قزوه: انعکاس جشنواره شعر فجر گسترده خواهد بود/ جایزه ۲۰۰ میلیونی برای ویژه برنامه «سرزمین شعر»

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست ادبی پلاک ۱۸، در آستانه مراسم اختتامیه هجدهمین جشنواره شعر فجر به مدیریت علیرضا قزوه و اجرای سید مسعود علوی تبار شامگاه سه‌شنبه ۱۰ بهمن ماه به میزبانی گروه بین‌المللی هندیران برگزار شد.

در ابتدای این نشست علیرضا قزوه دبیر علمی هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر عنوان کرد: امسال ما هجدهمین دوره جشنواره شعر فجر را برگزار می‌کنیم و تلاش داریم که مخاطبان زیادی را درگیر این جشنواره کنیم. شاید در سال‌های گذشته تعداد مخاطبانی که درگیر جشنواره می‌شدند و شعر می‌خواندند، تعدادشان به صد نفر هم نمی‌رسید و مخاطبانی که می‌آمدند و شعر گوش می‌دادند، تعداد معدودی مثل هزار، یا دو هزار نفری را شامل می‌شدند که این برنامه‌ها نیز انعکاس تلویزیونی و انعکاس مطبوعاتی خیلی بالایی هم نداشت.

وی افزود: امسال ما برای جشنواره شعر فجر به گونه‌ای پیش رفتیم که در سراسر کشور همه شبکه‌های تلویزیونی درگیر این مراسم شوند. ما سی و سه مرکز تلویزیونی در سی استان و سه شهر کشور داریم که امسال تمام این مراکز تلویزیونی در استودیوهای خودشان رقابت‌های شعر را بین شاعران برگزار می‌کنند و برنامه ها با شکل و فرم جدیدی در معرض نگاه مردم هر استانی قرار خواهد گرفت.

قزوه ادامه داد: ما علاوه بر این برنامه‌های استانی ویژه برنامه‌ای دیگر هم برای مدت تقریباً سی شب برای شبکه چهارم سیما تدارک دیده‌ایم. که در آنجا با رقابت  بین ۶۴ نفر از جوانان و شاعران خوب کشورمان که در قالب هشت گروه هشت نفره مواجه هستیم. به برنده اول مبلغ ۲۰۰ میلیون، برنده دوم ۱۰۰ میلیون و به برنده سوم که توسط رأی مردم انتخاب می شود مبلغ ۵۰ میلیون تعلق میگیرد.

در ادامه رضا اسماعیلی دبیر دوره گذشته جشنواره بین‌المللی شعر فجر دیگر سخنران این نشست در طی سخنانی اظهار داشت: در هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر که با دبیری علیرضا قزوه از شاعران توانمند، خوش فکر و نامدار روزگار شاهد اتفاقات خوبی خواهیم بود.

در این دوره از جشنواره آثاری که در قالب «مجموعه شعر» برای نخستین بار در سال ۱۴۰۱ به زبان فارسی منتشرشده اند، توسط داوران مورد بررسی قرار گرفت. امسال نیز شاعران و پژوهشگران حوزه ادبیات در سه بخش: شعر بزرگ‌سال (شعر کلاسیک، نو و محاوره)، شعر کودک و نوجوان و «درباره شعر» به رقابت پرداختند. علاوه بر بخش‌های ثابت، به‌ منظور تأثیرگذاری بیشتر، امسال پیشنهادهایی توسط دبیر و هیئت‌ علمی جشنواره ارائه‌ شد که بعضی از این پیشنهادها جامه عمل پوشید و در حال اجراست. از جمله تولید برنامه تلویزیونی «سرزمین شعر» که در شب‌های ماه مبارک رمضان از شبکه چهار سیمای جمهوری اسلامی پخش خواهد شد.

از دیگر برنامه‌های جشنواره امسال – همچون سال‌های گذشته - تجلیل از پیشکسوتان خواهد بود. ان شاءالله در مراسم اختتامیه جشنواره شاهد تجلیل از استاد زکریا اخلاقی خواهیم بود. در طول برگزاری جشنواره نیز، اعضای هیئت علمی با همراهی معاون فرهنگی و مدیر عامل خانه کتاب و ادبیات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به دیدار استاد شیرینعلی گلمرادی رفتند که از پیران و پیشکسوتان شعر انقلاب است.

رضا اسماعیلی ادامه داد: در یک ارزیابی اجمالی از جشنواره شعر فجر باید گفت که این جشنواره نیز مانند سایر جشنواره‌هایی که در سالگرد پیروزی انقلاب با پیشانی‌نوشت «فجر» برگزار می‌شوند، موجودی در حال تکامل است. این جشنواره از آغاز تولد تا به امروز، همواره در مسیر زایندگی و بالندگی بیشتر حرکت کرده است. با عنایت به اشراف هیئت‌علمی جشنواره به فضای ادبی کشور و شناخت نقاط قوت و ضعف شعر امروز، هیئت‌علمی با سیاست گذاری‌های شایسته، در مسیر کاهش کاستی‌ها و تقویت برجستگی‌ها تلاش کرده است. برگزاری دوره‌های آموزشی «کلک خیال» برای شاعران جوان از برنامه‌های قابل‌ستایشی است که با هدف آسیب‌شناسی فضای ادبی جامعه صورت گرفته است.

برگزاری جلسات نقد کتاب، برپایی دوره‌های آموزشی «کلک خیال» و تداوم فعالیت «پایگاه نقد» از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که برای مقابله با فرسایش زبان پارسی و قدکشیدن شعر معاصر در دستور کار قرارگرفته است.

وی افزود: پرداختن به «نقد ادبی» و آسیب شناسی فضای ادبی جامعه از رسالت های ذاتی جشنواره های اصیل ادبی است. با سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نقد و آموزش می‌توان بسیاری از تهدیدها را به فرصت تبدیل کرد. برگزاری دوره‌های آموزشی «کلک خیال» توسط دبیرخانه دائمی جشنواره شعر فجر، گامی بلند و قابل ستایش برای تحقق این مهم است که همچنان ادامه دارد. این دوره‌ها با دعوت از مدرسان برجسته کشوری در طول سال برگزار می‌شود

در نهایت جشنواره بین المللی شعر فجر در طول سال‌های برگزاری خود، در مجموع روند رو به رشدی داشته است. با یک مرور اجمالی بر اسامی دبیران و داوران جشنواره در این هجده دوره، به خوبی می توان دریافت که اکثر بزرگان و نام آوران شعر معاصر در دوره های مختلف جشنواره با عناوین دبیر علمی، داور و برگزیده حضور داشته‌اند.

اسماعیلی در پایان بیان کرد: نقدی که بعضی از دوستان بر این جشنواره می گیرند، حذف «تک اثر» از چرخه داوری است. به نظر من محاسن داوری آثار در قالب کتاب از معایب آن بیشتر است. زیرا در شیوه داوری به شکل تک اثر، معمولا پیشکسوتان عرصه شعر در بخش رقابتی شرکت نمی کنند. ولی در این شیوه(داوری مجموعه اشعار)، فرصت رقابت برای همه شاعران فراهم می شود. در مجموع داوری آثار در قالب کتاب به عدالت نزدیک تر است

نغمه مستشار نظامی از اعضای هیئت علمی هجدهمین جشنواره شعر فجر به عنوان سخنران دیگر این محفل اظهار نمودند: هجده سالگی سن پختگی و بلوغ است و حالا که جشنواره بین‌المللی شعر فجر در آستانه هجدهمین سالگرد برگزاری قرار دارد، خوشبختانه شاهد پختگی و پیراستگی شعر و ادبیات و پیشرفت کمی و کیفی شعر پارسی در ایران و دیگر سرزمین های پارسی زبان هستیم، جشنواره شعر فجر نیز مانند دیگر جشنواره‌های ادبی دوران‌های فراز و فرودی را تجربه کرده است اما در سال‌های اخیر شاهد بازگشت این جشنواره به اصل خویش هستیم، در چند سال اخیر برگزاری محافل ادبی جشنواره با موضوعات متنوع و در استان‌ها و شهرستان ها این جشنواره را به اصل عدالت فرهنگی نزدیک و نزدیک تر کرده است، وزارت ارشاد و موسسه خانه کتاب و ادبیات به عنوان متولیان برگزاری جشنواره اهتمام ویژه‌ای در زمینه برگزاری کارگاه آموزشی در حاشیه جشنواره داشته اند و امسال نیز با برگزاری کارگاه سه روزه کلک خیال میزبان شاعران سراسر کشور هستند.

مستشار نظامی افزود: علاوه بر این جشنواره امسال علاوه بر بخش رقابتی با موضوعیت آثار منتشر شده، با رویکردی جدید به موضوع حضور پویای شعر در رسانه ملی با برگزاری ویژه برنامه «سرزمین شعر» است، که می تواند جایگاه ادبیات و زبان فارسی در رسانه ملی را به طرز چشمگیری ارتقا بخشد و موجب پیوند مخاطبان با چهره های شناخته شده ادبیات امروز و شعر معاصر شود.

همچنین اعلام اسامی نامزدهای بخش‌های مختلف جشنواره در نشست خبری نشان از سطح بالای رقابت در همه بخش ها دارد.

در این برنامه شاعرانی همچون علیرضا قزوه، رضا اسماعیلی، ایرج قنبری، سید مسعود علوی تبار، سید حکیم بینش، محمد علی یوسفی، علیرضا حکمتی،سید مهدی بنی هاشمی لنگرودی، محمد مهدی عبداللهی، نغمه مستشار نظامی، حمیده پارسافر،مهسا ایمانی، سارا عبداللهی فر، فاطمه ناظری، فرزانه قربانی، نیره جهانشاهی، فائزه زرافشان، صبا فیروزی،سارا رمضانی، زیبا جواهریان همدانی، نازنین فاطمه صادقی، و زهرا میریان کرمی حضور داشتند.

در انتها برخی از اشعار ارائه شده در این نشست را که با موضوع آزاد قرائت شد را با هم مرور می کنیم:

ایرج قنبری

بیا و با دل من بی‌بهانه حرف بزن
کنار من بنشین عاشقانه حرف بزن

دوباره مثل همان سال‌های عشق و امید
به من نگاه کن و از زمانه حرف بزن

نگاه پنجره‌ها باز شد به باغ و نسیم
تو هم درخت جوان از جوانه حرف بزن

بیا پرنده‌ترینم بیا دلم تنگ است
برای من به زبان ترانه حرف بزن

تو خانه‌زاد بهاری بیا و روزی هم
از این قناری بی‌آشیانه حرف بزن

چه روزهای قشنگی در انتظار من است
کنار من بنشین عاشقانه حرف بزن

حمیده پارسافر

یا بگذر از من، یا بمان امّا مصمم باش!
تردیدهایت استخوان سوز است، محکم باش!
حالا که دیدی زخم های بی شمارم را...
حالا که می دانی علاجم چیست، مرهم باش!
باشد! من آغاز ِ جنون ِ عشق، اما تو؛
پایان این کابوس ِ بی پایان ِ مبهم باش
انباشتم در سینه بغض سالیانم را
سنگ صبور لحظه هایم باش! مَحرَم باش!
ای سیب ِ دور از دست های خواهش آلودم
یک عمر حوّایت شدم ، یک بار آدم باش!

سید حکیم بینش

شروع حرف‌های تازه مان برف
بگوید قصه‌ها شیرین بیان؛ برف
خدا را پاکبان کوچۀ ما
دلش می‌خواست از این آسمان نان

فائزه زرافشان

دل است و دریغا که سامان بگیرد
غم است و محال است پایان بگیرد
پریشان و گریان رسیدم که یک دم
سرم را ضریحت به دامان بگیرد
رسیدم که چشمان غم‌دیده‌ام را
تماشای این صحن و ایوان بگیرد
رسیدم که در بزم زائرترین‌ها
به آهی، دل مرده‌ام جان بگیرد
رسیده‌ست شاعر که دست تمنا
به دامان شاه خراسان بگیرد
خودت گفته بودی که حتی نمک را
گدا باید از دست سلطان بگیرد
به جز اشک، عاشق چه دارد بگوید؟
خوشا وقت دیدار، باران بگیرد
به غیر از غمت ، این غم پاک و روشن
بگو هر چه اندوه پایان بگیرد

سارا رمضانی

صد خاطره از نسیم و باران داری
از عاطفه‌ی شکوفه ها سرشاری
تو مَحرم رازهای هر گنجشکی
ای کهنه درخت! مخزن‌الاسراری

مهسا ایمانی

اگر چه طی شده این راه با برادرها
چقدر دوخته شد چشم خیس بر درها
نشست خنده ی تو در سکوت روشن قاب
دچار بهت غریبی شدند باورها
و نام کوچک تو شد جهاد و قصه شدند
حماسه های عظیمت میان دفتر ها
هنوز خون تو از خاک تشنه می‌جوشد
چکیده جوهر عشق از رگ صنوبرها
چقدر فاصله افتاده بین ما و شما
چقدر خاطره جامانده بین سنگر ها
غروب می شود و چشم های من ابری ست
شکفته بغض ترک خورده ی کبوترها
صدای زنگ در و بغض قوری گل دار
و باز مانده به در چشم خیس مادرها

علیرضا حکمتی

ما از تبار لاله های شعله ور هستیم
وقت خطر باشد همه اهل خطر هستیم
ما سینه هامان گرچه انبوه غم است امّا
هنگام سختی ها برای هم سپر هستیم
کرمان، شبیه کربلا و روز عاشوراست
هر چند ما از داغ کرمان خون جگر هستیم
دشمن نمی داند اگر از ما کسی افتاد
پشت همیم و باز فکر یکدگر هستیم
دشمن نمی داند که ما نسل سلیمانیم
ما مو به مو درس شهادت را ز بر هستیم
اما به ما رهبر اگر فرمان دهد امروز
از هر زمانی محکم و آماده‌ تر هستیم

سید مهدی بنی هاشمی لنگرودی

از خون تو از وجود تو میترسد
از مجلس یادبود تو میترسند
سردار چه کرده ای تو با اینها که
از بودِ تو، از نبود تو میترسند ؟

فرزانه قربانی

به ظاهر جهان جای بی اعتباری شده
ولی خنده ات مرهم زخم کاری شده
من آن اشک دلتنگی زائری خسته ام
که در گوشه ی جمکران تو جاری شده
نسیم دل در به در تا رسیده به تو
کنارت نفس تازه کرده بهاری شده
کجا رودها همنشین نگاهت شدند؟
که دریا نمک گیر این همجواری شده
به جز حسن یوسف نروییده از دامنش
زمینی که با اشک تو آبیاری شده
در آغوش امنت به دنبال آرامش است
جهانی که سرشار از بی قراری شده