با آنفلوانزا چگونه رفتار کنیم؟

آنفلوانزایی که این روزها خبرساز شده، نوعی از آنفلوانزای A به نام ویروس H1N1 است. آنفلوانر بیماری فصول سرد سال است و با توجه به اینکه زمستان را در پیش رو داریم، احتمال افزایش شیوع این بیماری و ابتلا به آن در روزهای آینده، بیشتر است. برای آشنایی با علایم، نشانه ها و راه های پیشگیری و کنترل این بیماری، توجه اکید به نکات زیر لازم است:
۱)آنفلوانزا یک بیماری واگیر و به شدت مسری است و انتقال آن از طریق ترشحات تنفسی(عطسه و سرفه) و نیز از طریق تماس نزدیک نظیر دست دادن و روبوسی از فرد بیمار به افراد سالم است. چون این بیماری واگیردار است در مکان‌های عمومی امکان انتقال این بیماری زیاد می‌باشد. بنابراین رعایت بهداشت فردی و استفاده از ماسک و جدا کردن سریع مبتلایان از افراد سالم در این بیماری بسیار با اهمیت است.
۲)بیماری آنفلوانزا یک بیماری شبیه سرماخوردگی، ولی شدید، مدت دار و تب دار(دارای تب بالا و ناگهانی) است و بیماران معمولا با درد و کوفتگی عضلانی، سرفه خشک، گلو درد، لرز، آبریزش بینی و قرمزی چشم و گاهی عوارض گوارشی مانند تهوع، اسهال و استفراغ و یا تنگی نفس مراجعه می کنند. بیش از ۱۰۰ نوع ویروس مختلف می‌توانند سرماخوردگی ایجاد کنند. اما ویروس هایی که باعث بیماری آنفلوانزا می‌شوند، محدود هستند.
۳)پیشگیری از این بیماری به شدت به مراقبت از سلامت عمومی بدن و خودمراقبتی نیاز دارد و بیماران در صورت ابتلا باید از هرگونه خوددرمانی خودداری کنند.
۴)گروه هایی نظیر سالمندان یعنی افراد بیش از ۶۰ و یا ۶۵ سال، کودکان زیر ۵ سال، بیماران قلبی و ریوی مزمن، زنان باردار، بیماران دیابتی و دارای نارسایی کلیه، برخی بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی و یا سایر پروتکل های درمانی می باشند و همچنین گروه هایی که به هر علتی دچار نقص و یا ضعف سیستم ایمنی هستند، بیشتر در معرض خطرند.
۵)در گروه های ذکر شده در بند ۴ در صورت ابتلا به آنفلوانزا، احتمال پنومونی و درگیری دستگاه تنفسی و متعاقب آن به ویژه به دلیل بیماری زمینه ای، احتمال بروز عوارض بسیار شدید و مرگ بالاتر است. در چنین گروه هایی، ممکن است کار به مراقبت های ویژه و آی سی یو کشیده شود. تزریق واکسن آنفلوانزا در بین این گروه ها و به ویژه افرادی که در آسایشگاه سالمندان و افرادی که در اماکنی به مدت طولانی اقامت دارند و نیز افراد ساکن در مناطق سردسیر، تحت نظر پزشک ضروررت دارد.
۶)علاوه بر گروه های فوق الذکر، کلیه کودکان گروه سنی ۵ تا ۱۸ سال که آسپرین مصرف می کنند، کارکنان مراکز ارائه کننده خدمات بهداشتی و درمانی، نیروهای درمانی خدمت دهنده در منازل افراد در معرض خطر و اعضای خانواده افراد در معرض خطر مانند کودکان، باید تحت واکسیناسیون قرار گیرند. در شخصی که از وضعیت سلامتی مناسبی برخوردار است، واکسیناسیون، امکان ابتلا به بیماری انفلوانزا را تا حدود ۶۰ درصد کاهش می دهد.
۷)بهترین زمان برای واکسیناسیون در کشور ما، اوائل پاییز و یا شهریور ماه تا نیمه مهرماه می باشد و معمولا دو هفته طول می کشد تا بدن در پاسخ به واکسن، آنتی بادی محافظ را تولید کند. در هر صورت ایرادی ندارد که افراد و گروه های پرخطری که تاکنون اقدام نکرده اند، در حال حاضر نسبت به تزریق واکسن اقدام نمایند.
۸)مسافرین، مهاجرین و افرادی که در اثر پیاده روی های طولانی مدت و تحرکات بدنی شدید دچار خستگی هستند، در صورت مواجه با ویروس، احتمال ابتلای بیشتر و شدیدتری را دارند.
۹)مبتلایان به آنفلونزا یا افراد مشکوک به بیماری، باید از بوسیدن و دست دادن با دیگران و حتی المقدور مواجهه با افراد اجتناب نمایند.
۱۰)مصرف آنتی بیوتیک در بیماری های ویروسی از جمله آنفلوانزا به هیچ وجه ضرورتی ندارد، مگر اینکه عوارضی ایجاد شود. در صورت عدم رعایت این نکته، امکان درمان در بیماری های ویروسی، طولانی تر و دشوار می شود. اصولا مصرف هرگونه آنتی بیوتیک باید با تجویز پزشک باشد.
۱۱)شست و شوی مکرر دست ها با آب و صابون برای پیشگیری از این بیماری خیلی موثر است. بطور کلی در فصول سرد سال و در شرایطی که احتمال بیماری وجود دارد، همگان برای پیشگیری از بیماری، باید در حفظ سلامت عمومی خود مثل کنترل استرس، تغذیه مناسب، خواب کافی و نوشیدن مایعات گرم به میزان فراوان و تعادل در فعالیت های فیزیکی و جلوگیری از خستگی شدید بکوشند.
۱۲)استفاده از دستمال در هنگام عطسه و سرفه و دفن بهداشتی دستمال کاغذی های مصرف شده و خودداری از رها نمودن آن ها در محیط و دست نزدن به چشم ها و بینی هنگام بیماری، از جمله مهم ترین راه های پیشگیری و سرایت بیماری به دیگران است.
۱۳)به افراد توصیه می شود از ارتباط با فاصله نزدیک با بیماران(حداقل یک متر) اجتناب نموده و با رعایت مراقبت های لازم همانگونه که در بالا به پاره ای از آنها اشاره شد و مراجعه به پزشک در صورت وجود تب، سرفه، گلود درد و درد عضلانی در جریان سرماخوردگی ها، و به میزانی که پزشک تعیین می کند، استراحت در منزل و عدم حضور در اماکن پرجمعیت مانند محل کار، کلاس درس و اتوبوس، مترو و … ، در کنترل بیماری موثر عمل کنند.
۱۴)اقداماتی نظیر غرغره آب یا آب نمک ولرم چند بار در روز به هنگام سوزش گلو، قطره‌های بینی حاوی آب و نمک (سرم فیزیولوژی) برای کاهش ترشحات بینی و مرطوب شدن پوست داخل بینی، استفاده از یک‌ دستگاه‌ بخور برای‌ افزایش‌ رطوبت‌ هوا و رقیق کردن ترشحات‌ ریه‌ و شست و شوی روزانه دستگاه و کمپرس گرم روی عضلات دردناک، برای کاهش علائم و بهبود بیماری اثربخش است
۱۴)شایان ذکر است که با رعایت بهداشت فردی، آداب تنفسی و سایر خود مراقبتی ها و تزریق واکسن در گروه های در معرض خطر و رعایت توصیه های مراکز و مسئولین بهداشتی، به آسانی می توان از بیمار شدن و انتقال بیماری به دیگران پیشگیری کرد، لذا ایجاد ترس عمومی در جامعه از ابتلا به این بیماری وجهی ندارد. بدیهی ست که در صورت ابتلا به بیماری، کلیه اقدامات باید برابر دستور پزشک انجام گیرد.

*پزشک و استاد دانشگاه آزاد اسلامی