شناسایی و تدوین ۴ چالش در برنامه علمی «سیل و بازسازی پس از آن»

گروه استان‌های خبرگزاری آنا- داوود دهقانی محمودآباد؛ مراسم رونمایی از طرح پایش آزاد (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی) با هدف توسعه پایدار تحقیق و توسعه به‌منظور شناسایی و رفع چالش‌های کشور، اوایل آذر ۹۷ با حضور مسئولان عالی دانشگاه و جمعی از معاونان و مدیران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

طرح پایش آزاد ابتدا، کار خود را با ۹ برنامه علمی آغاز کرد و در ادامه تعداد برنامه‌های علمی این طرح به ۴۰ برنامه ارتقا یافت. در مدت اجرای آزمایشی این طرح، ۱۱۲ استاد، ۱۵۵ دانشجو و ۱۷۴ پژوهشگر به سامانه مراجعه و موضوعات خود را انتخاب کردند. این در حالی است که صنعتگران و متخصصان در حوزه‌های مختلف کاری می‌توانند در کنار استادان دانشگاه به‌عنوان استاد مشاور به دانشجویان و پژوهشگران کمک کنند. دانشجویان و پژوهشگران هم می‌توانند با مراجعه به این سامانه از بین هزاران عنوان موضوع تحقیقاتی در حوزه‌های مختلف که در قالب چندهزار برنامه پژوهشی ارائه می‌شود، موضوع پایان‌نامه خود را انتخاب کنند. از طرفی به گفته مسئولان دانشگاه، این سامانه به سامانه ایران‌داک نیز متصل شده است.

واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی هر استان در ادامه اجرای این طرح با همکاری دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه موضوعات محوری خود را برای طرح پایش آزاد مشخص کردند به‌عنوان مثال یزد در منسوجات، تبریز در کفش و چرم و دریاچه ارومیه، گیلان در گردشگری، کرج در فلزات کمیاب و گرانبها و... به عنوان پیشگام مطرح شدند؛ اما دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های سراسر کشور در طرح پایش ملزم هستند برنامه علمی خود را براساس مزیت‌محوری، تعداد هیئت علمی و سایر ظرفیت‌های موجود در هر استان آماده کرده و با تشکیل شورای راهبری در شناسایی و رفع چالش‌های کشور کمک کنند.

بیشتر بخوانید:

تدوین بیش از ۸۳۰ زمینه پژوهشی در برنامه علمی «فلزات کمیاب و گرانبها»

ورود «پایش آزاد» به مسئله آب و انرژی دامنه سبلان

۶ چالش نظام موضوعات برنامه علمی توسعه گردشگری چیست؟

شناسایی ۶ چالش در برنامه علمی «مدیریت بحران سیل در بخش کشاورزی»

بارگذاری بیش از ۵۰۰ زمینه پژوهشیِ چالش اینترنت اشیاء در «سامانه پژوهشیار»

تدوین چالش‌ها و نظام موضوعات ۳ برنامه علمی در استان فارس

طرح پایش آزاد در راستای توسعه پایدار تحقیق و توسعه است

پاسخ به بیش از ۲۰ سؤال مهم درباره طرح پایش

در طرح پایش آزاد که اکنون دو سال و نیم از رونمایی آن می‌گذرد، مقرر شده واحدهای دانشگاه‌ آزاد اسلامی هر استان در یک موضوع خاص پیشران شوند. در این راستا و در دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان برنامه‌ علمی «سیل و بازسازی پس از آن» تصویب شده و چالش‌ها و نظام موضوعات آن در دست تدوین و بررسی است.

خبرنگار خبرگزاری آنا به‌منظور تشریح فعالیت‌ها و اهداف اجرای طرح پایش، چالش‌ها و نظام موضوعات تدوین‌شده در دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان با مهدی رفتاری رئیس دبیرخانه پایش آزاد این دانشگاه و مجری برنامه علمی «سیل و بازسازی پس از آن» گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: ابتدا تعریفی از طرح «پایش» دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشید.

رفتاری: با توجه به فصل هفتم سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، راهبرد دانشگاه آزاد اسلامی در نظام پژوهش، حل مشکلات و چالش‌های کشور است. تاکنون این دانشگاه به‌عنوان دانشگاهی آموزش‌محور شناخته شده و با درایت مدیریت فعلی دانشگاه، اکنون مصمم است تا به دانشگاهی آموزشی – پژوهشی تغییر ماهوی بدهد و بر این اساس، زیرساخت‌هایی نیز برای آن تعریف شده است. طرح پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای(پایش آزاد) زبان مشترک میان دانشگاه، صنعت و جامعه بوده و در این راستا دبیرخانه‌های پایش در استان‌ها تشکیل شده است.

آنا: طرح پایش چگونه می‌تواند به کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان برای حل مسائل کشور کمک کند؟

رفتاری: با رویکرد اصلی دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان دانشگاه مسئله‌محور و پاسخ به نیازهای روز کشور و جامعه و تأکید بر کیفی‌سازی در دانشگاه آزاد اسلامی این دانشگاه در راستای استفاده از انرژی بالقوه دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی برای حل چالش‌های روز کشور، نظام موضوعات مدون و منسجمی را در قالب طرح پایش ارائه کرده است.

به‌طور کلی طرح پایش از یک طرف موجب استفاده بهینه از ظرفیت‌های پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در مسیر حل مشکلات کشور شده و از طرف دیگر موجب افزایش و ارتقای کیفیت رساله‌های کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی می‌شود.

آنا: درباره برنامه‌ علمی مصوب طرح پایش برای دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان توضیح دهید.

رفتاری: پس از وقوع سیل فروردین ۱۳۹۸ در استان لرستان و حضور پررنگ و ارزشمند دکتر طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی به‌همراه رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان، این دانشگاه در قالب گروه‌های ستادی به کمک سیل‌زدگان شتافت.

وسعت و دامنه فراگیر و پیچیدگی خسارات وارده به زیرساخت‌های اقتصادی، منابع‌طبیعی، کشاورزی و... استان لرستان به‌قدری زیاد بود که همان ابتدا دکتر طهرانچی دستور تشکیل کارگروه بررسی خسارات وارده بر استان را در قالب طرح پژوهشی درون‌سازمانی صادر کرد.

در این راستا ۹ کارگروه تخصصی شامل؛ «عمران و زیرساخت‌ها»، «زمین‌شناسی و ژئومورفولوژی»، «منابع‌طبیعی، کشاورزی و محیط‌زیست (کاربری اراضی)»، «اقتصاد و مدیریت»، «حقوق»، «بهداشت، درمان و مخاطرات اجتماعی»، «جغرافیا، اقلیم و هواشناسی، هیدرولوژی و سیل‌خیزی» و «مسکن، معماری و شهرسازی» تشکیل شد.

حاصل این پژوهش گزارشی هزار صفحه‌ای است که نتایج این طرح پژوهشی تجارب ارزنده‌ای برای دانشگاه آزاد اسلامی استان لرستان دنبال داشت و با هوشمندی مدیریت دانشگاه و «دکتر علی‌اکبری» رئیس دبیرخانه پایش سازمان مرکزی، برنامه علمی «سیل و بازسازی پس از آن» به دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم‌آباد به‌عنوان واحد پیشرو واگذار شد، این برنامه در قالب چهار چالش کلی تدوین شده و مراحل تأیید و تصویب آن توسط همکاران سازمان مرکزی و دبیرخانه پایش درحال انجام است.

آنا: تاکنون چه چالش‌هایی را مطابق با نیاز، اسناد بالادستی کشور و صنایع احصا کرده و چه نظام موضوعاتی را تدوین کرده‌اید؟

رفتاری: بر اساس سندهای بالادستی کشور اعم از سند چشم‌انداز وزارت نیرو ۱۴۰۴، قانون برنامه پنج‌ساله ششم توسعه، آیین‌نامه‌های داخلی شورای عالی آب و دستورالعمل تعیین حریم کیفی آب‌های سطحی شرکت‌های آب منطقه‌ای، مبانی قانونگذاری و برنامه‌ریزی راهبردی در مدیریت بحران، نظامنامه کارگروه‌های احیای زاینده‌رود و ساماندهی کمی و کیفی کارون بزرگ، آیین‌نامه‌های اجرایی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مورد قانون توزیع عادلانه آب و آیین‌نامه‌های مربوط به بستر و حریم رودخانه‌ها و شبکه‌های آبرسانی و زهکشی تعداد چهار چالش برای پیشبرد برنامه علمی سیل و بازسازی پس از آن ارائه شد.

این چهار چالش‌، «پیامد تغییرات اقلیم در رخداد سیل»، «ضعف مدیریت ساختاری در سیلاب»، «ضعف در مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز و منابع طبیعی در رخداد سیلاب» و «ضعف مدیریت بحران سیلاب» هستند.

آنا: میزان استقبال استادان و دانشجویان برای اخذ پروپوزال‌ با عنوان‌های ذیل برنامه علمی استان لرستان چقدر بوده است؟

رفتاری: با توجه به اینکه حداکثر رشته‌ها در نظام موضوعات به‌صورت رشته و گرایشی وجود دارد، اعضای هیئت علمی استقبال خوبی داشته‌اند؛ اما میان دانشجویان هنوز استقبال قابل‌توجهی شاهد نبوده‌ایم که این روند به مرور اصلاح می‌شود و مدیریت مجموعه می‌تواند با ارائه امتیازهای تشویقی پژوهشی برای استادان و افزایش نمره برای دانشجویان در قالب بخشنامه‌ها به تسهیل و تسریع این روند کمک قابل توجهی کنند؛ البته تاکنون تلاش‌هایی برای ارتباط و انعقاد تفاهم‌نامه با صنایع، سازمان‌ها و نهادهای استان لرستان در راستای طرح پایش انجام شده است.

آنا: آیا فعالیت تحقیقاتی، کتاب، ترجمه، تألیف، همایش یا وبینار علمی منطبق با برنامه‌ علمی استان لرستان داشته‌اید؟

رفتاری: طرح پژوهشی درون‌سازمانی با موضوع چرایی و ارزیابی خسارات سیل فروردین ۹۸ بر زیرساخت‌های استان لرستان انجام شد که حاصل این پژوهش کتابی مثمر است.

آنا: آیا به‌منظور گفتمان‌ مشترک میان دانشجویان، استادان و محققان برای حل چالش‌های احصاشده اقداماتی انجام داده‌اید؟

رفتاری: از اعضای هیئت‌ علمی خواسته شد که در حوزه و گرایش خود با دانشجویان صحبت کنند و سامانه پژوهشیار و طرح پایش آزاد و اهداف آن را برای دانشجویان تشریح کنند و آنطور که از شواهد برمی‌آید اکثر قریب به اتفاق دانشجویان در واحدهای دانشگاهی استان لرستان با نظام پایش آزاد آشنا شده‌اند. این بسیار طبیعی است که راه ناشناخته پژوهشگر را بترساند و محقق ترجیح دهد پژوهش خود را به روال قبل انجام دهد که این آگاهی‌دادن و آشکارکردن هرچه بیشتر راه وظیفه استادان است.

تاکنون پایان‌نامه‌ها و مقالات مستخرج از طرح زمینه‌سازی شده‌اند؛ اما به دلیل نوبودن طرح هنوز به دفاعیه نیامده‌اند و در طول یک سال آینده شاهد دفاع دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در این حوزه خواهیم بود.

آنا: و کلام آخر.....

رفتاری: سعی کرده‌ایم همه اهداف را در راستای رفع چهار چالش مطرح و تدوین‌شده در برنامه علمی ساماندهی کنیم؛ اما این بسیار محتمل است که با توجه به گستردگی رشته‌ها در واحدهای دانشگاهی استان لرستان به گسترش حوزه کاری و در نتیجه طرح چالش‌های بیشتر نیاز پیدا کنیم. در صورت وقوع این مسئله برنامه علمی استان به‌تبع چالش‌های مطرح‌شده گسترده‌تر خواهد شد.

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/