انتشار فرم شرکت در جشنواره‌ پایتخت کتاب ایران

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از ستاد اطلاع‌رسانی جشنواره‌های ترویج کتاب‌خوانی سومین دوره طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران منتشر شده است و فرم شرکت در این فراخوان به نشانی https://bookpromotion.ir/bookcapital در دسترس است و علاقه‌مندان برای شرکت در طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران با پر کردن فرم مذکور می‌توانند در این جشنواره شرکت کنند.

بر اساس این گزارش، پایتخت کتاب ایران عنوان طرحی در ایران است که بر مبنای آن هر سال شهری به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌شود. بخش‌هایی از این طرح از پایتخت جهانی کتاب الگوبرداری شده است اما از نظر ساختار اجرایی همخوانی‌های زیادی با شرایط فعالیت فرهنگی در ایران پیدا کرده است. در اولین سال رقابت میان شهرهای ایران برای کسب عنوان پایتخت کتاب، اهواز با مشارکت نهادهای غیردولتی همچون کانون آموزش شهروندی برای توسعه (کاشت) موفق به اخذ این عنوان شد. در سال دوم، نیشابور توانست این عنوان را از آن خود کند.

بر اساس فراخوان پایتخت کتاب ایران، پیشینه طرح به پانزده سال قبل باز می‌گردد. پایتخت کتاب جهان از سال ۲۰۰۱ میلادی به این‌سو هر ساله از سوی سازمان یونسکو به شهری داده می‌شود که در جهت تقویت جایگاه کتاب و خواندن آن کوشش شایانی کرده‌باشد. هدف یونسکو این است تا از این طریق در آن سال به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه را در مردم ایجاد کند. این انتخاب هیچ جایزهٔ مالی را برای برگزیدهٔ آن دربر ندارد؛ بلکه تصدیق بهترین برنامهٔ اختصاص داده‌شده به کتاب و کتاب‌خوانی است.

تا کنون دو دوره از این جشنواره برگزار شده است. در نخستین دوره از اجرای این برنامه، ۶۴ شهر با ۳۹۰ طرح و برنامه به این فراخوان جواب داده‌ و تقاضا داشتند به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب شوند. پس از ارزیابی‌های کارشناسی ۱۰ شهر به مرحله نهایی راه یافتند و به هیئت داوران معرفی شدند. هیئت داوران با در نظر گرفتن اهداف و شاخص‌های ارزیابی، در اولین مرحله از داوری، شهرهای یزد، بوشهر، گنبدکاووس، نیشابور و اهواز را به عنوان نامزدهای نهایی جشنواره معرفی کردند. در نهایت بر اساس بیانیه هیئت داوران پایتخت کتاب ایران، اهواز به دلیل ارائه برنامه‌های نوآورانه، مشارکت‌جویانه، مؤثر و منسجم و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، تشکل‌های مردمی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی، لوح افتخار وزرای کشور و فرهنگ و ارشاد اسلامی و لوح تقدیر کمیسیون ملی یونسکو را دریافت کرد.

همچنین در دومین دوره برگزاری این جشنواره ۹۹ شهر در این طرح شرکت کردند. در این دوره شهر نیشابور به عنوان دومین پایتخت کتاب ایران انتخاب شد و شهرهای بوشهر، شیراز، یزد، شهرکرد و شهر ری به عنوان شهرهای نامزد پایتخت کتاب ایران معرفی شدند.

مهم‌ترین دلیلی که برای اجرای این برنامه ارائه می‌شود، ایجاد هماهنگی و همکاری میان نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی فعال در شهرهای کوچک بر سر اجرای فعالیت‌های مرتبط با کتاب است. طراحان و مجریان این طرح بر این باورند با چنین طرح‌هایی می‌توان به افزایش سرانه مطالعه در بین شهروندان کمک کرد. همچنین این توجیه ارائه می‌شود که طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران اولین تجربه ملی برای ایران در این زمینه به شمار می‌رود و این تجربه موجب می‌شود به مرور زمان به معیارهای جهانی انتخاب پایتخت کتاب نزدیک شوند. مقامات فرهنگی ایرانی می‌گویند معیارهای آنان بیشتر به صورت ملی و براساس ساختارها و ظرفیت‌های بومی تعریف شده است.

اهداف راه‌اندازی این طرح پایتخت کتاب ایران به این شرح است:

طرح انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران اهداف زیربنایی دیگری را هم مدنظر دارد که همین اهداف ملاک انتخاب پایتخت کتاب ایران هم قرارگرفته است.

افزایش همکاری‌ها و مشارکت نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی در حوزه کتاب.

جذب سرمایه‌های موجود در بخش‌ خصوصی.

فرهنگی‌تر کردن فضای بخش‌های مختلف صنعتی، اقتصادی و… کشور.

ترویج غیرمستقیم آینده‌نگری و برنامه‌ریزی در حوزه فرهنگ.

حمایت از ایده‌های نو و ابتکاری در حوزه کتاب.

تمرکززدایی از برنامه‌های حوزه فرهنگ و تقویت عدالت فرهنگی.

ترویج کتاب‌خوانی.

طراحی برنامه‌های جذاب و مردم‌پسند در حوزه کتاب.

ارتقای جایگاه مدیران فرهنگی در شهرستان‌ها.

در دوره قبل شهر‌های اهواز و نیشابور به عنوان پایتخت کتاب ایران معرفی شدند. بر اساس این گزارش اهواز، ۱۳۹۴: (گزینش در ۲ اسفند ۱۳۹۳). این شهر به دلیل ارائه برنامه‌های نوآورانه، مشارکت‌جویانه، مؤثر و منسجم و استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی، تشکل‌های مردمی، صنایع و مراکز ورزشی و فرهنگی، به اولین برگزیده در طرح پایتخت کتاب ایران شد. در دور اول، شهرهای نیشابور، ۱۳۹۵: (گزینش در ۱۴ اسفند ۱۳۹۴) «با انتخاب این شهر به عنوان پایتخت کتاب ایران غبار از چهره گرفته شد و جوهره وجودی آن برجسته‌تر شد.»