هشدار کارشناسان پزشکی: بیماری مرگبار تب زرد در آستانه شیوع در آسیا

به گزارش خبرنگار اجتماعی آنا، بیماری تب زرد که قبلاً در آسیا مشاهده نشده بود، از مرزهای قاره آفریقا خارج شده است و به ویژه مناطق جنوب آسیا را تهدید می‌کند. این بیماری سالانه 80 هزار آفریقایی را می‌کشد، در حالی‌که با واکسیناسیون قابل پیشگیری است.

هفته نامه انگلیسی زبان اکونومیست چاپ لندن این هفته در مقاله‌ای از خطر قریب‌الوقوع سرایت بیماری تب زرد که در عنوان مقاله با نام «طاعون زرد» از آن یاد شده است، به قاره آسیا خبر داد.

به نوشته این هفته‌نامه، تازه‌ترین مورد اپیدمی این بیماری، در آنگولا رخ داده است. از ماه دسامبر، حدود 2300 مورد مشکوک در آن کشور گزارش شده که نزدیک به 300 مورد از آن به مرگ منجر شده است. تجربه نشان داده که در ازای هر مورد گزارش شده در کشورهای آفریقایی 50 تا 500 مورد گزارش نشده وجود دارد و برآورد شده است که این بیماری در قاره آفریقا سالانه 80 هزار نفر را به کام مرگ می‌کشد.

تب زرد را پشه‌ای به نام آئدس اجیپتی (Aedes aegypti) منتقل می‌کند که ناقل ویروس‌های بیماری‌زای دیگری مانند تب دانگ و ویروس زیکا نیز هست. علایم اولیه ابتلا به این بیماری عبارت است از درجه حرارت بالا، حالت تهوع، استفراغ و درد عضلانی. این علایم در ابتلا خفیف است و معمولاً فقط چند روز ادامه دارد و بعد قطع می‌شود اما در حدود 15درصد از موارد، این بیماری بعداً به شکلی وخیم برمی‌گردد. بیماران در این مرحله درد شدید در شکم تجربه می‌کنند، مبتلا به زردی و دچار خون‌ریزی‌های داخلی و خون‌ریزی از چشم ها، دهان و بینی می شوند. حدود نیمی از این افراد می‌میرند.

سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی (WHO) به اندازه 9 میلیون دوز واکسن به آنگولا فرستاده که برای ایمن‌سازی حدود یک سوم از جمعیت آن کشور کافی است اما این میزان حدود یک پنجم از همه واکسن‌های موجود برای این بیماری در سراسر جهان در هر زمان است و اگر این بیماری همه‌گیر شود، موجودی واکسن به سرعت تمام می‌شود.

در حال حاضر ایمن‌سازی 6 میلیون جمعیت لوآندا، پایتخت آنگولا، در جریان است و تعداد موارد گزارش شده آنگولا به سازمان بهداشت جهانی در هفته‌های اخیر کاهش یافته است. با این حال میزان واکسیناسیون در خارج لوآندا کم است و ایمن‌سازی نتوانسته است از گسترش بیماری به خارج از مرزهای آن کشور جلوگیری کند.

تجزیه و تحلیل‌های آزمایشگاهی نشان داده است که چند مورد در کنیا به شیوع بیماری در آنگولا مرتبط است. نگران کننده‌ترین وضعیت در جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) است. در تاریخ دوم می (13 اردیبهشت) سازمان بهداشت جهانی 453 مورد مشکوک به این بیماری را در کنگو و از جمله در پایتخت آن کشور، کینشاسا گزارش کرده است. کمتر از 30 درصد از جمعیت کشور تا امروز واکسینه شده‌اند و تجارت پررونق گواهی واکسیناسیون جعلی امکان تردد افراد آلوده به بیماری و عبور آن‌ها از ایست‌های بازرسی مرزی از آنگولا به زامبیا و نامیبیا را فراهم آورده است.

بهترین راه برای جلوگیری از بیماری در حال حاضر واکسینه کردن سریع همه کسانی است که در معرض خطر قرار دارند. هر روز امکان آنکه یکی از هزاران نفر کارگران آسیایی در آنگولا این بیماری را به خانه ببرند و جرقه شیوع گسترده و فاجعه‌بار آن را در سراسر قاره آسیا بزند، بیشتر می‌شود.

جان وودال، کارشناس برنامه نظارت بر بیماری های نوظهور، که یک سرویس هشدار آنلاین است، هشدار داده که تجارت بین المللی و مهاجرت احتمال گسترش تب زرد به آسیا را به بالاتر از هر زمان دیگری رسانده است. با وجود آب و هوای نسبتاً سردتر در چین که تعداد پشه‌های ناقل بیماری را کم می‌کند، در حال حاضر 11 مورد ابتلا به این بیماری در چین گزارش شده است که همه آن‌ها کسانی بوده‌اند که از میان حدود یکصد هزار کارگر چینی از آنگولا بازگشته بودند.

هنگامی که تب زرد در کشوری گرمسیری مستقر شود، از بین بردن آن تقریباً غیر ممکن است. میمون‌های آلوده به ویروس به عنوان مخزن این بیماری عمل می‌کنند. افرادی که به جنگل سفر می‌کنند ممکن است آن را به شهرها ببرند که در آن پشه به سرعت رشد می‌کند. پشه ناقل این بیماری در آب راکد تخم‌گذاری می‌کند و حتی یک قوطی کنسرو دور ریخته شده ممکن است به محل پرورش این پشه‌های ناقل بدل شود.

آمریکا نیز که بیش از یک قرن است شیوع این بیماری را به خود ندیده، در معرض خطر است. فیلادلفیا بدترین مورد شیوع تب زرد در این کشور را در سال 1793 تجربه کرد. در آن زمان این بیماری 5000 نفر را کشت که حدود یک دهم از جمعیت آن شهرستان بود. در نیواورلئان در سال 1853، 9000 نفر به علت ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دادند. شهرهای بندری اروپا نیز به شیوع بیماری دچار شده‌اند؛ از جمله هزاران نفر در شهر بارسلونا در اسپانیا که در سال 1821 به علت این بیماری جان باختند.

تب زرد از اواسط قرن بیستم با بهره‌گیری از مواد کشنده پشه‌ها از نیمکره شمالی رفته بود و واکسیناسیون در مستعمرات غرب آفریقای فرانسه در فاصله سال‌های 1933 و 1961 باعث شده بود تب زرد عملاً ناپدید شود اما پس از به پایان رسیدن دوران استعمار در آن قاره تا میزان واکسیناسیون کاهش یافت و این بیماری دوباره ظاهر شد.