آیین‌نامه اجرای قانون حفاظت از خاک ابلاغ شد
قانون حفاظت از خاک در سال ۹۸ ابلاغ شده بود با مصوبه هیئت‌وزیران آیین نامه اجرایی آن ابلاغ شد. اجرایی شدن این قانون به حفظ خاک که بستر تولیدات کشاورزی و غذا در کشور است کمک خواهد کرد.
به گزارش گروه سیاست و جهان خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ هیئت‌وزیران در جلسه ۲۴ دی ۱۴۰۲ آیین‌نامه اجرای قانون حفاظت از خاک را تصویب کرد.
بر اساس ماده ۲ این مصوبه، به‌منظور هماهنگی و هم‌افزایی میان دستگاه‌های اجرایی برای انجام اقدامات لازم در سطح ملی و منطقه‌ای و نظارت بر تحقق خط‌مشی‌های مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۲۳۲۷۴آت ۵۸۳۳۴ه مورخ ۰۱۴۰۰٫۱۰٫۱۱ ستاد ملی هماهنگی حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور به ریاست وزیر جهاد کشاورزی و با عضویت معاونین مرتبط وزیر جهاد کشاورزی سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان برنامه‌وبودجه کشور معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور سازمان ملی استاندارد ایران وزارتخانه‌های کشور بهداشت درمان و آموزش پزشکی صنعت معدن و تجارت نفت نیرو دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح آموزش‌وپرورش ارتباطات و فناوری اطلاعات علوم، تحقیقات و فناوری راه و شهرسازی و دادگستری و دو نفر متخصص در رشته‌های علوم خاک آبخیزداری و محیط‌زیست با ابلاغ رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزیر جهاد کشاورزی تشکیل می‌شود.
در ماده ۳ این مصوبه آمده: دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ در تدوین پیش‌نویس برنامه‌های توسعه و اسناد و طرح پروژه‌های ملی منطقه‌ای و محلی خط‌مشی‌های مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۲۳۲۷۴ ت ۵۸۳۳۴ هـ مورخ ۱۴۰۰٫۱۰٫۱۱ را مدنظر قرار می‌دهند.
بر اساس ماده ۴، وزارت جهاد کشاورزی مکلف است با همکاری سازمان و سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و در حدود اعتبارات مصوب مربوط نقشه پراکندگی خاک کشور با اولویت اراضی زراعی و باغی را حداقل در عمق صفر تا سی سانتی‌متری و مقیاس یک پنجاه هزارم ظرف پنج سال تهیه و برنامه مدیریت و حفاظت از آن را تدوین و ارائه نماید.
طبق ماده ۵ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان و سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط، ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه نسبت به شناسایی کانون‌های تخریب و فرسایش در منابع خاک کشور اقدام و برای هر یک برنامه عملیاتی جهت رفع یا کاهش اثرات آنها و یا اصلاح و بازسازی منابع خاک تخریب و فرسایش یافته را تهیه و اجرایی نماید.
بر اساس ماده ۶، وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان و سایر دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط شیوه‌نامه تعیین مصادیق تخریب خاک را ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تدوین و برای تصویب به هیئت‌وزیران ارائه نماید.
در ماده ۷ این مصوبه آمده: آلوده‌کننده خاک باید بلافاصله ضمن ارائه گزارش آلودگی نسبت به توقف ورود آلودگی به خاک اقدام و ظرف (۳۰) روز نسبت به ارائه طرح بازسازی خاک‌های آلوده‌شده و اجرای آن پس از تأیید و تصویب نزدیک‌ترین اداره حفاظت محیط‌زیست در مهلت مقرر از سوی آن اداره اقدام نماید تأیید حسن اجرای طرح‌های مذکور به عهده آن اداره هست و آلوده‌کننده موظف به همکاری در موضوع این ماده خواهد بود
بر اساس ماده ۸، وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان و وزارت کشور ستاد پیشگیری هماهنگی و فرماندهی عملیات پاسخ به بحران نسبت به شناسایی و بازسازی خاک‌های تخریب یافته ناشی از حوادث طبیعی و غیرمترقبه با اولویت کاربری‌های کشاورزی و منابع طبیعی اقدام کند.
بر اساس ماده ۹، سازمان حفاظت محیط‌زیست موظف است با همکاری وزارت نیرو در چهارچوب آیین‌نامه جلوگیری از آلودگی آب موضوع تصویب‌نامه شماره ۱۸۲۴۱ ت ۷۱ هـ مورخ ۱۳۷۳٫۳٫۱۶ و اصلاحات بعدی آن نسبت به شناسایی منابع آب آلوده زیرزمینی و سطحی که منجر به آلودگی خاک می‌شود. اقدام نماید.
طبق ماده ۱۰، دستورالعمل فنی و اجرایی مطالعه پیشگیری اصلاح و بازسازی خاک‌های شور قلیا و یا شور و قلیا در کارگروهی متشکل از سازمان برنامه‌وبودجه کشور وزارت سازمان و وزارتخانه‌های نیرو صنعت معدن و تجارت و نفت ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تهیه و توسط وزارت ابلاغ می‌شود.
در ماده ۱۱ این مصوبه آمده: در اجرای ماده (۴) قانون وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط‌زیست مکلف‌اند مطالعات لازم برای تعیین ارزش اقتصادی خاک و هزینه‌های ناشی از آلودگی و تخریب خاک با اولویت کاربری‌های کشاورزی منابع طبیعی و خاک‌های موضوع ماده (۱۶) قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست مصوب ۱۳۵۳ را در زیست‌بوم اکوسیستم‌های مختلف مشتمل بر ارزش بازاری (تجاری)، غیر بازاری نظیر خدمات محیط‌زیستی و تنوع زیستی را انجام و نتایج آن را در اختیار سازمان برنامه‌وبودجه کشور مرکز آمار ایران برای طی فرآیندهای لازم و درج در حساب‌های ملی قرار دهند.
بر اساس ماده ۱۲: دستگاه‌های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ موظف‌اند هزینه‌های پیشگیری و جبران خسارت وارده به خاک اعم از آلودگی و یا تخریب خاک ناشی از اقدامات عملیات طرح پروژه‌های عمومی عمرانی خدماتی توسعه‌ای و معدنی خود را برآورد و در اعتبارات طرح تملک دارایی‌های سرمایه‌ای مرتبط با حوزه وظایف خود در بودجه سنواتی پیش‌بینی و در موافقت‌نامه‌های ذی‌ربط برای مبادله با سازمان برنامه‌وبودجه کشور نیز درج و با رعایت ماده (۳۰) قانون برنامه‌وبودجه کشور مصوب ۱۳۵۱ در سقف تخصیص هزینه و پرداخت کنند
همچنین طبق ماده ۱۳ این مصوبه، وزارت جهاد کشاورزی موظف است در اجرای بند (ب) ماده (۷) قانون ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه بانک اطلاعات ملی خاک کشور مشتمل بر گزارش‌ها نقشه‌ها و داده‌های مکان‌دار مطالعات خاک‌شناسی و تناسب اراضی و آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی و همچنین بانک نمونه منابع خاک کشور را ایجاد و دستورالعمل نحوه دسترسی به آن را تدوین و ابلاغ کند.
در ماده ۱۶ این مصوبه آمده: در اجرای مواد ۹ و ۱۰ قانون، تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان و واردکنندگان موظف‌اند تمامی انواع کود و .. را پیش از عرضه در وزارت جهاد کشاورزی ثبت کنند.
بر اساس ماده ۱۷: خرید فروش واردات و صادرات انواع کودها بهسازهای خاک و بهبوددهنده‌های رشد شیمیایی - آلی و زیستی و سموم فاقد شماره ثبت در کشور ممنوع بوده و مشمول قوانین و مقررات مربوط است.
در ماده ۱۸ این مصوبه آمده: در اجرای ماده (۱۲) قانون سازمان مدیریت بحران کشور مکلف است اعتبارات لازم برای تهیه و اجرای طرح بازسازی خاک‌های تخریب یافته و یا آلوده‌شده ناشی از حوادث طبیعی غیرمترقبه را به سازمان برنامه‌وبودجه کشور برای پیش‌بینی در لوایح بودجه سنواتی اعلام کند.
بر اساس ماده ۱۹و به‌منظور جلوگیری از آلودگی و تخریب خاک در اراضی کشاورزی و سلامت محصولات تولیدی استفاده از فاضلاب در اراضی کشاورزی ممنوع است.
طبق ماده ۲۰، وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان وزارت نیرو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی وزارت کشور و سازمان ملی استاندارد ایران ضوابط فنی استفاده از لجن فاضلاب و یا مواد حاصل از فراوری آن در خاک به‌عنوان کود را ظرف یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه تدوین و ابلاغ کند.
بر اساس ماده ۲۱ مدیریت اجرایی پسماندهای عادی و کشاورزی موضوع‌بند (ج) ماده (۲) قانون مدیریت پسماندها مصوب ۱۳۸۳ مکلف است اقدامات و تمهیدات لازم جهت جمع‌آوری بازیافت پردازش دفع و یا فرآوری پسماندهای آلی و استفاده از آنها به‌عنوان کود آلی قابل‌استفاده در اراضی کشاورزی بر اساس استانداردهای موضوع ماده (۱۶) آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها موضوع تصویب‌نامه شماره ت ۳۲۵۶۱ هـ مورخ ۱۳۸۴٫۵٫۱ را فراهم کند.
طبق ماده ۲۲، رهاسازی و دپوی تخلیه و انباشت هرگونه مواد پلاستیکی در خاک که منجر به آلودگی و یا تخریب خاک شود ممنوع است.
همچنین بر اساس ماده ۲۳ وزارت جهاد کشاورزی موظف است دستورالعمل‌های فنی مدیریت بقایای گیاهی را تهیه و روش‌های صحیح مدیریت بقایا را در قالب برنامه‌های آموزشی و ترویجی در جامعه بهره‌برداران توسعه دهد.
طبق ماده ۲۴ وزارت جهاد کشاورزی، موظف است با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط و با استفاده از ظرفیت‌ها و ابزار قانونی از صادرات کودهای آلی و منابع آلی قابل‌برگشت به خاک جلوگیری کرده و با بهره‌گیری از مشوق‌های مختلف تمهیدات مصرف حداکثری این مواد در اراضی کشاورزی کشور را فراهم کند.
ماده ۲۵ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان و دستگاه‌های ذی‌ربط، ظرف شش ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه دستورالعمل برداشت جابه‌جایی و حمل خاک و ظرف یک سال نقشه مناطق و میزان مجاز برداشت سالانه خاک جهت مصارف مختلف را با رعایت ماده (۲۱) قانون تدوین و ابلاغ کند.
طبق ماده ۲۶ این مصوبه، انتخاب ضابط دادگستری موضوع ماده (۲۳) قانون با رعایت قوانین و مقررات مربوط و از میان افراد واجد شرایط دارای حداقل مدرک کارشناسی کشاورزی منابع طبیعی و محیط‌زیست با اولویت رشته‌های حفاظت از خاک آبخیزداری و علوم خاک انجام می‌شود.
ماده ۲۷ وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت از محیط‌زیست موظف‌اند با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذی‌ربط نسبت به تهیه محتوای آموزشی و ترویجی در رابطه با مدیریت بهینه و حفاظت خاک اقدام و با بهره‌گیری از ظرفیت سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران سایر رسانه‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی برای تحقق اهداف موضوع قانون و این آیین‌نامه موارد زیر را برنامه‌ریزی و اجرا کنند:
۱.ارتقای سطح فرهنگ عمومی مردم به‌منظور حفاظت و صیانت از منابع خاک کشور
۲. ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی مردم در سطوح مختلف از طریق آموزش‌های رسمی و غیررسمی در مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از منابع خاک کشور
۳. بهره‌گیری از مشارکت مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد در فرهنگ‌سازی عمومی در حفظ احیا، توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع خاک کشور
۴. تمهید و اقدامات تشویقی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان در امر آموزش تحقیق و ترویج مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور
۵. بهره‌گیری از ظرفیت نهادها و سازمان‌های ذی‌ربط ملی منطقه‌ای و بین‌المللی
طبق ماده نیز۲۸ وزارتخانه‌های آموزش‌وپرورش و علوم تحقیقات و فناوری موظف‌اند محتوای علمی و آموزشی تهیه‌شده توسط وزارت و سازمان در رابطه با جایگاه و اهمیت منابع خاک و مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور را در دروس مقاطع تحصیلی مختلف پیش‌بینی کنند.
در ماده ۲۹ و ۳۰ این مصوبه آمده: سازمان برنامه‌وبودجه کشور موظف است درآمد موضوع ماده (۲۵) قانون را در قالب ردیف درآمد - هزینه‌بر اساس پیشنهاد سازمان و وزارت در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی کند. همچنین سازمان برنامه‌وبودجه کشور موظف است اعتبارات لازم جهت اجرایی شدن قانون این آیین‌نامه و خط‌مشی‌های مدیریت حفاظت و بهره‌برداری پایدار از خاک کشور را بر اساس پیشنهاد سازمان و وزارت در لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی کند.
طبق ماده ۳۱ این مصوبه در اجرای ماده (۱۱) قانون، سازمان حفاظت از محیط‌زیست مکلف است با همکاری دستگاه‌های اجرایی نسبت به بازنگری حدود مجاز آلودگی خاک ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه اقدام کند.
انتهای پیام/
با استفاده مجدد از زبالههای زیستی:
