شناسایی 6 چالش در برنامه علمی «مدیریت بحران سیل در بخش کشاورزی»

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، داوود دهقانی محمودآباد، مراسم رونمایی از طرح پایش آزاد (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی) با هدف توسعه پایدار تحقیق و توسعه به‌منظور شناسایی و رفع چالش‌های کشور، اوایل آذر ۹۷ با حضور مسئولان عالی دانشگاه و جمعی از معاونان و مدیران در سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد.

طرح پایش آزاد ابتدا، کار خود را با ۹ برنامه علمی آغاز کرد و در ادامه تعداد برنامه‌های علمی این طرح به ۴۰ برنامه ارتقا یافت. در مدت اجرای آزمایشی این طرح، ۱۱۲ استاد، ۱۵۵ دانشجو و ۱۷۴ پژوهشگر به سامانه مراجعه و موضوعات خود را انتخاب کردند. این در حالی است که صنعتگران و متخصصان در حوزه‌های مختلف کاری می‌توانند در کنار استادان دانشگاه به‌عنوان استاد مشاور به دانشجویان و پژوهشگران کمک کنند. دانشجویان و پژوهشگران هم می‌توانند با مراجعه به این سامانه از بین هزاران عنوان موضوع تحقیقاتی در حوزه‌های مختلف که در قالب چندهزار برنامه پژوهشی ارائه می‌شود، موضوع پایان‌نامه خود را انتخاب کنند. از طرفی به گفته مسئولان دانشگاه، این سامانه به سامانه ایران‌داک نیز متصل شده است.

واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی هر استان در ادامه اجرای این طرح با همکاری دبیرخانه برنامه علمی دانشگاه موضوعات محوری خود را برای طرح پایش آزاد مشخص کردند به‌عنوان مثال یزد در منسوجات، تبریز در کفش و چرم و دریاچه ارومیه، گیلان در گردشگری، فلزات کمیاب و گرانبها در کرج و... به عنوان پیشگام مطرح شدند؛ اما دانشگاه آزاد اسلامی استان‌های سراسر کشور در طرح پایش ملزم هستند برنامه علمی خود را براساس مزیت‌محوری، تعداد هیئت علمی و سایر ظرفیت‌های موجود در هر استان آماده کرده و با تشکیل شورای راهبری در شناسایی و رفع چالش‌های کشور کمک کنند.

بیشتر بخوانید:

بارگذاری بیش از ۵۰۰ زمینه پژوهشیِ چالش اینترنت اشیاء در «سامانه پژوهشیار»

تدوین چالش‌ها و نظام موضوعات ۳ برنامه علمی در استان فارس

طرح پایش آزاد در راستای توسعه پایدار تحقیق و توسعه است

پاسخ به بیش از ۲۰ سؤال مهم درباره طرح پایش

در طرح پایش آزاد که اکنون دو سال و نیم از رونمایی آن می‌گذرد، مقرر شده واحدهای دانشگاه‌ آزاد اسلامی هر استان در یک موضوع خاص پیشران شوند. در این راستا و در دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان برنامه علمی با عنوان «مدیریت بحران سیل در بخش کشاورزی» تصویب شده و چالش‌ها و نظام موضوعات آن در دست تدوین و بررسی است.

خبرنگار خبرگزاری آنا به‌منظور تشریح فعالیت‌ها و اهداف اجرای طرح پایش و چالش‌ها و نظام موضوعات تدوین‌شده در دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان با علی خوزین عضو هیئت علمی و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان و رئیس دبیرخانه برنامه علمی این استان گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: ابتدا تعریفی از «طرح پایش» دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشید.

خوزین: نقشه جامع علمی کشور، سیاست‌های کلی علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۳ و سند دانشگاه اسلامی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی -که سه سند خاص و راهبردی در دانشگاه آزاد اسلامی محسوب می‌شود-، راهبردهای دانشگاه اسلامی -که مربوط به نظام پژوهش و فناوری بوده و چشم‌اندازها، مأموریت‌ها، راهبردها و اقدامات لازم در حوزه پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها را توصیف و مشخص کرده است -منجر به مطرح‌شدن موضوع نظام پایش آزاد (پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای دانشگاه آزاد اسلامی) در این دانشگاه شد.

آنا: درباره اقدامات طرح پایش که در دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان انجام شده است، توضیح دهید.

خوزین: طراحی سازوکار ضابطه‌مند کردن تصویب موضوع پایان‌نامه‌ها در چارچوب نظام موضوعات پژوهشی کشور، طراحی بانک جامع اطلاعات پژوهش‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها به‌صورت فرابخشی برای ارتقای مالکیت فکری و ارتقای نوآوری، الزام هدایت پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی به پروژه‌های مسئله‌محور و مورد نیاز جامعه مبتنی بر ارزش‌های اسلامی در بخش‌های صنعتی، اقتصادی، کشاورزی، خدماتی، اجتماعی و رفاهی، حمایت از پایان‌نامه‌های مسئله‌محور و اثربخش مرتبط با نیازهای کشور، بهره‌گیری از نتایج و یافته‌های پژوهشی و پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها در فرآیند آموزش، مجموعه اقدامات طرح پژوهش اثرگذار یکپارچه شبکه‌ای (پایش) در دانشگاه آزاد اسلامی در راستای اجرای سند دانشگاه اسلامی است.

آنا: طرح پایش چگونه می‌تواند به کاربردی شدن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دانشجویان برای حل مسائل کشور کمک کند؟

خوزین: در راستای توسعه علمی کشور و دسترسی به دانشگاه مسئله‌محور با هدف ارتقای توان پژوهشی، دانشگاه آزاد اسلامی با هدف حل مسائل راهبردی، پیچیده و میان‌رشته‌ای به طراحی شبکه یکپارچه پژوهش‌های تحصیلات تکمیلی با عنوان پایش آزاد (پژوهش اثربخش یکپارچه شبکه‌ای) اقدام کرده است. این طرح به‌منظور نظارت بهتر بر موضوعات تحقیقی انتخاب شده و بررسی بهتر روند تحقیق پایان‌نامه‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی در راستای کاربردی شدن تحقیقات و رفع مشکلات موجود است.

طرح پایش با ارائه موضوعات کاربردی به‌منظور حل معضلات و نیازهای واقعی کشور در قالب طرح‌های پژوهشی و جلوگیری از تحقیقات غیرکاربردی و تکراری و با هدفمندکردن تحقیقات کمک قابل توجهی به حل مشکلات کشور می‌کند.

آنا: درباره برنامه‌ علمی مصوب دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان توضیح دهید.

خوزین: دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان در راستای تحقق برنامه‌های طرح پایش که به دستور دکتر طهرانچی اجرایی شد، متناسب با ظرفیت‌های بومی و منطقه‌ای استان، مسؤل تدوین نظام موضوعات در برنامه علمی مدیریت بحران سیل در بخش کشاورزی شد. شهریور ۹۸ برنامه علمی استان گلستان به پیشنهاد «دکتر علی‌اکبری» رئیس دبیرخانه پایش آزاد و با توجه به وقوع سیل در ابتدای همان سال در استان با عنوان ذکرشده تعیین شد و دبیرخانه برنامه‌ علمی استان با دستور حجت‌الاسلام طاهری رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان گلستان به‌طور رسمی کار خود را آغاز کرد و رئیس دبیرخانه و مجری برنامه‌ علمی استان (حسین عجم‌نوروزی با رتبه علمی دانشیار در رشته زراعت) انتخاب شدند.

در یک نشست رسمی با رئیس دبیرخانه پایش آزاد در سازمان مرکزی و به‌همراه مجریان برنامه‌های علمی سایر استان‌ها، وظایف و اقدامات لازم تبیین شد و کارگروه تخصصی برای تدوین نظام موضوعات برنامه علمی مدیریت بحران سیل در بخش کشاورزی تشکیل و آغاز به‌کار کرد. ازجمله اعضای فعال این کارگروه می‌توان «دکتر محمدرضا داداشی»، «دکتر عبدالطاهر میرزاعلی»، «دکتر کامی کابوسی» و بسیاری از دانشمندان و محققان دانشگاهی و غیردانشگاهی دیگر را نام برد.

آنا: تاکنون چه چالش‌هایی را مطابق با نیاز، اسناد بالادستی کشور و ... احصا کرده‌اید؟

خوزین: برگزاری جلسه و کارگاه‌های تخصصی به‌منظور تبیین نحوه احصا و تدوین نظام موضوعات مطابق با برنامه علمی مصوب، برگزاری جلسات بررسی اسناد بالادستی و تطابق دادن با برنامه‌ها و چشم‌اندازهای توسعه کشور از اقدامات انجام شده است.

۶ چالش اصلی در این برنامه با عنوان «پیش‌بینی احتمالی وقوع سیل»، «پیش‌بینی خسارات ناشی از سیل»، «اثرات پخش سیلاب در تغییر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک»، «اثرات پخش سیلاب بر منابع طبیعی -جنگل‌ها و مراتع»، احداث باغ در مسیر کنترل سیلاب، و چالش «اثر سیل بر تولید محصولات زراعی» شناسایی شده است.

آنا: چه نظام موضوعاتی را تدوین کرده‌اید؟

خوزین: تدوین رهیافت‌های اصلی شامل اقتصاد کشاورزی، مدیریت کشاورزی، آبیاری، هواشناسی، خاکشناسی، جنگلداری، زراعت، باغبانی، علوم شیلات و ماشین آلات، تدوین منظومه علمی و زمینه‌های پژوهشی و نظام موضوعات مبسوط در حوزه‌های چالشی ذکرشده، برگزاری نشست‌های غیرحضوری با دو استان لرستان و خوزستان با توجه به برنامه علمی یکسان در این سه استان به‌منظور هماهنگی و هم‌افزایی و تقویت عملکرد نهایی، ارایه گزارش کامل منظومه تدوین‌شده در برنامه علمی گلستان به دبیرخانه پایش آزاد، تقویت موضوعات علوم انسانی در شاخه‌های روانشناسی و حقوق و کشاورزی با توجه به توان و نیازهای منطقه اهم فعالیت‌های صورت گرفته است.

علاوه بر این موضوعاتی در زمینه‌های کشاورزی به‌منظور جلوگیری از وقوع سیل با توجه به سیل‌خیزبودن منطقه و بارندگی‌های فصلی و مشکلات به‌وجود آمده از سیل در چند سال اخیر ارائه شده است که با تقویت موضوعات کشاورزی در زمینه محصولات ارگانیک و پرمحصول، می‌توان کمک قابل توجهی به رفع نیازهای کشور و خودکفایی کرد.

در رشته‌هایی که موضوعات علمی کاربردی و مورد نیاز، متناسب با رشته‌های واحد دانشگاهی در سامانه موجود است، استادان دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان به‌ویژه در مقطع دکتری، متناسب با نیاز و با توجه به امکانات منطقه از موضوعات علمی انتخاب کرده‌اند.

استان گلستان در حال برنامه‌ریزی برای تشکیل شوراهای دانشی طبق دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های سازمان مرکزی بوده و با توجه به پویایی طرح پایش آزاد، ادامه برگزاری نشست‌های تخصصی و احصای موضوعات و زمینه‌های جدید پژوهشی را در دستور کار خود قرار داده است.

آنا: میزان استقبال استادان و دانشجویان برای اخذ پروپوزال‌ با عنوان‌های ذیل برنامه علمی استان گلستان شما چقدر بوده است؟

خوزین: با توجه به تعداد اندک دانشجویان در رشته‌های مربوط در تحصیلات تکمیلی، اکنون تعداد اندکی از استادان و دانشجویان از عنوان‌های ذیل برنامه علمی استفاده کرده‌اند که با تغییر صورت گرفته در طرح پایش و برنامه‌ریزی جدید امید است که این مهم تحقق یابد.

آنا: آیا تفاهم‌نامه‌هایی با صنایع، سازمان‌ها و نهادها در راستای برنامه علمی امضا کرده‌اید؟

خوزین: در این‌مورد مرکز تحقیقات مربوط در دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان راه‌اندازی شده و اقدامات خوبی برای اخذ قراردادهای برون دانشگاهی صورت گرفته است.

آنا: آیا فعالیت تحقیقاتی، کتاب، ترجمه، تألیف، همایش یا وبینار علمی منطبق با برنامه‌ علمی گلستان داشته‌اید؟

خوزین: در این مدت دو وبینار برگزار شده و اکنون در انتظار سازمان مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی هستیم تا وضعیت مدیریتی طرح پایش استان گلستان را تثبیت کند و به این ترتیب بتوانیم برنامه‌های درنظر گرفته شده را با انسجام بیشتری دنبال کنیم.

آنا: آیا به‌منظور گفتمان‌ مشترک میان دانشجویان، استادان و محققان برای حل چالش‌های احصاشده اقداماتی انجام داده‌اید؟

خوزین: در ماه‌های اخیر به‌دلیل تثبیت نشدن مدیریتی طرح پایش و گسترش بیماری همه‌گیر کرونا این مهم صورت نگرفته؛ اما پس از تعیین مجری جدید طرح پایش در استان گلستان، اقدامات اساسی انجام می‌شود.

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/