30 درصد نوزادان نارس در کشور دچار بیماری شبکیه می‌شوند

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، دکتر سید فرزاد محمدی به مناسبت 26 آبان، روز جهانی نوزادان نارس و روز ملی بیماری شبکیه در نوزادان نارس، گفت: از آنجا که طی سال‌های اخیر در کشور به دلیل پیشرفت امکانات بخش‌های مراقبت‌های ویژه نوزادان نارس، امکان زنده ماندن این نوزادان بیشتر شده است و نوزادان با سن کمتر زنده می‌مانند، میزان بروز این بیماری رو به افزایش است.

وی ادامه داد: به دلیل آنکه نارس بودن نوزاد با وزن کم وی مرتبط است با در نظر گرفتن شیوع یک درصدی موالید با وزن زیر هزار و 500 گرم در کشور، وقوع 5 هزار مورد ابتلا به رتینوپاتی نارسی تخمین زده می‌شود که این آمار بیانگر شیوع 30 درصدی رتینوپاتی در میان نوزادان نارس در ایران است.

مدیر برنامه ملی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت، گفت: مساله نابینایی در نوزادان نارس به دلیل تکوین بیمار گونه شبکیه و به سبب تولد زود هنگام اتفاق می‌افتد که اهمال در تشخیص و درمان رتینوپاتی نوزادان، موجب نابینایی آنان تا پایان عمر می‌شود و بر عکس با ارجاع به موقع این نوزادان به چشم پزشک می‌توان از بروز نابینایی این گروه جلوگیری کرد.

وی اظهار کرد: برنامه ملی غربالگری وضعیت چشمی نوزدان نارس که در سال گذشته از سوی وزارت بهداشت به همه دانشگاه‌ها و مراکز درمانی ابلاغ شده است در نظر دارد تا نسبت به شناسایی نوزادان مبتلا به رتینوپاتی اقدام کند.

دکتر محمدی با توجه به اینکه برنامه غربالگری این بیماری در کشور ما از سال 1374 آغاز شده است، تصریح کرد: دلیل بالا بودن نسبی آمار نابینایی ناشی از ROP در کشور ما مانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه آن است که اگر چه به دلیل بهبود شرایط مراقبت‌های پزشکی، نوزادان نارس زنده می‌مانند، اما مراقبت‌های چشمی از این نوزادان در مراحل تشخیص و درمان، همپای دیگر امکانات پزشکی ارتقا پیدا نکرده است؛ به عبارتی هر چند دانش و فناوری موجود است، اما همه جا و به وقت در دسترس نیست.

وی گفت: 90درصد این نوزادان با درمان لیزری بهبود می‌یابند، اما هر چه نوزادان نارس زودتر تشخیص داده شوند، زودتر درمان شده، نتیجه درمان بهتر خواهد بود و بر عکس هر چه دیرتر این مراجعات صورت گیرد، نتایج بدتر خواهد بود. بر این اساس کلیه نوزادانی که سن آنان زیر 34 هفته است و وزنی کمتر از 2 کیلوگرم دارند، می‌بایست مورد معاینه و درمان مقتضی قرار گیرند.

مدیر برنامه ملی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت، اظهار کرد: اطلاع‌رسانی به جامعه پزشکی از طریق برگزاری دوره‌های آموزشی از اقدامات در دست انجام است که در کنار غربالگری و شناسایی این نوزادان می‌تواند، گام موثری در جهت حفظ بینایی طبیعی نوزادان نارس به شمار رود.

وی اضافه کرد: هم اینک بسیاری از امکانات درمانی نوزادان ROP در کشور مهیاست و مشکل ما شناسایی این نوزادان، سیستم ارجاع به موقع و آموزش پزشکان و والدین است که امیدواریم با توسعه شبکه ملی رتینوپاتی نوزادان نارس، بتوان در جهت شناسایی این نوزادان گام‌های موثری برداشت.

دکتر محمدی یادآور شد: طرح تله اسکرینینگ (معاینه از راه دور) از جمله طرح‌های در دست بررسی با هدف بررسی وضعیت چشمی نوزادان نارس در نقاط مختلف کشور بوده که طی آن قرار است، تصاویر شبکیه از نوزادان نارس در مناطقی که چشم پزشک متخصص در دسترس نیست و یا نوزاد آمادگی ترخیص از بخش مراقبت ندارد تهیه و در اختیار چشم پزشکان با تجربه در مراکز بزرگ‌تر قرار گیرد تا بر اساس تفسیر این تصاویر برای بیمار، تصمیم لازم در مورد درمان اتخاذ شود. از این رو تجهیز بخش‌های مراقبت ویژه نوزادان به فناوری تصویربرداری در دست بررسی است.

وی با تاکید بر لزوم ادغام غربالگری رتینوپاتی در مراقبت نوزاد نارس گفت: این مساله علاوه بر حمایت و آموزش، نیاز به ادغام مراقبت در نظام سلامت دارد. باید دستورالعمل‌های بالینی تهیه‌ شده به‌ عنوان بخشی از دستورالعمل‌های مراقبتی نوزادان نارس در بخش‌های مراقبت ویژه نوزادان (NICU) لحاظ شده و متخصصان نوزادان و پرستاران این بخش‌ها این امر را جزء مراقبت‌های روتین نوزاد نارس تلقی کنند و نه خدمتی مجزا.

به گفته دکتر محمدی؛ بروز بالاتر بیماری شبکیه در نوزادان ما سه برابر نوزادان کشورهای توسعه یافته است و این احتمالا تا حدودی ناشی از مدیریت غیر بهینه نوزادان نارس در بخش‌های مراقبت ویژه ماست و بهبود این مراقبت‌ها از راهکارهای کاهش بار این بیماری تلقی می‌شود.

وی ادامه داد: درمان نوزادان مبتلا به رتینوپاتی به شدت و نوع گرفتاری شبکیه آنان بستگی دارد. با وجود درمان‌های جدید دارویی، هنوز هم لیزر بهترین درمان برای این بیماران به شمار می‌رود. بر این اساس 25 درصد نوزادان مبتلا به رتینوپاتی (سالانه بیش از 1000 نوزاد) برای درمان به خدمات لیزر نیازمندند که با این روش و در صورت ارجاع به موقع نوزاد به مراکز درمانی می‌توان نزدیک به صد درصد از بهبود آنان اطمینان حاصل کرد.

مدیر برنامه ملی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت خاطرنشان کرد: در مواردی که گرفتاری رگ‌های زاید تشکیل شده در محل شبکیه در قسمت‌های مرکزی شبکیه باشد، تزریق داروهای مهار کننده تشکیل رگ‌های جدید برتری بیشتری نسبت به روش لیزر دارد. همچنین دوران طلایی درمان نوزادان بر اساس فرمولی که حاصل جمع سن جنینی و نوزادی است، بدست می‌آید و نکته مهمی که موفقیت درمان را تضمین می‌کند، اقدام به درمان پیش از رسیدن به حد اصطلاحا «آستانه» است.

وی یادآور شد: این عارضه از دلایل نو ظهور نابینایی در کشورهای با درآمد متوسط و در حال توسعه محسوب می‌شود و در حقیقت عارضه گذار صنعتی شدن و توسعه زیر ساخت‌های مراقبت نوزادان نارس به شمار می‌رود. به دلیل بروز نابینایی در دوران نوزادی، بار بیماری بسیار قابل توجهی بر فرد و جامعه تحمیل می‌شود تا جایی که این عارضه سبب ناتوانی فراگیر شده و از عوامل زمینه ساز فقر و بی‌سوادی در کشورها شناخته شده است.

بر اساس این گزارش، برنامه ملی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت در نظر دارد در شش ماه دوم هر سال، شش مناسبت را که مرتبط با سلامت بینایی و چشم است، برگزار کند که «روز جهانی نوزادان نارس» و «روز ملی بیماری شبکیه نوزادان نارس» یکی از این مناسبت‌هاست.