‌کند، در همان بوشهر هم که ما گاز را داریم تولید، پالایش و مصرف می‌کنیم خیلی خیلی ارزان‌تر از قیمت تمام شده است. در دنیا کمتر چنین روندی وجود دارد. کمتر پیش می‌آید که قیمت گاز شهر به شهر متفاوت است.
خبرنگار: با اصلاح هزینه تمام شده گاز (آنچه از مشترکین دریافت می‌شود) می‌توان مصرف گاز را اصلاح کرد؟
نوشادی: بله، می‌شود مصرف را بهینه و مدیریت کرد.
خبرنگار: حدود کمیتی برای این بهینه شدن مصرف وجود دارد؟
نوشادی: اعداد بر اساس مطالعات پژوهشی و پیش‌بینی است. بر اساس پیش‌بینی‌ها بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش مصرف است.
خبرنگار: با اصلاح قیمت؟
نوشادی: بله؛ با اصلاح قیمت و هوشمندسازی مصرف. بعضی‌ها خیلی بدبینانه می‌گویند اصلاح قیمت گاز تنها ۱۰ درصد بر مصرف تاثیر دارد. این در حالی است که ما روزی که قیمت هر لیتر بنزین را به ۳ هزار تومان افزایش دادیم، قیمت بین‌المللی‌اش یک دلار ۱۰ یا ۱۱ هزار تومانی بود، اما با این وجود، ۳۰ درصد مصرف بنزین کشور کاهش پیدا کرد. اگر قیمت را با همان آهنگ حفظ می‌کردیم، مصرف بهینه بود.
خبرنگار: اقدامات کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت را برای حل چالش ناترازی گاز چه می‌دانید؟
نوشادی: برای حل چالش ناترازی گاز، بخشی از جواب‌هایش در همان سوال قبلی است. معتقدم که سریع‌ترین و کوتاه‌ترین که اگر با یک پیوست فرهنگی خوب همراه باشد، بدون درد و خونریزی‌ترینش، مکانیسم قیمت است، در کوتاه‌مدت، حداقل برای دهک‌های بالای اجتماع. حتما این موثرترین است.
خبرنگار: یعنی راه حل کوتاه مدت بحث قیمتی است؟
نوشادی: بله؛ غیر از پیوست فرهنگی و رسانه‌ای و دعوت مردم به کاهش مصرف و ... حتما مکانیسم قیمت، سریع‌ترین است. در کنار آن، همکاران شرکت ملی نفت ما دارند میادینی را توسعه می‌دهند. دنیا انرژی ارزان فسیلی را یک سرمایه‌ای کرده برای توسعه در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر. در ایران نیز باید این راه را برویم!
خبرنگار: از آخرین وضعیت اساسنامه شرکت ملی گاز ایران خبر دارید؟
نوشادی: یک طرحی بود که در مجلس شورای اسلامی مطرح شد و از طرف دولت بود، اما هنوز از وزارت نفت بیرون نرفته است. اختلاف نظر وزارتی وجود دارد.
خبرنگار: به عنوان یک کارشناس فکر می‌کنید ورود شرکت ملی گاز ایران به بخش بالادستی (تولید و توسعه) مساعد است؟
نوشادی: من مساعدترین شرایط تاریخی برای ورود شرکت ملی گاز ایران به بخش بالادستی را الان می‌بینم با این استدلالات که عرض می‌کنم.
اولا که شرکت ملی گاز قبل از وزارت نفت، حوزه بالادست هم داشت. یعنی الان می‌بینید مطالعات میدان پارس شمالی، مطالعات چاه‌های اکتشافی پارس شمالی را شرکت ملی گاز انجام داده و حفاری کرده است. میادین نار و کنگان نیز همچنین.
یعنی شرکت ملی گاز متولی میادین مستقل گازی (مستقل به مفهوم اینکه نفت و گاز با هم نیستند، مشترک و غیرمشترک نیست) بود، بعدا که قرار شد که وزارت نفت چهار شرکت اصلی داشته باشد، وقتی شرکت ملی گاز از شرکت ملی نفت جدا شد، متاسفانه قسمت آپ استریم‌اش (فعالیت‌های بالادستی مربوط به تولید و توسعه) با آن نیامد و در شرکت ملی نفت باقی ماند؛ بنابراین هر چه زودتر ما یکپارچگی زنجیره ارزش را انجام دهیم بهتر است.
من خودم یک زمانی جزء مخالفان این بودم که آپ استریم (فعالیت‌های بالادستی مربوط به تولید و توسعه) را به شرکت ملی گاز بدهیم، چون شرکت ملی گاز ادبیات بالادستی را نداشت، اما دو، سه اتفاق افتاد که این ادبیات وارد شرکت ملی گاز شد.
نخست اینکه الان در ذخیره‌سازی ما به لحاظ تنوع توسعه میدان، از شرکت ملی نفت ایران در حال فراتر رفتن هستیم. شرکت ملی گاز ایران روی میادین نمکی و میادین نامتعارف کار می‌کند؛ بنابراین تنوع تجربیات ما دارد از شرکت ملی نفت بیشتر می‌شود.
دوم اینکه اگر پارسال می‌گفتند در ایران، قرار است مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران از کارکنان شرکت ملی نفت باشد، مدیر برنامه‌ریزی تلفیقی‌اش نفتی باشد، مدیر سرمایه‌گذاری‌اش نفتی باشد، مدیر بین‌الملل‌اش نفتی باشد، مدیر موسسه توسعه گازش نفتی باشد، مدیر ذخیره‌سازی‌اش نفتی باشد من می‌گفتم این دارد رویاپردازی می‌کند، ولی الان این اتفاق افتاد. الان مدیران شرکت ملی گاز همگی ادبیات بالادستی را دارند.
از سویی دیگربه طور مثال الان شرکت ملی نفت، توسعه میدان سپهر و جفیر را به یک بانک داده است یا دارد به مجموعه مپنا می‌دهد که اصلا میدان نفتی توسعه نداده اند. ما میدان آزادگان‌مان را به شرکت پتروپارس دادیم که اصلا میدان نفتی توسعه نداده است.
این مثال‌ها را برای تحقیر این اسامی نگفتم. این‌ها اسامی بزرگ صنعت نفت کشورمان هستند و خدمات بزرگی را انجام داده اند، اما وقتی همه این‌ها شایستگی ورود به بخش بالادستی را دارند، شرکت ملی گاز شایستگی ندارد وارد حوزه بالادست شود؟!
سریع‌ترین و کوتاه‌ترین راه برای حل چالش ناترازی گاز که اگر با یک پیوست فرهنگی خوب همراه باشد، مکانیسم قیمت است. در کوتاه‌مدت، حداقل برای دهک‌های بالای اجتماع. حتما این موثرترین است
خبرنگار: همه این اسامی جنرال کانترکتور (پیمانکار عمومی) هستند ...
نوشادی: احسنت! ما هم زمانی در نفت مشاور می‌گرفتیم؛ می‌گفتیم آقای مشاور بیا این مخزن را مطالعه کن! بیا اینجا را لرزه‌نگاری کن!
خبرنگار: توتال هم همین کار را می‌کند...
نوشادی: بنابراین در دنیای امروز ما فقط کافی است مدیریت پروژه بلد باشیم. یک زمانی در شرکت ملی نفت همه خدمات تخصصی را ما خودمان انجام می‌دادیم. همین الان شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب هنوز مالک چندین دکل است، اداره مناطق نفت‌خیز ۶۵۰ نفر است! ولی از آن ادبیات فاصله گرفته‌ایم و گفتمان عوض شده و آمده‌ایم سمت برون‌سپاری، همه خدمات را داریم برون‌سپاری می‌کنیم؛ بنابراین الان بهترین موقعیت برای یکپارچگی زنجیره ارزش است.
اما چرا می‌گویم یکپارچگی زنجیره ارزش؟ شرکت ملی نفت ۱۰ دغدغه دارد، گاز یکی از دغدغه‌هایش است.
اصلا من می‌گویم شرکت ملی گاز ایران پنج یا ۱۰ سال دیگر منفورترین شرکت کشور خواهد بود اگر نتواند مشکل ناترازی را حل کند، اما کلید اصلی ناترازی که یک بخش آن، تولید است، در دست شرکت ملی نفت است و طبیعتا به اندازه‌ای که شرکت ملی گاز خودش را مسئول و متولی می‌داند، شرکت ملی نفت نمی‌تواند.
به طور مثال ما افزون بر ۳۰ میلیارد دلار بدهی شرکت ملی نفت، از گازی که در پارس جنوبی تولید می‌کند، دارد. شرکت ملی گاز به کجا بدهی دارد؟! هیچ کجا!
خبرنگار: شرکت ملی نفت ایران به کجا ۳۰ میلیارد دلار بدهی دارد؟
نوشادی: به همه جا! به صندوق توسعه ملی، به بانک‌ها، به پیمانکارانش.
خبرنگار: بدهی شما چقدر است؟
نوشادی: بدهی شرکت ملی گاز صفر است.
خبرنگار: البته ذات کار شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران باهم دیگر متفاوت است...
نوشادی: شرکت ملی گاز هم مگا پروژه دارد.
خبرنگار: الان وقتی راجع به گاز صحبت می‌کنیم، نمی‌دانیم نهاد واحد کدام شرکت است؛ برای مثال شرکت نفت و گاز پارس که پیمانکار اصلی پارس جنوبی به شمار می‌رود، متعلق به شرکت ملی نفت است...
نوشادی: تولید گاز با شرکت ملی نفت است، ولی پالایش، انتقال و توزیع با شرکت ملی گاز.
خبرنگار: یکپارچگی وجود ندارد که الان بخواهیم بپرسیم چرا گاز ایران ناتراز است، یک نهاد واحد وجود ندارد.
نوشادی: بله، مسئول واحد وجود ندارد. با آغاز به کار دولت سیزدهم، اصلا تکمیل و توسعه خط یازدهم سراسری گاز را متوقف کردیم، چون گازی برای انتقال نبود. نه اینکه برای ابد متوقف‌اش کرده باشیم، متناسب با توسعه‌ای که در بالادست اتفاق می‌افتد، خط یازدهم را هم توسعه خواهیم داد، تعریف هم شده، مصوبه هیات مدیره هم وجود دارد.
انتهای پیام/
