جهان‌پناه: روزنامه‌نگاری علم در کشور رو به زوال است/ دروس مرتبط در حوزه ژورنالیسم علمی نداریم

محمدحسین جهان‌پناه در گفتگو با خبرنگار حوزه رسانه گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، در ارتباط با ارائه تعریف جامعی از روزنامه‌نگاری علم اظهار کرد: ما در هیچ حوزه‌ای از روزنامه‌نگاری نمی‌توانیم تعریفی ارائه کرده و انتظار داشته باشیم این تعریف پیش‌بینی‌ناپذیر باقی بماند ولی به‌طورکلی تعریف کلاسیکی در ارتباط با آن وجود دارد که روزنامه‌نگار علم را مترجمی علم می‌داند که ادبیات پیچیده و ثقیل علمی پژوهشگران و دستاوردهای آن را به زبان قابل فهم تبدیل می‌کند.

وی ادامه داد: در طول زمان چارچوب‌های این تعریف تغییر کرده است، به‌عنوان نمونه پیش از اینترنت روزنامه‌نگاران علم به‌دلیل محدودیت دسترسی مردم به منابع وظیفه سنگینی داشتند تا علاوه بر ترجمه ادبیات پیچیده علمی، وظیفه رساندن این اطلاعات را هم داشتند.

این روزنامه‌نگار علم با اشاره به این‌که با افزایش دسترسی مردم به اطلاعات از طریق اینترنت وظایف روزنامه‌نگاری علم هم‌چون سایر حوزه‌های روزنامه‌نگاری تغییر داده است، گفت: هر اتفاقی که در روزنامه‌نگاری علم در کشور رخ می‌دهد تابع اتفاقاتی است که در فضای ارتباطی دنیا و نه فقط کشور رخ می‌دهد.

جهان‌پناه در ادامه یکی از وظایف ذاتی روزنامه‌نگاری علم را مبارزه با شبه‌علم دانست و افزود: این بدان معنی است که روزنامه‌نگاری علم باید تلاش کند واقعیت‌های علمی در کشور را دست‌به‌دست کند و نه اطلاعات غیرعلمی که می‌تواند بر جامعه تأثیر منفی بگذارد.

وی ضمن تأکید مجدد بر این نکته که با گذشت زمان دسته‌بندی‌های سخت و خشک قدیمی از بین رفته است، گفت: یک روزنامه‌نگار علم با توجه به این‌که با همه حوزه‌های ژورنالیسم در ارتباط است باید اطلاعاتی کلی در ارتباط با موضوعی که در ارتباط با آن می‌نویسد داشته باشد، مثلاً اگر روزنامه‌نگار علم رویدادی ورزشی را بررسی می‌کند می‌بایست اطلاعات کلی در ارتباط با آن رشته ورزشی داشته باشد و این اصلاً به این معنی نیست که او حتماً باید در آن حوزه دارای تخصص تحلیلی باشد.

این روزنامه‌نگار علم در ارتباط با وضعیت روزنامه‌نگاری علم و مشکلات آن افزود: با توجه به این‌که منابع مالی رسانه‌ها محدود است، سرمایه‌گذاری چندانی در این خصوص صورت نمی‌گیرد، در نتیجه این حوزه به حاشیه رانده می‌شود.

جهان‌پناه تصریح کرد: با توجه به فقدان زیرساخت رسانه‌ای لازم، روزنامه‌نگاران این حوزه نیز جدای از سیستم کلاسیک آموزشی دانشگاهی و صرفاً براساس علاقمندی به این حوزه وارد شده‌اند.

وی اذعان کرد: نبود توجه لازم به روزنامه‌نگاری علم باعث شده تا درصورتی‌که یک خبرگزاری یا روزنامه صفحه ثابتی هم داشته باشد از لحاظ گزارش‌های علمی در مضیقه باشد و بیشتر بر ترجمه یا خبرهای وزیر و یا یک مقام مسئول تمرکز کند.

این روزنامه‌نگار علم با اشاره به این مطلب که به‌طور کلی روزنامه‌نگاری علم در کشور رو به زوال است، خاطرنشان کرد: جامعه روزنامه‌نگاران علم در کشور بسیار محدود است و از سوی دیگر اختلاف‌نظرهای عمیق میان آن‌ها وجود دارد که باعث شده امکان تعامل و کار با یکدیگر برایشان فراهم نشود؛ این موضوع علاقه‌مندی مخاطبان به رسانه‌ای را کم کرده و شرایط را برای ترویج شبه علم فراهم می‌کند.

جهان‌پناه در ارتباط با این‌که چرا مخاطبان روزنامه‌نگاری علم روحیه مطالبه‌گری در کشور ندارند نیز گفت: ما در کشور رسانه مستقل نداریم و همین موضوع باعث می‌شود این رسانه‌ها جدای از کیفیت محتوا و میزان اعتمادپذیری مخاطبان، علاقه چندانی به فعالیت فرهنگی- اقتصادی نداشته باشند و این عدم ورود به حوزه‌های جدید برای تولید کالاهای رسانه‌ای جذاب باعث می‌شود مخاطبان نیاز اطلاعاتی‌شان را خارج از رسانه شما تأمین کنند.

وی در ادامه به بیان راهکارهای لازم برای ترویج روزنامه‌نگاری علم در کشور پرداخت و افزود: باید در کشور خاستگاه مورد نیاز روزنامه‌نگاری علم را ایجاد کنیم و بر همین اساس لازم است با تشکیل یک کارگروه و انجمن، فعالیت‌های مطبوعاتی در حوزه علمی با اهتمام بیشتری پیگیری شده و در صورت لزوم به رسانه‌ها در این خصوص مشورت دهند.

این روزنامه‌نگار علم افزود: این یک نیاز است که رسانه‌ها هم در توسعه و ترویج علم تلاش بیشتری انجام دهند و با فعال کردن سرویس علم علاوه بر بازنشر و یا ترجمه اخبار کیفیت را در فعالیت‌هایشان مورد توجه قرار دهند.

جهان‌پناه خاطرنشان کرد: حوزه روزنامه‌نگاری علم نیازمند سرمایه‌گذاری فنی است زیرا ما در تحصیلات تکمیلی رشته و یا دروس مرتبط چندانی در ارتباط با این شاخه از ژورنالیسم نداریم و شایسته است تا با آموزش نیروهای متخصص این نیاز را برای رسانه‌ها ایجاد کنیم.

انتهای پیام/4105/پ