به گزارش خبرگزاری آنا، بیژن رنجبر رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در مراسم ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و گرامیداشت روز زن در دانشگاه آزاد اسلامی به ارائه مباحثی در خصوص "زن، ستون پنهان حکمرانی و معمار سکینه در جهان پر آشوب" پرداخت.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به تبیین مفهوم «کوثر» و فلسفه خلقت زن پرداخت و گفت: خداوند در قرآن کریم می فرماید «إِنَّا أعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ». کوثر به معنای «خیر فراوان» است، اما حقیقت آن وجود حضرت زهرا سلاماللهعلیهاست؛ نقطهای که جهان از آن فیض میگیرد.
رنجبر با اشاره به دیدگاه مفسران بزرگ از ابن عباس تا علامه طباطبایی اظهار داشت: کوثر، فاطمه است؛ یعنی ثروت وجودی پیامبر، معنای استمرار رسالت و تجسم رحمت خداوند برای انسان. هرچه خیر است از چشمه کوثر جاری میشود. فاطمه، چشمه جاری نیست؛ اقیانوس بینهایت خیر است.
وی ولادت با سعادت صدیقه طاهره، حضرت فاطمه زهرا سلاماللهعلیها را تبریک گفت و خاطرنشان کرد: وقتی میگوییم خیر کثیر، مقصود تولید مداوم معنا و حیات است. در فلسفه وجودی، تنها موجودی که همزمان زنده میکند، نظم میبخشد و معنا میدهد، زن است.
رنجبر همچنین به سخن امام خمینی (ره) در مورد جایگاه زن اشاره کرد و گفت: امام خمینی (ره) می فرمایند قرآن انسانساز است و زن نیز انسانساز است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه سخنان خود گفت: قرآن از بیرون، قالب انسان را میسازد؛ اما زن از درون، محتوای انسان را تربیت میکند. هر دو مأموریتی یکسان دارند: کاهش آشوب عالم و ایجاد نظم الهی.
وی با اشاره به اصل دوم ترمودینامیک در فیزیک افزود: هر سیستم پایدار حاصل تعادل نیروهای مکمل است. اگر یکی از این نیروها کمرنگ شود، تعادل مختل شده و باعث افزایش آنتروپی یا بینظمی در جهان میشود. در جامعه، زن همان نیرویی است که نظم را حفظ و افزایش میدهد و بازگرداننده تعادل است.
رنجبر با یادآوری مفهوم کوثر گفت: وقتی از کوثر یاد میکنیم، منظور این است که خداوند خیر را در وجود زن نهاد تا جریان جهان از او عبور کند؛ مانند چشمهای که به کوه معنا میبخشد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با استناد به آیه شریفه «یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ…» تأکید کرد: این آیه، بنیاد فلسفه تساوی کرامت انسانی را بنا میکند.
وی توضیح داد: نفس واحده به معنای زن و مرد است که دو ظهور از یک واحد کیهانی و دو تجلی از یک روحاند. بنابراین هیچیک از دیگری فرع یا حاشیه نیستند، بلکه هر دو دو قطب یک مدار—مدار تعادل—هستند.
رنجبر با اشاره به تعبیر آیتالله جوادی آملی افزود: ایشان می فرمایند انسان نه زن است و نه مرد؛ انسان، انسان است و کرامت از آن به انسان است.
وی در ادامه سخنان خود با تأکید بر ریشه نگاه اسلام به زن گفت: زن موضوع رقابت با مرد نیست، بلکه مبدأ تولید معنا در جامعه است.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تشبیه خلقت به جهان فیزیکی افزود: زن در مرکز میدان ثقل قرار دارد؛ مرکز نظم. او سنگینترین جرم عاطفی عالم است که مدار جامعه را پایدار نگه میدارد. اگر از مرکزیت ثقل خارج شود، همه چیز بیثبات میشود.
رنجبر درباره نقش اخلاقی زن در جامعه توضیح داد: در فلسفه اخلاق، این نقش همان چیزی است که به آن حکمرانی نرم میگوییم؛ یعنی اثرگذاری از درون، نه با دستور، بلکه با حضور اخلاقی.
رنجبر با اشاره به مفهوم آنتروپی در ترمودینامیک گفت: آنتروپی گرایش طبیعی به بینظمی است. هر سازمان، هر خانواده و هر ذهن انسانی میل دارد که اگر انرژی ساماندهندهای نباشد، فروبپاشد.
وی ادامه داد: در همین زمینه، سوره روم، آیه ۲۱ میفرماید: «وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْکُنُوا إِلَیْهَا». خداوند سکینه را در وجود زن نهاد تا نیروی بازگرداننده باشد؛ نیرویی که انسان و جامعه را به نقطه نظم و تعادل بازمیگرداند.
رنجبر با تأکید بر جایگاه زن در جهان اجتماعی گفت: زن همان نیروی بازگرداننده است. دانشگاه، خانواده و جامعه همه محیطهای دارای نوساناند و زن با حضور خود نوسانات روحی را میکاهد. رفتار، گفتار و تصمیمات جزئی او آنتروپی سازمانی را کاهش میدهد. به تعبیر مدیریتی، زن انرژی ساماندهنده است، نه مصرفکننده.
وی با اشاره به نمونه تاریخی از منظر دینی افزود: حضرت زینب سلاماللهعلیها در بحران عاشورا دقیقاً این نقش را ایفا کرد؛ محور ثبات در طوفان بود. او نه فرمانده نظامی بود و نه عنصر سیاسی، اما مرکز ثقل حرکتی شد که امام سجاد علیهالسلام توانست پس از آن جریان معنوی را احیا کند.
رنجبر ادامه داد: زن چه در خانه و چه در دانشگاه حامل سکینه است؛ و این سکینه یعنی توان مدیریت بحران بدون خشونت و هدایت عاطفی در اوج آشوب.
رنجبر در ادامه سخنان خود سطح بحث را از فردی به تمدنی ارتقا داد و گفت: زن ستون پنهان حکمرانی است؛ نه تابع، بلکه منشا. در زبان فیزیک، زن معماری انرژی آزاد جامعه است؛ در زبان مدیریت، زن نرمافزار حکمرانی؛ و در زبان دین، زن منبع کرامت و تصمیمسازی است.
وی با تشبیه دانشگاه به یک سیستم پیچیده ادامه داد: اگر دانشگاه را یک سیستم پیچیده بدانیم، سلسله قوانین، منابع انسانی و بودجه همان سختافزارهای آن هستند؛ اما آنچه به سیستم روح میدهد، اخلاق و حساسیت زنانه است؛ همان نرمافزار تمدنی.
رنجبر گفت: اسلام برای این نرمافزار پنج لایه تعریف کرده است: اولین لایه حکمرانی معرفتی است یا همان انتقال ارزش علمی همراه با اخلاق پژوهشی؛ زن به عنوان مرکز صداقت علمی عمل میکند. دومین لایه حکمرانی عاطفی-اجتماعی است که تنظیم روابط انسانی و ایجاد سرمایه اجتماعی است.
وی ادامه داد: سومین لایه، حکمرانی تربیتی است که تربیت انسان نه کالای آموزشی را شامل می شود. لایه چهارم حکمرانی فرهنگی است که روایتسازی از معنا دارد یعنی زن راوی تمدن است. لایه پنجم، حکمرانی مشارکتی-سازمانی است که حضور واقعی در تصمیمگیریها، نه نمایشی را در بر می گیرد.
رنجبر افزود: تمام مدلهای پایدار حکمرانی در تاریخ، از بلقیس تا مریم و آسیه، بر همین پنج محور بنا شدهاند. در مدیریت امروز دانشگاهی، رویکرد ما باید تبدیل زن از نیروی اجرایی به سرمایه تمدنی سازمان باشد؛ زیرا اوست که فرهنگ نظم و معنا را همزمان تزریق میکند.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود به مسئولیتهای روزمره زنان اشاره کرد و گفت: میدانم بسیاری از شما بعد از ساعت اداری، مأموریت دوم خود را آغاز میکنید؛ رسیدگی به خانه، فرزند، همسر و والدین. در علم فیزیک، حفظ تعادل میان نیروهای متضاد، دشوارترین نوع پایداری است؛ اما شما این پایداری را هر روز تمرین میکنید.
وی با یادآوری فرمایش پیامبر اکرم (ص) افزود: پیامبر فرمودند: زنی که در خانه به امور خانواده رسیدگی کند، خداوند بر او نظر رحمت کند و هر که خدا بر او نظر رحمت کند، عذاب نخواهد دید.
رنجبر با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب گفت: ایشان می فرمایند زن مسلمان و ایرانی نه شرقی و منفعل است و نه غربی و ابزاری؛ بلکه زنی است که در متن زندگی، نقشآفرین است.
وی افزود: این جهاد خاموش نیاز به حمایت مدیریتی دارد. سازمانها باید درک کنند که بانوان تنها نیروهای کاری نیستند، بلکه تنظیمکننده معادلات روانی سیستماند. بنابراین هر اقدام حمایتی—از انعطاف در ساعات کاری گرفته تا مهدکودک و ارتقای شغلی—نه هزینه بلکه سرمایهگذاری در کاهش آنتروپی سازمانی است.
رنجبر تأکید کرد: دانشگاه اگر خواهان ثبات فرهنگی است، باید مدیریت عاطفی زنان را به رسمیت بشناسد؛ و این یعنی آغاز حکمرانی واقعی زن در نظام دانشگاهی.
رنجبر با تأکید بر افق تمدنی نقش زن گفت: دنیا به سمت بحران معنا پیش میرود؛ فناوری رشد کرده اما حکمت عقب مانده است. در غرب، زن به نیروی مصرفکننده تبدیل شد و در شرق سنتی، زن در حاشیه نگه داشته شد. اما تمدن اسلامی راه سوم را معرفی کرده است: زن کرامتمند و مشارکتجو.
وی با استناد به دیدگاه شهید مطهری افزود: ایشان می فرمایند«زن و مرد متفاوتاند اما مکمل یکدیگرند. تفاوت برای تعالی است، نه تبعیض.»
رنجبر ادامه داد: همچنین تاکید کرده «فاطمه سلاماللهعلیها یک زن کامل است چون اندیشه عشق و مسئولیت را با هم جمع کرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خاطر نشان کرد: اگر مرد نماد قدرت است، زن نماد معناست و جامعهای که معنا ندارد، دیر یا زود در آنتروپی اخلاقی فرو میرود.
رنجبر در جمعبندی سخنان خود خطاب به زنان دانشگاهی گفت: در همین چارچوب، زن دانشگاهی امروز باید از خود سؤال کند: آیا فقط کار میکند یا تمدن میسازد؟ آیا تنها اجرا میکند یا معنا میدمد؟
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه گفت: ما وارد دورهای شدهایم که زن مؤمن و دانا، ستون پنهان حکمرانی فرهنگی خواهد بود. اوست که جامعه را از کویر بیمعنایی به سمت تمدن نور میبرد.
وی با استناد به قرآن کریم افزود: خداوند در سوره نحل می فرمایند «فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیَاةً طَیِّبَةً». زن با ایمان و علم، ماشین سازمان را از حالت مکانیکی به انسانی تبدیل میکند؛ او نیروی سکینه در برابر آشوب، نیروی معنا در برابر خستگی و نیروی عشق در برابر سردی منطق است.
رنجبر تأکید کرد: بگذارید دانشگاه با محور زنانه خود، در مسیر حیات طیبه گام بردارد.
وی خطاب به بانوان دانشگاه آزاد اسلامی، اظهار کرد: شما کوثر این نظام آموزشی اید. از دل وجود شماست که علم معنا می گیرد و مدیریت اخلاق مند می شود. از خداوند می خواهم به حق فاطمه زهرا(س) زندگی تان سرشار از نور برکت و آرامش باشد و بدانید در هر بخش از دانشگاه جهادی خاموش در جریان است جهادی که خدا آن را می بیند.
