فقط نگارگری را شایسته عنوان هنر اسلامی می‌دانم/ هنرجویان برای درآمدزایی وارد دنیای هنر نشوند!

به گزارش خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی گروه فرهنگ خبرگزاری آنا، نمایشگاه نگارگری گروهی امیرحسین آقامیری و هنرجویان با عنوان «نگارگران» روز دوشنبه پنجم اردیبهشت‌ماه از ساعت ۱۱ در گالری ابوالفضل عالی حوزه هنری انقلاب اسلامی گشایش می‌یابد.

در این نمایشگاه آثار با دو موضوع «مشق تکنیک‌های مهارتی آثار قدما» و «آزاد» دیده می‌شوند. در بخش «آزاد» آثار با تکیه بر ارزش‌های هنر ایرانی اسلامی و بر مبنای موضوعات قرآنی، اشعار فردوسی، حافظ، نظامی و … خلق شده‌اند. به همین بهانه با امیرحسین آقامیری، هنرمند نگارگر به گفت‌وگو پرداخته‌ایم که در ادامه از نظر می‌گذرانید.

نگارگری با قدمتی نزدیک به یک هزار و ۸۰۰ سال

آنا: نگارگری اگر چه از هنرهای سنتی محسوب می‌شود، اما به اعتقاد برخی کارشناسان لازمه اثرگذاری آن به‌روز شدن مداوم است. ارزیابی شما در این زمینه چیست؟

آقامیری: نگارگری قدمتی در حدود یک هزار و ۸۰۰ ساله دارد که ریشه‌اش به «مانی» نقاش دوره اشکانی می‌رسد و در طول تاریخ و به فراخور شرایط زمانی پیشرفت‌های بسیاری داشته است. در این هنر قرار نیست کار گذشتگان را تکرار کنیم و بر آن سنت‌ها تأکید داشته باشیم اما این هنر اصولی اولیه دارد که باید آن را حفظ کنیم. یعنی نوآوری با حفظ اصول باشد و به گونه‌ای نباشد که از ماهیت خودش خارج شود.

در حال حاضر متأسفانه برخی به کار خود سمت و سوی رئال می‌دهند و از آن فضای اصیل نگارگری خارج می‌شوند. لازم است که نگارگری همراه با نوآوری باشد و پیام جدیدی داشته باشد اما برخی فکر می‌کنند اگر آن را به سمت رئال ببرند، جذاب‌تر، مردمی‌تر و عامه‌پسند می‌شود که به نظرم این موضوع بزرگ‌ترین لطمه را به این هنر با قدمت وارد می‌کند. نگارگری هنری مثالی، خیالی و فرازمینی است، یعنی نباید بر مسائل مادی و زمینی تأکید داشته باشد بلکه بحث‌های عرفانی و اخلاقی است که در آن نمود پیدا می‌کند.

هنری با مضامین و شعائر دینی

آنا: محور اصلی نگارگری در آثار بزرگان این هنر، سوژه‌های مذهبی است؛ چرا این اتفاق رخ داده است؟

آقامیری: اگرچه شاید برخی در مقابل این حرف جبهه بگیرند، اما به نظر من فقط نگارگری شایسته عنوان «هنر اسلامی» است و به آن نگارگری ایرانی‌اسلامی می‌گویند. این هنر از مضامین و شعائر دینی ما گرفته شده است. یعنی اصل دین ما، آن چرخش‌های حلزونی، تقارن، وحدانیت و... در ساختار آن بسیار تأثیرگذار بوده که هر فرد غیر ایرانی هم آن را می‌بیند می‌گوید «هنر اسلامی»! در نتیجه هیچ موضوع اسلامی را جز با نگارگری نمی‌توان به خوبی به تصویر کشید. بریدن از عالم مادی در ادیان الهی و به ویژه اسلام اهمیت بنیادین دارد. هر چقدر ما از عالم مادی دور شویم، به عالم معنا نزدیک‌تر می‌شویم و این ماهیت نگارگری ماست که تمام فرم‌هایش غیررئال، تجریدی و انتزاعی است.

هنرمند در هنر نگارگری مادیت را از ایده‌اش می‌گیرد و بیشتر به ماهیت، شکل معنایی و مفهومی آن می‌پردازد. حال بعضی‌ از هنرمندان آن را ارزش نمی‌دانند و برعکس، به سمت کارهای رئال می‌روند و به همین دلیل از هنر نگارگری فاصله زیادی می‌گیرند. وقتی نگاه ما آسمانی می‌شود و از بالا به پایین نگاه می‌کنیم به همه چیز اشراف داریم اما وقتی روی زمین قرار می‌گیریم، نگاه زمینی ما باعث می‌شود که با محدودیت‌های بسیاری مواجه شویم. ما پشت دیوار، پشت کوه و روی پشت‌بام را نمی‌بینیم، در صورتی که در آثار قدما پشت‌بام، در اتاق‌ها، در حیاط و هم پشت کوه را می‌بینیم. همه عناصر یک‌جا دیده می‌شوند. به خاطر اینکه نگاه‌شان از بالا به پایین و آسمانی و بری شدن از عالم مادی بوده، یعنی زمان و مکان را حذف کرده‌اند.

تنها هنری که می‌تواند در مساجد یا در حاشیه قرآن جای بگیرد، تذهیب است که از زیرمجموعه‌های نگارگری محسوب می‌شود، به‌خاطر اینکه مادیت، زمان و مکان را از آن گرفته‌اند. در عین حال که به مسجد زیبایی می‌دهد، صورت مادی ندارد که برای نمازگزار جلب توجه کند یا کراهت داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

• حوزه هنری میزبان «نگارگران» می‌شود


• بعد از کرونا هم آموزش آنلاین هنر را ادامه می‌دهم/ هنرجویان با هدف درآمدزایی به سمت هنرهای تجسمی نیایند


• تندیس شهدا را مجسمه‌سازانی بسازند که متعهد و متخصص باشند/ مسئولان دست‌های پشت‌پرده سوزاندن مجسمه حاج قاسم را پیگیری کنند


• چهره‌های هنر انقلاب در هنرهای تجسمی و معماری معرفی شدند/ گروه هنرمندان برگزیده سال ۱۴۰۰ کامل شد

برای هنر در آینده چشم‌انداز روشنی نمی‌بینم

آنا: تنگناهای اقتصادی و تحریم‌ها بر گرانی مواد اولیه و ابزار هنرهای تجسمی هم تأثیر داشته است؟ شما در این باره با چالشی مواجه بوده‌اید؟

آقامیری: من قبل از تحریم‌ها علت آن را بی‌توجهی مسئولان نسبت به هنر می‌دانم. جشنواره‌ها حذف می‌شوند چون حمایتی نیست، در نتیجه هنرجویی که چند سال کار می‌کند، دیگر خسته می‌شود چون کارش را در هیچ جشنواره‌ای نمی‌تواند ارائه دهد و هیچ حمایت مالی ندارد. من در سال ۱۳۶۷ کار خود را شروع کردم، اولین نمایشگاه‌هایی که شرکت کردم دوسالانه‌ها بود. از آثار تمام شرکت‌کنندگان خریداری می‌شد و به نفرات برگزیده ۲۰ سکه نیم‌بهار آزادی می‌دادند. این حمایت‌های مالی در هنرمند انگیزه ایجاد می‌کرد.متأسفانه در چند سال اخیر، این حمایت‌ها قطع شده که هیچ ربطی هم به تحریم‌ها ندارد. به نظرم سمت و سوی مسئولان از هنر منحرف شده و جهت‌های دیگر را انتخاب کرده‌اند. برای هنر در آینده چشم‌انداز روشنی نمی‌بینم.

هنرجویان به قصد درآمدزایی وارد دنیای هنر نشوند!

آنا: پس با این وجود به افرادی که صرفاً برای درآمدزایی به دنبال هنر می‌آیند، پیشنهادتان چیست؟

آقامیری: اگر صرفاً هدف‌شان درآمد باشد اصلاً نیایند بهتر است! چون این کار، عشق و علاقه می‌خواهد. اینکه هنرجویی بخواهد دو منظوره کار کند، هیچ‌وقت در زمینه هنر موفق نمی‌شود. هنرمند کسی است که واقعاً غم هنرش را داشته باشد و به جنبه‌های دیگر آن فکر نکند، همان‌طور که حافظ می‌گوید «در طریق عشق‌بازی امن و آسایش بلاست». اما اینکه هنرمند بخواهد به نیت کسب درآمد به دنیای هنر وارد شود، اصلاً نیاید بهتر است. من همیشه می‌گویم هنر شبیه دین است. مثل این می‌ماند که من بگویم می‌خواهم آدم دین‌داری باشم اما بیشتر اولویتم کسب درآمد از دین باشد که این اصلاً جور در نمی‌آید.

آنا: بزرگترین دغدغه هنرمندان در سبک نگارگری چیست؟

آقامیری: بزرگ‌ترین دغدغه هنرمندان این است که بتوانند آثارشان را ارائه دهند تا دیده شود. بهتر است برای هنرمندان انجمن یا مجموعه‌ای باشد تا از آن‌ها حمایت کنند. متأسفانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با تعداد زیادی کارمند است که هنرمندانش بهره‌ای از آن نمی‌برند، نمونه‌اش خود من.

حمایتی از هنرمندان صورت نمی‌گیرد

آنا: در کل فعالیت فرهنگی در رابطه با هنر زیاد نیست.

آقامیری: اصلاً نیست. من به‌عنوان کسی که سال‌ها در کشور رتبه اول آوردم، از ۱۰ دوره دو سالانه‌ها در پنج دوره رتبه آوردم می‌گویم هیچ حمایتی نیست. به‌نظرم وزارت ارشاد فقط برای کارمندانش کار می‌کند. نیاز است تا هنرمندان حمایت شوند. به‌هرحال تمام بخش‌های مملکت بودجه دارند. حداقل بودجه را هم در نظر بگیرند باز برای هنرمندان حمایتی بزرگ است.

نمایشگاه «نگارگران» در حوزه هنری برگزار می‌شود؛ مجموعه‌ای که بدون هزینه برای ما این امکانات را گذاشته است. هنرجویان حتی دیگر توان برگزاری نمایشگاه را ندارند چون فروش آثار هنری و حمایت‌ها کم شده است. هدف برگزاری این نمایشگاه هم این است که حمایتی از هنرجویان بشود تا انگیزه‌ پیدا کنند و کارهای بهتری را ارائه دهند.

انتهای پیام/۱۱۰/