نقش نادیده شرکت‌های دانش‌بنیان در علوم نوین کشاورزی

به گزارش گروه اقتصاد خبرگزاری علم و فناوری آنا، یکی از دغدغه‌های جدی دنیای امروز، استفاده بهینه از منابع آبی و خاکی و افزایش بهره‌وری فعالیت‌های کشاورزی است. ایران نیز از چالش‌های عمومی جهانی فارغ نبوده و نگرانی بابت کم‌آبی و محدودیت‌های زمین زراعی، ما را بر آن داشته تا نگاهی ویژه‌تر به راهکار‌های بهبود وضعیت کشاورزی امروز داشته باشیم.

در این میان بخش دانش‌بنیان که انتظار می‌رود سنگ‌بنای تولید فناورانه را در عرصه‌های مختلف بنا نهد، تا حدی وارد عرصه کشاورزی شده، اما هنوز برای بلوغ و توسعه فعالیت‌های آن، راه زیادی در پیش است. برخی از فعالان کشاورزی معتقدند دلیل کمرنگ بودن فعالیت‌هایی با زیربنای دانش‌بنیانی، آن است که مقالات و تحقیقات علمی در این زمینه به مرحله اجرا نمی‌رسند.

از این رو در فعالیت‌هایی با سطح کشت کلان، مقالات و ایده‌های نوآورانه آزموده نشده و در نهایت توسعه نمی‌یابند. رهاشدن طرح‌های کشت با شیوه‌های نوآورانه و در نهایت کم‌توجهی به ظرفیت‌های بخش دانش‌بنیان در فعالیت‌های کشاورزی از گره‌های جدی در این زمینه محسوب می‌شوند.

متخصصان سرکار باشند

داریوش رحمتی، دبیر اجرایی خانه کشاورز استان مرکزی و کارشناس اقتصاد کشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی آنا، درباره لازمه ورود بخش دانش‌بنیان به عرصه کشاورزی توضیح داد: سال‌های اخیر اقدامات متعددی در راستای افزایش نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در فعالیت‌های کشاورزی انجام شده، اما نتیجه چشم‌گیری از این تلاش‌ها نمی‌توان داشت. زمانی می‌توان از ظرفیت علوم نوین در فعالیت‌های تولیدی بهره‌مند شد که افراد شایسته در جای صحیح خود قرار گرفته و بدون دخالت مواردی مانند رانت، متخصصان بتوانند طرح‌های کارآمد خود را ارائه داده و عملیاتی کنند.

وی ادامه داد: اکنون برخی از بخش‌های کشاورزی مانند تعدادی از تعاونی‌های مربوط و شرکت‌های فعال در امور کشت‌وکار، در حال همکاری با بعضی از واحد‌های فناورانه هستتند. استفاده از اپلیکیشن‌های کارآمد راه‌اندازی شده طی سال‌های اخیر، سیستم‌های کنترل زمین کشت و بهینه‌سازی آبیاری، از نمونه‌های ورود بخش دانش‌بنیان به عرصه کشاورزی محسوب می‌شوند.

گلخانه‌ها زیرسایه فناوری

این کارشناس اقتصاد کشاورزی و استاد دانشگاه در ادامه صحبت‌های خود، به توصیف تاثیرپذیری بخش کشاورزی از فعالیت‌های شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت و گفت: با وجود برخی همکاری‌های انجام شده میان عرصه کشاورزی و فعالان حوزه دانش‌بنیان باید گفت بیشتر بخش کشت گلخانه‌ای از ظرفیت‌های تولید فناورانه بهره‌مند شده و کشت سنتی، کمتر تحت تاثیر قرار گرفته است. با این حال ردپای برنامه‌های مربوط به کاهش مصرف انرژی و بهینه‌سازی مصرف آب، همچنان در روند کشت سنتی دیده می‌شود. توسعه این دست اقدامات می‌تواند اثرگذاری کلان‌تری در بحث تولید محصولات کشاورزی با شیوه‌هایی بهینه‌تر داشته باشد.

نگرانی مستمر برای آب و خاک

به گزارش آنا، دغدغه بهره‌برداری مناسب از الگوی کشت صحیح و اصولی از منابع آبی و خاکی کشور، طی دهه‌های اخیر با تشدید خشکسالی و بحران کم‌آبی کشور، بزرگتر شد. با وجود اهمیت بسیار بالای این مسئله، در سال‌های گذشته همواره شاهد کشت محصولات کشاورزی آب‌بر بودیم که نسبت به هزینه‌های مالی و معنوی آن، دستاورد‌های ارزی چندانی برای کشور نداشته‌اند. در چند مدت اخیر نیز زنگ هشدار آب در کشور به صدا در آمده و همین امر، ضرورت توجه به مصارف آب را چند برابر می‌کند.

با وجود این اهمیت و هشدار جدی، بخش دانش‌بنیان تمرکز خود را بر استفاده بهینه از منابع آبی در عرصه کشاورزی معطوف کرده که امری ارزشمند به شمار می‌رود. نباید فراموش کرد که بخش کشاورزی، بیشترین حجم مصرف آب در کشور را به خود اختصاص می‌دهد؛ شیوه‌ای که بتواند کشت‌های سنتی را در مدار قاعده قرار داده و ضمن افزایش بهره‌وری خاک مصرف آب را کاهش دهد، از واجبات امروز صنعت کشاورزی در ایران است.

به گفته فعالان این عرصه، گام‌های ابتدایی در راستای استفاده از ظرفیت‌های بخش دانش‌بنیان برداشته شده، اما هنوز برای عملیاتی شدن برنامه‌ها و راهکار‌های تولید فناورانه در بخش کشاورزی، راه زیادی در پیش است.