۲۴ اسفند در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 24 اسفند برابر با ۱۴ مارس را  ورق می‌زنیم.

***

آخرین فضانورد ماه

۱۴ مارس ۱۹۳۴ میلادی برابر با ۲۴ اسفند ۱۳۱۲ خورشیدی، یوجین اندرو سرنان، فضانورد آمریکایی به‌دنیا آمد. سرنان یازدهمین فضانورد و تاکنون آخرین انسانی است که در قالب ماموریت آپولو ۱۷ قدم بر سطح ماه گذاشته است. طی این ماموریت او همراه با هریسون اچ. اشمیت، زمین‌شناس-فضانورد در نزدیکی دریای آرامش در سطح ماه فرود آمد. آن دو سنگ‌های خاکستری مایل به آبی و خرمایی رنگی را جمع‌آوری کردند که ۴میلیارد سال قدمت دارند. سرنان علاوه‌بر آپولو ۱۷، در سال ۱۹۶۶ با فضاپیمای جمینای ۹ و در ۱۸ می ۱۹۶۹ با فضاپیمای آپولو ۱۰ به فضا رفته بود. طی ماموریت آپولو ۱۰، سرنان تا فاصله ۱۰ مایلی از سطح ماه پرواز کرد.

آلبرت اینشتین

۱۴ مارس ۱۸۷۹ میلادی برابر با ۲۴ اسفند ۱۲۵۷ خورشیدی، آلبرت اینشتین، فیزیکدان آلمانی‌آمریکایی که نظریه‌های نسبیت خاص و عام را توسعه داد و جایزه نوبل فیزیک را در سال ۱۹۲۱ برای توضیح درباره اثر فوتوالکتریک دریافت کرد به‌دنیا آمد. اینشتین که در زمان خودش به‌عنوان یکی از خلاق‌ترین عقل‌های تاریخ بشر شناخته می‌شد، در ۱۵ سال اول قرن بیستم مجموعه‌ای از نظریه‌ها را مطرح کرد که روش‌های کاملا جدیدی برای تفکر درباره فضا، زمان و گرانش پیشنهاد می‌کردند. سال ۱۹۰۰ اینشتین در نشریه سالنامه فیزیک، مقاله‌ای باعنوان «نتیجه‌گیری‌هایی از اثر موئینگی» منتشر کرد و ۳۰ آوریل ۱۹۰۵ رساله‌اش را با عنوان «تعیین جدید ابعاد مولکولی» را با سرپرستی آلفرد کلاینر، استاد فیزیک دانشگاه زوریخ تمام کرد و مدرک دکتری گرفت. همچنین سال ۱۹۰۵ اینشتین، زمانی که ۲۶ سال داشت چهار مقاله استثنایی و پیشرو را در موضوعات اثر فوتوالکتریک، حرکت براونی، نسبیت خاص و هم‌ارزی جرم و انرژی منتشر کرد. نظریه‌های نسبیت و گرانش او پیشرفتی عمیق نسبت به فیزیک نیوتنی قدیم بود و تحقیقات علمی و فلسفی را متحول کرد.

جووانی ویرجینیو اسکیاپارلی

۱۴ مارس ۱۸۳۵میلادی برابر با ۲۴ اسفند ۱۲۱۳ خورشیدی، جووانی ویرجینیو اسکیاپارلی، اخترشناس ایتالیایی که به‌دلیل رصدهایش از مریخ شهرت دارد به‌دنیا آمد. او با رصد مریخ مناطقی را شناسایی کرد و آنها را «دریاها» و «قاره‌ها» را نامید. سال ۱۸۷۷، او روی سطح سیاره مریخ علائمی را دید که آنها را canali نامید که در زبان ایتالیایی شکل جمع واژه و به‌معنی هرنوع آبراهی اعم از طبیعی یا مصنوعی است. اما زمانی که این یافته‌ها به انگلیسی ترجمه شد مترجم به‌جای استفاده از واژه جمع channels که در زبان انگلیسی به‌معنی آبراه‌های طبیعی است از واژه جمع canals استفاده کرد که از نظر املایی شباهت بیشتری به canali دارد اما به‌معنی آبراه‌های مصنوعی ساخته دست بشر است. همین‌مسئله موجب شد که در آمریکا فرضیه وجود موجوداتی در مریخ که قادر به ساختن آبراه‌های بزرگ هستند شکل بگیرد و این‌گونه توهم وجود مریخی‌های سبزرنگ به‌وجود آمد. اما اسکیاپارلی مطالعات گسترده‌ای، اعم از رصدی و نظری هم درباره دنباله‌دارها و شهاب‌سنگ‌ها انجام داد.

استیون دابلیو. هاوکینگ

۱۴ مارس ۲۰۱۸ برابر با ۲۴ اسفند ۱۳۹۶ خورشیدی، استفان هاوکینگ، فیزیکدان نظری انگلیسی که یکی از پیشتازان جهان در رشته خود بود درگذشت. زمینه‌های اصلی مطالعات او کیهان‌شناسی نظری و گرانش کوانتومی بود. هاوکینگ پروفسور ریاضیات لوکاسی در دانشگاه کمبریج بود که زمانی با مدیریت آیزاک نیوتن اداره می‌شد. هاوکینگ که به بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) یا بیماری لو گهریگ مبتلا بود بخش بسیاری از عمرش را از صندلی چرخدار استفاده کرد و بدون کمک دستگاه سینتی‌سایزر صوتی رایانه‌ای قادر به سخن‌گفتن نبود. باوجوداین و علی‌رغم چالش‌هایش، او از هوش، دانش و توانایی‌هایش برای ارائه خدمات قابل‌توجهی به حوزه کیهان‌شناسی (مطالعه جهان به‌عنوان یک کل) استفاده کرد.