ایران فناور در دولت آینده؛ (۳۳)
آقای رئیس جمهور! این گوی و این میدان/ مطالبه فناوران از دولت چهاردهم چیست؟
فناوران مطالبات متعددی از چهاردهمین رئیس قوه مجریه دارند؛ از حمایت عملی و برداشته شدن موانع از سرراهشان تا حفظ نخبگان در محیط‌های علمی و دانشگاهی و زمینه‌سازی برای انتقال فناوری‌های نوین و بومی‌سازی اینگونه فناوری‌ها. حال باید نشست و دید رئیس جمهور چهاردهم چه برنامه‌هایی در حوزه فناوری دارد.
خبرگزاری علم و فناوری آنا - حسین بوذری؛ ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ بالگرد حامل رئیس جمهوری اسلامی و همراهانش که برای بازدید از سد خداآفرین و افتتاح چندین طرح ملی و استانی به آذربایجان‌شرقی رفته بودند، به‌دلیل شرایط نامساعد آب و هوایی دچار سانحه شد و تمام سرنشینان بالگرد به شهادت رسیدند.
در این شرایط و براساس قانون اساسی و تأیید مقام معظم رهبری، معاون اول رئیس جمهور به‌صورت موقت اداره امور کشور را برعهده می‌گیرد و در یک بازه زمانی ۵۰ روزه باید زمینه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری مهیا و رئیس جمهور آینده معین شود.
براین اساس، با تأیید شورای نگهبان موعد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۸ تیر 1403 بود که برگزار شد و از بین سعید جلیلی، مسعود پزشکیان، محمدباقر قالیباف و حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی در نهایت پزشکیان با ۱۰ میلیون و ۴۱۵ هزار و ۱۹۱ رأی و جلیلی با ۹ میلیون و ۴۷۳ هزار و ۲۹۳ رأی راهی مرحله دوم شدند تا تکلیف رئیس دولت چهاردهم در تاریخ ۱۵ تیر و در دور دوم تعیین شود.
منتخب نهایی انتخابات ریاست جمهوری در حوزه علم و فناوری کشور رسالت سنگینی برعهده دارد و فعالان علمی و فناوری هم مطالبات به‌حقی از رئیس جمهور آینده دارند که باید برآورده شود.
خبرنگار آنا در گفتوگو با پژوهشگران حوزه علم و فناوری، اعضای هیئت علمی، محققان و استادان دانشگاه‌ها پرسشِ «مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس جمهور جدید چیست؟» را با آنان در میان گذاشته و هرکدام از این پژوهشگران و دانشگاهیان مطالبات خود را که به نظر برای پیشرفت علمی و فناوری کشور مهم است را مطرح کرده‌اند و انتظار دارند رئیس جمهور آینده به این مطالبات حیاتی و مهم جامه عمل بپوشاند.
کارچاق‌کن‌ها فضای اعتماد را از بازار فناوری ربوده‌اند
عضو هیئت علمی گروه برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل درباره اینکه مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس جمهور جدید چیست؟ چنین پاسخ می‌دهد: «متأسفانه در این حوزه هر وقت بحث از فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری شد، افرادی که حتی الفبای آن را نمی‌دانند در مقام کارچاق‌کنی و برای انتفاع از منافع مالی مانند معافیت‌ها و وام‌های مربوط فضا را آنقدر مغشوش کرده‌اند که دیگر نه اعتمادی به این فضا وجود دارد و نه معیار درستی انتخاب می‌شود.»
بابک غلامی‌نیا با بیان اینکه مطالبه اصلی فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری از رئیس جمهور جدید شفاف‌سازی فضا‌های علمی و فناوری مانند سایر فضا‌های کشور در حیطه میدانی است، اضافه می‌کند: «بیشتر مواقع تلاش جمع کثیری که در مورد یک موضوع علم و فناوری تلاش کرده‌اند، فدای یک شعار می‌شود.»
عضو هیئت علمی و مدیر سابق حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل بیان می‌کند: «امروزه موضوع روز کسب مهارت است، اما این دلیل نمی‌شود که اصل ماهیت علم و فناوری زیرسؤال برود؛ چراکه بستری علمی با افرادی متخصص آن - که در مرز‌های دانش حرکت می‌کنند ـ نیاز است؛ البته که هدف بیشتر افراد مراجعه‌کننده به فضا‌های علمی در حد آموزش و یادگیری مهارت و کسب آن برای ایجاد یک کسب و کار بوده که باید آن نیز مهیا باشد. راهبرد‌ها در فضای علمی کشور باید ایجابی بوده و از کار‌های سلبی جداً خودداری شود.»
رئیس‌جمهور جدید فرصت بروز استعداد‌های جوانان را مهیا کند
مدیرکل پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد و فعال حوزه پژوهشی هم مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس جمهور جدید را اینگونه مطرح می‌کند: «رئیس جمهور جدید باید از تمرکزگرایی پرهیز کند و با نگاه اطمینان‌بخش و ساختاری به همه جوانب علمی کشور، فرصت ظهور و بروز استعداد‌های جوانان این مرز و بوم را مهیا کند، در این راستا اعتماد به دانشمندان جوان راهگشا خواهد بود.»
محمد علامتیان، ضعف و قوت‌های حوزه علم و فناوری کشور را برمی‌شمارد و ادامه می‌دهد: «برنامه‌های علمی و فناوری کشور با دقت و ظرافت مناسبی طراحی شده‌اند و با وجود این، نارسایی در پیگیری تا حصول به نتیجه از نقاط ضعف آن است.»
تسهیل تبادلات فناوری با کشور‌های منطقه
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد انزلی هم تداوم جهش چشمگیر شاخص‌های آموزشی، علمی، پژوهشی و دانشجویی در عرصه آموزش عالی، توجه به نوآوری‌های فراگیر، راهبری بازار‌های مالی علمی و فناورانه، تسریع فرآیند یادگیری دانشی و انتقال منابع دانش به سوی کاربرد‌های بهره‌ورتر و ارتقای ارتباط دانش با صنعت و جامعه را از مهم‌ترین مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس‌جمهور آینده عنوان می‌کند.
نیما رنجی یادآوری می‌کند: «تسهیل تبادلات فناوری با کشور‌های منطقه و تجاری‌سازی دستاورد‌های فناوری و نوآوری، هموارسازی مسیر پیشرفت علمی، مأموریت‌گرا کردن دانشگاه‌ها در تحقق مصوبات پژوهشی شورای عالی علوم و حفاظت از پیشرفت‌های علمیِ صورت‌گرفته و اعتماد به ظرفیت‌های دانش‌بنیان داخلی از دیگر مهم‌ترین مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس‌جمهور آینده است.»
فعالان علم و فناوری مطالبه‌ای جز حمایت از رئیس جمهور آینده ندارند
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود هم در پاسخ به این پرسش که مطالبه اصلی فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری از رئیس جمهور جدید چیست؟ تبیین می‌کند: «فعالان حوزه علم و فناوری مطالبات زیادی ندارند به جز حمایت و نگاه ویژه رئیس جمهور و سایر مسئولان ذی‌ربط تا با برداشتن موانع از سر راهشان بتوانند خارج از بروکراسی‌های وقت‌گیر اداری و با فراغ بال به تحقیقات و مطالعات علمی خود بپردازند و مرز‌های دانش بشری را توسعه دهند.»
مجید محمدحسینی با بیان اینکه یکی از چالش‌های بزرگ حوزه علم و فناوری کشور، توقف و سکون طولانی‌مدت در مرحله نظریه‌پردازی و فاز مطالعاتی است، می‌افزاید: «این در حالی است که جوامع پیشرفته جهانی اکنون زمان تحقیق روی یک مسئله علمی را به حداقل می‌رسانند و تلاش می‌کنند هرچه زودتر آن مسئله را به سمت عملی‌سازی و کاربردی و تبدیل به فناوری‌های دانش‌بنیان پیش ببرند؛ بنابراین به حداقل رساندن فاصله زمانی بین تحقیق تا اجرای عملی، امری حیاتی و اجتناب‌ناپذیر است.»
انحصارگرایی و بی‌توجهی به ظرفیت‌های دانشگاه‌ها در حوزه فناوری
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی دماوند نیز در تشریح مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس جمهور جدید اینگونه توضیح می‌دهد: «توجه به تحقیقات دانشگاهی به‌ویژه در جایی که نیاز مبرم کشور است، شناسایی دانش‌بنیان‌هایی که خروجی آن مورد استفاده دولت قرار می‌گیرد، حمایت، تضمین و در اختیار قراردادن فضا به محققان علوم انسانی برای تحقیقات آنها از مطالبات فعلان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور است.»
حمیدرضا حسینی‌دانا مطرح می‌کند: «انحصارگرایی و بی‌توجهی به ظرفیت‌های دانشگاه‌ها یکی از ضعف‌های اکنون حوزه علم و فناوری کشور است، به‌عنوان نمونه به برخی از دانشگاه‌ها بیش از آنچه ظرفیت دارند پروژه علمی داده می‌شود؛ اما برخی از دانشگاه‌ها با ظرفیت و سابقه خوب از این توجه بی‌بهره هستند؛ بنابراین باید این توازن برقرار شود.»
لزوم تقویت زیرساخت در زمینه فناوری‌های نوین
دانشیار گروه مهندسی برق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز درباره مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس جمهور جدید می‌گوید: «احیای مناطق و کریدور‌های ویژه علم و فناوری و مهیا کردن شرایط برای دستیابی فناوران به بازار‌های جهانی ازجمله مطالبات مهم در این حوزه است.»
حسن رسولی سقای تأکید می‌کند که در زمینه فناوری‌های نوین نظیر هوش مصنوعی، کوانتوم، اپتیک، میکروالکترونیک و زیست فناوری نیاز به تقویت جدی زیرساخت، مهیاکردن شرایط برای انتقال، تبادل و همکاری‌های علمی و فناوری بین‌المللی و فعالیت‌های اقتصادی دانش‌بنیان برون‌مرزی داریم.
رئیس جمهور آینده نخبگان حوزه فناوری را شناسایی و حفظ کند
علیرضا صیداوی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت هم مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور را از رئیس جمهور جدید در دولت چهاردهم برمی‌شمارد و مطرح می‌کند: «ارتقای جایگاه جهانی کشور در علم و فناوری، حمایت از محققان برای دستیابی به علوم و فناوری‌های پیشرفته، شناسایی نخبگان شایسته و تلاش برای حفظ و جذب ایشان در محیط‌های علمی و دانشگاهی و حمایت مادی و معنوی از آنان، ارتقای منزلت و بهبود معیشت پژوهشگران و دانش‌پژوهان و افزایش بودجه تحقیق و پژوهش با رویکرد کاربردی‌سازی از مطالبات اصلی فعالان این حوزه است.»
شرکت‌های دانش‌بنیان نیازمند تسهیلات هستند
یاشار زهفروش فعال حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد ارومیه هم با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر موضوع دانش‌بنیان و پررنگ‌تر شدن آن در نامگذاری شعار سال‌های اخیر، توجه به دانش‌بنیان، حمایت و ارائه تسهیلات در این باره را از مهم‌ترین مطالبات حوزه علم، پژوهش و فناوری از رئیس جمهور جدید در دولت چهاردهم عنوان می‌کند.
رسیدن به خودکفایی جز با تکمیل چرخه علم و فناوری امکان‌پذیر نیست
مدرس دانشگاه آزاد انزلی خاطرنشان می‌کند: «اکنون دانشگاه‌ها از آموزش‌محوری و پژوهش‌محوری گذر کرده و به تدریج به تولید فناوری رسیده‌اند و بدون تردید آینده روشنی را برای اثرگذاری فناوری تولیدشده در اقتصاد و تولید شغل و ثروت ملی ترسیم خواهند کرد.»
زهرا محمدی اضافه می‌کند: «برای اینکه این رشد متوقف نشود باید جوانانی مؤمن و انقلابی تربیت شوند که اعتقاد راسخ به شعار «ما می‌توانیم» داشته باشند. دولت باید زیرساخت‌های لازم برای ادامه مسیر رشد را توسعه دهد، دستگاه‌ها و نهاد‌های کشور برای تحقق این هدف والا با هم همکاری داشته باشند و رئیس‌جمهور که کار ریاست اجرایی کشور را بر عهده دارد، محور این وحدت و یکپارچگی است.»
وی متذکر می‌شود: «فعالان حوزه علم و پژوهش بر این باورند که رئیس‌جمهور باید این مسئله را همواره مدنظر داشته باشد که رسیدن به استقلال و خودکفایی جز با تکمیل چرخه علم و فناوری امکان‌پذیر نیست. قطعاً آخرین چرخه علم و فناوری تولید است و کشوری که تولید نداشته باشد، وابسته به بیگانگان می‌شود؛ بنابراین باید تولید و اقتصاد دانش‌بنیان همواره مورد حمایت دولت قرار گیرد.»
زمینه برای انتقال فناوری‌های به‌روز و بومی‌سازی مهیا شود
عضو هیئت علمی گروه کشاورزی و معاون پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد هم مطالبات فعالان حوزه علم، پژوهش و فناوری کشور از رئیس جمهور جدید را اینگونه مطرح می‌کند: «باور، اعتماد، نگاه ویژه و اشتغال از مطالبات برحق فعالان حوزه علم و پژوهش از دولت آینده است.»
فرشید خیری عنوان می‌کند که نامزدهای ریاست جمهوری باید در حوزه علم و فناوری، ایجاد فضای مناسب بین‌المللی و زمینه‌سازی برای انتقال فناوری‌های به‌روز در حوزه‌های مختلف به منظور بومی‌سازی و حرکت در زمینه افزایش تولید را مد نظر قرار دهند.
وی می‌گوید: «چند دهه رشد پرشتاب و فزاینده علمی در کشور با اتکا به توان نیروی داخلی برای نیل به قله‌های سترگ توانمندسازی صورت گرفته و مهم‌ترین مؤلفه در این بخش، ایجاد امید در نسل جوان و بهره‌گیری از این نیروی پیشرو در تمام سطوح توسط دولتمردان است.»
انتهای پیام/
