فرهنگ‌سازی مصرف دارو برای مردم، پزشکان و داروسازان ضروری است

به گزارش گروه جامعه خبرگزار آنا، رئیس سازمان غذا و دارو به مصرف غیرمنطقی آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور اشاره کرد و گفت: متأسفانه در زمینه آنتی‌بیوتیک تجویز اشتباه صورت می‌گیرد؛ به عنوان مثال این دارو را برای درمان آنفلوانزا تجویز می‌کنند که صحیح نیست. نظام پزشکی و معاونت درمان باید به این مشکل ورود کنند.

سید حیدر محمدی در اولین سمینار تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد، بررسی چالش‌های دارویی در اقتصاد سلامت و ارائه راهکار‌ها برای آن، گفت: تجویز و مصرف منطقی دارو موضوعی نیست که صرفاً مربوط به گروه خاصی باشد و یقیناً نیازمند ارتباطات درون و برون بخشی است. مردم باید از نحوه و میزان مصرف دارو‌ها آگاه باشند که این موضوع هم بیانگر اهمیت آموزش سلامت است.

چاپ مقالات مختلف و توزیع آنها، آموزش در صداوسیما و... از جمله اقداماتی بوده است که سبب فرهنگ‌سازی در مصرف برخی دارو‌ها شده است، اما این میزان آگاهی‌رسانی هنوز به اندازه‌ای نشده است که مثلاً درباره صرفه‌جویی در مصرف آب و برق و گاز می‌شود و این در حالی است که موضوع دارو بسیار حائز اهمیت است.

وی با اشاره به اینکه تجویز و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها تبدیل به یک چالش شده است، تصریح کرد: خیلی از مردم نمی‌دانند تجویز دارو درست بوده است یا خیر و برخی هم به دلیل تب کمبود دارو در حال دپوی آنتی‌بیوتیک هستند و نمی‌دانند این کارشان چه تبعاتی ممکن است ایجاد کند. کار مهم ما فرهنگ‌سازی در این بخش است که پزشکان بسیار می‌توانند تأثیرگذار باشند.

رئیس سازمان غذا و دارو تأکید کرد: ما در حوزه آموزش، بنر‌های تبلیغاتی با محوریت تجویز و مصرف منطقی دارو را تولید و عرضه کرده‌ایم. در عین حال دوره‌هایی در مدارس برای آموزش داشته‌ایم. یکی از مشکلات ما این است که قیمت تبلیغات در صداوسیما خیلی بالا است و باید این نگاه مادی اصلاح شود تا آموزش سلامت از این طریق تسهیل شود.

وی با اشاره به اصلاح الگوی مصرف فرآورده‌های سلامت، گفت: این موضوع در مراکز درمانی پیگیری شد که این مهم در برخی اقلام دارویی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها و آلبومین با همکاری بیمه‌ها امکان‌پذیر شد.

او ادامه داد: یکی از مشکلات ما این است که نه تنها مردم بلکه پزشکان هم در ثبت و گزارش عوارض دارویی اطلاعات کافی ندارند؛ در حالی که در سامانه تی‌تک می‌توانند این عوارض را ثبت کنند. سال ۹۹ و به دنبال تجمع خانواده مبتلایان به CF در مقابل سازمان غذا و دارو و شکایتی که در خصوص عوارض دارویی خود داشتند این عوارض به ثبت رسید و مشخص شد داروی مصرفی آن‌ها باید تغییر کند تا عوارض از بین برود. باید آگاهی پزشکان از گزارش عوارض دارویی افزایش یابد.

محمدی اظهار کرد: شباهت‌های ظاهری دارویی هم باید رفع شود تا از اشتباهات احتمالی جلوگیری شود و این موضوع باید مورد توجه کارخانه‌های تولیدی قرار گیرد.

وی افزود: اصلاح الگوی مصرف دارو حسب محاسبه همکاران ما در خصوص نسخ آنتی‌بیوتیک به ۳۶ درصد رسیده است؛ در حالی که این عدد در سال ۱۳۹۰ مقدار ۴۵ درصد بوده است. متأسفانه در زمینه آنتی‌بیوتیک تجویز اشتباه صورت می‌گیرد؛ به عنوان مثال این دارو را برای درمان آنفلوانزا تجویز می‌کنند که صحیح نیست. نظام پزشکی و معاونت درمان باید به این مشکل ورود کنند. سال قبل در زمینه قارچ سیاه به شدت با مشکل مواجه شدیم به نحوی که با وجود اینکه در دو ماه مصرف آمفوتریسین ساده ۲۰ هزارتا بود، اما با افزایش تجویز این میزان تولید در یک هفته به اتمام رسید.

رئیس سازمان غذا و دارو بیان کرد: مداخلات همکاران بالینی ما در زمینه تجویز منطقی آنتی‌بیوتیک اثرگذار است. در سال ۱۳۹۸ مصرف آلبومین و فاکتور هشت به یک‌باره کاهش یافت که دیدیم ناشی از رعایت پروتکل‌های تجویز توسط پزشکان و رصد بیمه‌ها بود تا تجویز منطقی صورت گیرد.

وی به پویش «دارو زباله نیست» اشاره کرد و گفت: این طرح بسیار مؤثر بود تا دارو‌های تاریخ‌مصرف گذشته جمع‌آوری شده و به صورت اصولی امحا شود.

محمدی در ادامه صحبت‌هایش با اشاره به افزایش مصرف دارو‌های قلب و عروق و افسردگی، تأکید کرد: بخشی از افزایش مصرف دارو‌های روانپزشکی این است که تابوی مصرف این دارو‌ها شکسته شده و افراد نسبت به درمان مشکل خود اقدام می‌کنند؛ اما الان تقریباً در هر خانه‌ای دارو‌های قلب و عروق وجود دارد. از طرفی برخی هم اقدام به دپوی انسولین می‌کردند که این موضوع با تغییر قیمت انسولین تا حدی اصلاح شد. قیمت انسولین آزاد حدود ۲۶ تا ۳۰ هزار تومان بود که اکنون به حدود ۱۴۰ هزارتومان رسیده است و این کمک کرد تا مصرف آزاد و قاچاق معکوس برطرف شود؛ ولی قیمت تجویز انسولین با نسخه هنوز همان ۳ هزار تومان است.

او اصلاح سیاست ارزی دارو را راهکاری برای تجویز و مصرف منطقی دارو دانست و گفت: اثرات مثبت دارویاری سال آینده کاملاً مشهود خواهد شد. نمی‌گذاریم داروی تجویزی گران شود و اگر فرد از مسیر درست تجویز پزشک بخواهد دارو دریافت کند، افزایش پرداختی از جیب نخواهد داشت، اما کسی که خودسرانه اقدام به مصرف دارو می‌کند دیگر به سهولت نمی‌تواند این کار را انجام دهد؛ هرچند که هنوز هم قیمت داروی آزاد در ایران از سایر کشور‌ها کمتر است.

معاون وزیر بهداشت، افزود: نسخه الکترونیک هم در زمینه کاهش اشتباهات دارویی بسیار کمک‌کننده بود. در زمینه دارو‌های آنزیمی از معاونت درمان خواستیم مراکز درمانی بتوانند دارو را دریافت و به بیمار تزریق کنند که مشکلات تزریق و خروج از زنجیره برطرف شود.

وی افزود: مصرف منطقی دارو توجیه اقتصادی دارد، اما در عین حال باید برای آن فرهنگ‌سازی شود و پزشک و داروساز هم بداند کمک او برای کاهش مصرف غیرمنطقی دارو برای خودش هم تأثیرات مثبتی خواهد داشت.