10 درصد ایرانی ها تجربه یک بار مصرف الکل را داشته‌اند؟
بر اساس پژوهش دانشگاه شهید بهشتی، ٦درصد ایرانیان و بر اساس آمار بروشور کنگره ملی الکل حداقل ١٠درصد مردم کشور تجربه یک‌بار مصرف الکل داشته‌اند.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا به نقل از روزنامه شهروند، آمارهای یک مسئول قضائی نشان می‌دهد مصرف الکل پنجمین جرم کودکان و نوجوانان و حمل آن، دهمین جرم‌شان در سال ٩٤ است. الکل و هر چه به آن مربوط می‌شود، موضوع نشستی در سالن جلسات انجمن جامعه‌شناسی دانشکده علوم اجتماعی تهران بود؛ نشستی با عنوان «مصرف الکل در ایران» با حضور جامعه‌شناسان و پزشکان. سیمین کاظمی، پزشک و جامعه‌شناس، نخستین سخنران این نشست بود.
به گفته کاظمی، با وجود اینکه الکل به صورت قاچاق وارد می‌شود اما چرخش مالی آن سالانه حدود ٦٥٨ میلیارد تومان است. بنا به آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر و ستاد مبارزه با قاچاق کالا، سالانه حدود ٨٠ میلیون لیتر الکل به ارزش ٧٣٠ میلیون‌دلار وارد کشور می‌شود که فقط ٢٥درصد آن کشف می‌شود. همچنین مرگ‌هایی که به واسطه رانندگی هنگام مستی اتفاق می‌افتد، یکی از موارد قابل توجه است. دادستان تهران هم اعلام کرده است که سال گذشته به حدود ٣هزار فقره پرونده رانندگی درحال مستی در تهران رسیدگی شده است.
مصرف الکل در میان کودکان از موارد دیگری است که او به آن اشاره می‌کند: «سرپرست مجتمع قضائی شهید فهمیده تهران با استناد به آمار سال ٩٤ هم اعلام کرد که نوشیدن الکل پنجمین جرم کودکان و نوجوانان از بین ١٠ جرم این حوزه است، در حالی که حمل الکل به‌عنوان دهمین جرم آنها به شمار می‌رود. دسترسی به الکل در کشور بسیار آسان است و درحالی‌که ممنوعیت‌های قانونی و مذهبی دارد، به راحتی می‌توان الکل‌های دست‌ساز، الکل‌هایی که برخی اقلیت‌ها برای خود تهیه می‌کنند و الکل‌های خارجی در کشور پیدا کرد که قیمت آن هم زیاد است. درواقع افراد هم در طبقات پایین جامعه و هم طبقات بالا می‌توانند از الکل استفاده کنند. گرچه در تحقیقی گفته شده بود اعتیاد به مواد در سطوح پایین و اعتیاد به الکل در سطوح بالای جامعه دیده می‌شود اما این‌طور نیست و هر فردی از جامعه با توجه به پولی که می‌تواند هزینه کند از آن استفاده می‌کند.»
این جامعه‌شناس با اشاره به وظیفه داروخانه‌هایی که برای امر درمان فعال هستند، انتقاداتی را مطرح می‌کند: «متاسفانه مقداری از الکل مصرفی از طریق همین داروخانه‌ها تامین می‌شود.» او می‌گوید: «الکل استاندارد که کیفیت بالایی دارد برای طبقات بالا استفاده می‌شود اما الکل تقلبی و دست‌ساز که ضرر‌های بیشتری دارد برای طبقات پایین جامعه است که خطر بیشتری را هم متوجه آنها می‌کند؛ ضمن اینکه تنها مجازات همان ٨٠ ضربه شلاق در قانون است و فروشنده هیچ تعهدی برای محدودیت فروش به نوجوانان زیر ١٨ سال ندارد.»
بیکاری، مشکلات خانودگی، موانع مراقبت‌های بهداشتی، دیگرکشی، تجاوز و تصادفات رانندگی از مواردی است که این جامعه‌شناس، در گروه پیامدهای فردی و اجتماعی از آنها نام می‌برد: «وجود ممنوعیت‌های مذهبی و قانونی الکل در کشور ما، ایران را از سایر کشورهای دنیا متمایز می‌کند. ما در ایران با مصرف الکل به‌عنوان یک کج‌روی و یک بیماری مواجه هستیم؛ بنابراین باید نگاه پزشکی، روانشناختی و جامعه‌شناسی به آن داشته باشیم که متاسفانه کمترین توجه از سوی جامعه‌شناسی به این موضوع می‌شود. واقعیت این است که در حوزه مصرف الکل ما با نوعی رهاشدگی مواجه هستیم حتی در حوزه پزشکی هم توجه زیادی به این مسأله نشده است.»
کاظمی با اشاره به اینکه در دو حوزه پیشگیری و درمان هیچ اقدامی انجام نشده، می‌گوید: «قرار بود کلینیک‌های ترک الکل ایجاد شود اما فقط کلینیک مرکز ملی مطالعات ایران با امکانات بسیار محدود برای درمان فعال است؛ در حالی که نیروی انتظامی از وجود حداقل ٢٠٠هزار الکلی خبر داده است و عجیب اینکه برای درمان تنها باید به همان یک مرکز مراجعه شود. از سوی دیگر قرار بود مسئولیت مصرف الکل به بهزیستی سپرده شود اما متاسفانه آنها هم از زیر بار پذیرش مسئولیت شانه خالی می‌کنند؛ بنابراین این رهاشدگی و غفلت‌ها ضرورت توجه به این حوزه را بیشتر می‌کند.»
او به پژوهش‌های محدودی که در سال‌های گذشته با موضوع مصرف الکل انجام شده است، اشاره می‌کند: «پژوهشی که در دانشگاه شهید بهشتی انجام شد، نشان داد که حدود ٦درصد مردم ایران حداقل یک‌بار الکل مصرف کرده‌اند. در بروشور کنگره ملی الکل در سال ٩٤ آمده که حداقل ١٠درصد مردم تجربه یک‌بار مصرف الکل داشته‌اند. این آمارها در شرایطی است که همواره میان آمارهای رسمی و غیررسمی تفاوت‌های زیادی وجود دارد به‌خصوص اینکه الکل غیرقانونی است و مصرف آن را اعلام نمی‌کنند در حالی که مصرف سنگین الکل در ایران بالاست.»
به گفته کاظمی، با وجود اینکه الکل به صورت قاچاق وارد می‌شود اما چرخش مالی آن سالانه حدود ٦٥٨ میلیارد تومان است. بنا به آمار ستاد مبارزه با مواد مخدر و ستاد مبارزه با قاچاق کالا، سالانه حدود ٨٠ میلیون لیتر الکل به ارزش ٧٣٠ میلیون‌دلار وارد کشور می‌شود که فقط ٢٥درصد آن کشف می‌شود. همچنین مرگ‌هایی که به واسطه رانندگی هنگام مستی اتفاق می‌افتد، یکی از موارد قابل توجه است. دادستان تهران هم اعلام کرده است که سال گذشته به حدود ٣هزار فقره پرونده رانندگی درحال مستی در تهران رسیدگی شده است.
مصرف الکل در میان کودکان از موارد دیگری است که او به آن اشاره می‌کند: «سرپرست مجتمع قضائی شهید فهمیده تهران با استناد به آمار سال ٩٤ هم اعلام کرد که نوشیدن الکل پنجمین جرم کودکان و نوجوانان از بین ١٠ جرم این حوزه است، در حالی که حمل الکل به‌عنوان دهمین جرم آنها به شمار می‌رود. دسترسی به الکل در کشور بسیار آسان است و درحالی‌که ممنوعیت‌های قانونی و مذهبی دارد، به راحتی می‌توان الکل‌های دست‌ساز، الکل‌هایی که برخی اقلیت‌ها برای خود تهیه می‌کنند و الکل‌های خارجی در کشور پیدا کرد که قیمت آن هم زیاد است. درواقع افراد هم در طبقات پایین جامعه و هم طبقات بالا می‌توانند از الکل استفاده کنند. گرچه در تحقیقی گفته شده بود اعتیاد به مواد در سطوح پایین و اعتیاد به الکل در سطوح بالای جامعه دیده می‌شود اما این‌طور نیست و هر فردی از جامعه با توجه به پولی که می‌تواند هزینه کند از آن استفاده می‌کند.»
این جامعه‌شناس با اشاره به وظیفه داروخانه‌هایی که برای امر درمان فعال هستند، انتقاداتی را مطرح می‌کند: «متاسفانه مقداری از الکل مصرفی از طریق همین داروخانه‌ها تامین می‌شود.» او می‌گوید: «الکل استاندارد که کیفیت بالایی دارد برای طبقات بالا استفاده می‌شود اما الکل تقلبی و دست‌ساز که ضرر‌های بیشتری دارد برای طبقات پایین جامعه است که خطر بیشتری را هم متوجه آنها می‌کند؛ ضمن اینکه تنها مجازات همان ٨٠ ضربه شلاق در قانون است و فروشنده هیچ تعهدی برای محدودیت فروش به نوجوانان زیر ١٨ سال ندارد.»
او پیوند‌های اجتماعی سست‌شده و فشارهای اجتماعی را مهم‌ترین مسأله‌ای دانست که باعث افزایش مصرف الکل شده است: «براساس تحقیقی که سال ٨٣ در دانشگاه شهید بهشتی انجام شد، حدود ٢٧,٦درصد از پسران و ١.١درصد از زنان یک‌بار الکل مصرف کرده‌اند. سال ٨٥ در همدان افراد ١٢ تا ٢٥ ساله بعد از سیگار بیشترین اقبال را به الکل داشته‌اند، این در حالی است که سن بحرانی مصرف هم ١٢ تا ١٨سال بود. تحقیق دیگری در سال ٩٢ در دانشکده علوم اجتماعی انجام شده که نشان می‌دهد ٤٦.٨درصد دانشجویان گرایش متوسطی به الکل و ١٣.٨درصد گرایش زیادی داشتند.
سال ٩٣ در دانشگاه مازندران حدود ٦.٢درصد پسران و ٤درصد دختران نگرش مثبتی به الکل داشته‌اند. مطالعه دیگری نشان می‌دهد که ٥٩.٦درصد اعلام کردند که مصرف الکل نداشته‌اند، یعنی بیش از ٤٠درصد مصرف داشته‌اند. شیوع‌شناسی مصرف مواد در ایران در بین دانشجویان کشور نشان داده که در سال ٧٤ تا ٩٢ که شیب آمار اعتیاد ثابت بوده، الکل پس از سیگار و قلیان، دومین ماده مصرفی مورد استقبال بوده است.»
بیکاری، مشکلات خانودگی، موانع مراقبت‌های بهداشتی، دیگرکشی، تجاوز و تصادفات رانندگی از مواردی است که این جامعه‌شناس، در گروه پیامدهای فردی و اجتماعی از آنها نام می‌برد: «وجود ممنوعیت‌های مذهبی و قانونی الکل در کشور ما، ایران را از سایر کشورهای دنیا متمایز می‌کند. ما در ایران با مصرف الکل به‌عنوان یک کج‌روی و یک بیماری مواجه هستیم؛ بنابراین باید نگاه پزشکی، روانشناختی و جامعه‌شناسی به آن داشته باشیم که متاسفانه کمترین توجه از سوی جامعه‌شناسی به این موضوع می‌شود. واقعیت این است که در حوزه مصرف الکل ما با نوعی رهاشدگی مواجه هستیم حتی در حوزه پزشکی هم توجه زیادی به این مسأله نشده است.»
کاظمی با اشاره به اینکه در دو حوزه پیشگیری و درمان هیچ اقدامی انجام نشده، می‌گوید: «قرار بود کلینیک‌های ترک الکل ایجاد شود اما فقط کلینیک مرکز ملی مطالعات ایران با امکانات بسیار محدود برای درمان فعال است؛ در حالی که نیروی انتظامی از وجود حداقل ٢٠٠هزار الکلی خبر داده است و عجیب اینکه برای درمان تنها باید به همان یک مرکز مراجعه شود. از سوی دیگر قرار بود مسئولیت مصرف الکل به بهزیستی سپرده شود اما متاسفانه آنها هم از زیر بار پذیرش مسئولیت شانه خالی می‌کنند؛ بنابراین این رهاشدگی و غفلت‌ها ضرورت توجه به این حوزه را بیشتر می‌کند.»
انتهای پیام/
