۲۵ درصد میزان بهره‌مندی از خدمات پزشک خانواده در پایتخت

گروه آموزش گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا؛ از اردیبهشت امسال ۲۴ میلیون نفر در ۱۸۲ شهرستان کشور تحت پوشش برنامه ملی سلامت قرار گرفته‌اند؛ این درحالی است که بودجه ۱۴۰۲ هنوز به طور کامل برای برنامه سلامت ملی تخصیص نیافته است. 

سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در رابطه با برنامه ملی سلامت خانواده به خبرنگار گروه سلامت خبرگزاری علم و فناوری آنا گفت: برنامه «سلامت خانواده» در سه فاز اجرایی شد. ابتدا در ۵۸ شهر وجود داشت، سپس ۳۵شهر دیگر استقبال کردند و با پیوستن ۸۹ شهر جدید اکنون برنامه «سلامت خانواده» در ۱۸۲ شهر کشور به مرحله اجرا در آمده است.

گرایش شهرنشینان به بخش خصوصی 

محسن بارانی ادامه داد: «برنامه ملی سلامت خانواده» یا همان «پزشک خانواده» با هدف ارتقای سواد سلامت به ویژه در شهر‌های بزرگ و همچنین تقویت برنامه «سلامت خانواده و نظام ارجاع» از اردیبهشت 1402 در فاز شهری آغاز شد. هدف از این پویش افزایش شاخص دسترسی مردم به خدمات بهداشتی است. میزان بهره‌مندی از این خدمات بهداشتی در روستا‌ها بالا و از حد نرمال فاصله زیادی دارد. در واقع  این طرح در میان روستاییان وضعیت قابل قبولی دارد، اما در شهر‌ها میزان بهره‌مندی از خدمات بهداشتی ۲۵ درصد است. مردم شهر خدمات بهداشتی را نمی‌گیرند. این درحالی است که امکانات نظام شبکه بهداشت خوب است؛ اما شهرنشینان به بخش خصوصی گرایش دارند که یکی از مشکلات طرح سلامت خانواده است.

وی افزود: اردیبهشت ۱۴۰۲ پویش سلامت خانواده اجرایی شد. برنامه ریزی داریم تا در ۶ ماه نخست ۱۴۰۳ به جز چند کلانشهر همه‌ شهر‌ها را تحت پوشش قرار دهیم. قرار است این برنامه در کلان شهر‌ها هم با تخصیص اعتبارات و جذب نیرو در ۶ ماه دوم سال ۱۴۰۳ اجرایی شود. امیدواریم با همکاری دستگاه‌ها و سازمان‌های مربوطه همچون نیروی استخدامی، سازمان برنامه و بودجه و وزارت بهداشت در سال ۱۴۰۳ در راستای تقویت نظام شبکه بهداشت و درمان اتفاقات خوبی رخ دهد. 

تقدم بهداشت بر درمان

سرپرست مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اظهار کرد: هنوز تقدم بهداشت بر درمان به مرحله باور نرسیده است و شبکه بهداشت باید تقویت شود. نخست باید تأمین نیروی مراقب سلامت انجام شود. برای هر ۶۵۰ نفر به یک مراقب سلامت نیاز داریم، ولی اکنون به ازای هر ۱۵۰۰ نفر یک مراقب سلامت داریم و به به ازای هر ۳ هزار نفر یک پزشک. در حال حاضر در این ۱۸۲ شهر ۲۴ میلیون نفر تحت پوشش برنامه سلامت خانواده و نظام ارجاع قرار گرفتند.

وی گفت: در زمینه سلامت دولت سیزدهم به دنبال این است که با عنوان «عدالت در سلامت» حداقل خدمات سلامت را در اختیار افراد جامعه قرار دهد. اگرچه بخش بهداشت و درمان مستقیم با هم ارتباط دارند، اما آنچه ما در زمینه بهداشت کار می‌کنیم به صورت مستقیم بر آینده درمان تاثیرگذار است.

بودجه اندک ۱۴۰۲

چالش دیگری که شبکه وزارت بهداشت در این طرح دارد بودجه اندک برای طرح سلامت خانواده یا پزشک خانواده است. رئیس مرکز مدیریت شبکه وزارت بهداشت درخصوص تخصیص بودجه ۱۴۰۲ برنامه سلامت خانواده، بیان کرد: بودجه ۱۸.۵ همت یا ۱۸ هزار میلیارد تومان برای اجرای این طرح در نظر گرفته شده بود، اما هنوز این بودجه به طور کامل تخصیص نیافته است. فقط ۲ هزار میلیارد تومان برای سلامت خانواده و طرح‌ها و برنامه‌های زیرساختی پرداخت شده است. ما انتظار داریم سازمان برنامه و بودجه این اعتبار را تخصیص بدهد تا اعتبار در لایه‌های مختلف برنامه ملی سلامت پیش‌بینی شود. برای سال ۱۴۰۳ نیز ارقامی پیش‌بینی شده است، اما هنوز قطعی نیست.

برنامه ملی سلامت کمک به آینده سلامت کشور 

 بارانی گفت: یکی از اهداف وزارت بهداشت در دولت سیزدهم، اجرای الگوی عدالت و تعالی نظام سلامت بوده که از محور‌های مهم آن اولویت پیشگیری بر درمان است. پیش از اینکه مردم بیمار شوند شاخص‌های سلامت آن‌ها در برنامه سلامت خانواده رصد و ارزیابی می‌شود و مراقبان سلامت در سراسر کشور خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌دهند. مراقبان سلامت در مناطق شهری این اقدام را به عمل می‌آورند تا شاخص‌های مختلف سلامت مردم تحت کنترل باشد و از بیماری آن‌ها پیشگیری شود. 

وی افزود: در پویش ملی سلامت دو ریسک فاکتور «پرفشاری خون و دیابت» به عنوان اولین فاز از برنامه‌های سلامت خانواده غربالگری شده‌اند. هر بیماری که این عوامل خطر را دارد و از وجود آن در خود بی‌خبر است اگر تحت درمان قرار گیرد، به آینده سلامت کشور کمک شایانی می‌شود. بیش از ۳۷ میلیون نفر در «پویش ملی سلامت» در زمینه بیماری‌های پرفشاری خون و دیابت در سطح کشور، غربالگری شده‌اند. از این تعداد ۲۲ درصد از بیماری فشار خون خود بی خبر بودند و ۷ درصد جمعیت اطلاعی از بیماری دیابت خود نداشتند.

مشکلات طرح پزشک خانواده

حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، پیش‌تر گفته بود: به طور تقریبی امکان ارجاع بیمار در تمام کشور فراهم شده است. بیمار در صورت لزوم از خانه‌های بهداشت به مراکز جامع خدمات سلامت و سپس به بیمارستان ارجاع داده می‌شود، اما در خصوص بیمارستان‌ها هنوز مشکلاتی وجود دارد؛ چرا که بعضی بیمارستان‌ها شلوغ هستند و برخی از متخصصان از این سیستم استفاده نمی‌کنند.

وی با تاکید بر اینکه مجموع این ۴۰ میلیون نفر افرادی هستند که با سیستم پزشکی خانواده بررسی می‌شوند، ادامه داد: امکان «ارجاع» برقرار است، اما خود فرد باید به مراجعه کننده باشد. در صورت فرهنگ‌سازی در خصوص خودمراقبتی، مشکل بیان شده نیز برطرف می‌شود و باید توجه داشت که این چالش و ضعف، در شهر‌های بزرگ بیشتر است.