حفاظت از گیاهان زینتی کمیاب با روش‌های بیوتکنولوژی/ کدام گیاهان در حال انقراض هستند؟

بهزاد کاویانی در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا درباره کاربردها و راهبردهای کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» اظهار کرد: بخش اعظم این کتاب، حفاظت گیاهان را در شرایط آزمایشگاهی بررسی می‌کند؛ البته کاربرد زیادی در ایران ندارد و برای شخص اقتصادی نیست و حتماً باید دولت‌ها در این زمینه فعالیت کنند.

بیشتر بخوانید:

کاهش خسارت در کشاورزی با مطالعه کتاب «اختلالات فیزیولوژیک گیاهی»

14 فصل درباره آنزیم را در این کتاب بخوانید

وی افزود: هدف از حفاظت گیاهان زینتی در خطر انقراض این است که اگر در ده‌ها، صدها و هزاران سال آینده این گیاهان به‌دلایل مختلف ازجمله جنگ، سیل و ...کلاً از روی زمین محو شد، ژرم‌پلاس(هر نوع ماده گیاهی که در تولید و اصلاح نژاد به‌کار می‌رود) این گیاه موجود باشد تا بتوان دوباره آن را باززایی کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی رشت گفت: در ایران بانک ژن به شکلی که در کتاب  «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» آمده است، نداریم و بیشتر به فضاهای سبز، مناطق حفاظت‌شده، بانک‌های بذر که بذرها را به‌صورت خشک‌شده نگهداری می‌کنند، محدود شده و این سبک خیلی کاربردی نیست.

کاویانی عنوان کرد: این کتاب روش دیگری به نام «ریزه‌گیاهی» را ارائه کرده است‌ که البته روش جدیدی نیست. در این روش برای حفاظت از گیاهان در حال انقراض آنها را به مقدار زیاد تکثیر می‌کنند تا همیشه در دسترس باشد و در ایران بسیار کاربرد دارد و تقریباً همه آزمایشگاه‌هایی که در کشت‌بافت فعالیت می‌کنند، این بخش ریزه‌گیاهی را دارند.

تصنیف کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی»

وی درباره اهداف تألیف کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» بیان کرد: سال 75 که در مقطع کارشناسی ارشد و در دانشگاه شهید بهشتی درس می‌خواندم، استاد راهنمای فرانسوی داشتم که از شاگردان استادان برجسته کشت‌بافت بود و این روش و کار را پیشنهاد کرد و تاکنون این کار را ادامه داده و تقریباً  بیشتر کارهای تحقیقاتی و مطالعاتی که انجام داده‌ام در این زمینه بوده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی رشت توضیح داد: اکنون بسیاری از گیاهان زینتی در ایران ازجمله لاله واژگون، شمشاد خزری و سرخ‌دار در حال انقراض هستند، اینها گیاهان زینتی هستند که نسل آنها در اثر بیماری یا دخالت انسان در بهره‌برداری بیش از اندازه در حال انقراض بوده و برای حفاظت این دسته از گیاهان و انواع روش‌هایی که می‌توانیم به کار ببریم، هیچ کتابی نداریم.

کاویانی ادامه داد:  به‌دلیل نبود کتابی در زمینه حفاظت گیاهان در حال انقراض که به‌صورت جامع روش‌های مختلف را توضیح دهد و دست محقق را باز کند که از کدام یک از این روش‌ها می‌توان استفاده کرد، کتاب«حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» را تصنیف کردم.

وی تبیین کرد: این کتاب تصنیف است و تألیف نیست. کتاب تصنیف‌شده بیشتر برآمده از ذهن نویسنده است. به عبارت دیگر باید نویسنده سال‌ها در یک زمینه تحقیق کرده باشد، مقالات زیادی چاپ کرده باشد تا بتواند چیزی بنویسد که خودش هم در آن زمینه صاحب‌نظر باشد و نظرات خودش را هم در آن زمینه اعمال کند؛ ولی کتاب تألیف یعنی جمع‌آوری همه کارهایی که دیگران در این زمینه انجام داده‌اند.

مهم‌ترین کاربرد کتاب«حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی»

نویسنده کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» بیان کرد: در بخش منابع یا رفرنس در کتاب‌های تصنیفی، باید  درصد زیادی از آن منابع مربوط به کارهای خود شما باشد که در سطح بین‌المللی چاپ کرده‌اید.

کاویانی با بیان اینکه کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» در سال جاری و به تعداد 500 نسخه منتشر شده است، درباره محورها و فصل‌های این کتاب به آنا گفت: فصل نخست مقدمه؛ فصل دوم، گیاهان زینتی قرارگرفته در فهرست قرمز؛ فصل سوم، روش‌های نگهداری گیاهان زینتی فهرست قرمز و فصل چهارم متعلق به مراحل بعد از حفاظت انجمادی است.

وی درباره مهم‌ترین کاربرد کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» توضیح داد: این کتاب برای عموم مردم و کسانی که حتی به باغبانی علاقه هم دارند خیلی نمی‌تواند کاربردی باشد. تنها منفعت آن برای عموم این است که به هر حال لذت می‌برند که بدانند در جهان چه گیاهانی در حال انقراض هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت اضافه کرد: در این کتاب برای محققانی که می‌خواهند در زمینه حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض کار کنند و برای سیاست‌های کلان دولت انواع روش‌های حفاظت در مزرعه،  پارک جنگلی و آزمایشگاه توضیح داده شده تا به‌صورت تخصصی اگر قرار است در آزمایشگاه و در شرایط انجماد بخشی از گیاه نگهداری شود، روش‌های ممکن و موجود که تاکنون در جهان کار می‌شود را در این کتاب آورده‌ایم.

ذخیره ژنتیکی گیاهان ضروری است

کاویانی ادامه داد: در این کتاب روش‌های کار  حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض که چگونه می‌توان آنها را انجام داد، گفته شده و خیلی از این روش‌های کامل در انتهای کتاب در منبع ذکر شده که علاقه‌مندان می‌توانند از آنها استفاده کنند.

وی با بیان اینکه داشتن ذخیره ژنتیکی از گیاهان، یک ضرورت است، گفت: نمی‌توانیم بگوییم که همه جهان به این کارها توجه دارند. بعضی از کشورها مثل بلژیک و آمریکا خیلی خوب در این زمینه کار می‌کنند. حتی روی گیاهانی مانند سیب‌زمینی یا موز که در معرض خطر هم نیستند، ذخیر ژنتیکی انجام می‌دهند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت خاطرنشان کرد: شاید تصور کنیم فقط هر گیاهی که در حال انقراض است باید با این روش‌ها روی آنها کار شود. شاید باور نکنید در آمریکا همه ارقام سیب‌زمینی یا در بلژیک روی ارقام مختلف موز که اصلاً این در ذهن هم نمی‌گنجد که اینها می‌توانند روزی منقرض شوند، کار انجام می‌دهند و ژنوتیپ‌های مختلف این گیاهان را از سراسر جهان جمع‌آوری کرده و نگهداری می‌کنند.

کاویانی درباره نقش و حمایت‌های دانشگاه در تألیف کتاب «حفاظت از گیاهان زینتی در خطر انقراض به کمک روش‌های بیوتکنولوژی» عنوان کرد: دانشگاه خیلی از تصاویر رنگی حاوی گل‌های بسیار زیبای در حال انقراض جهان را در اختیار ما قرار داد تا در این کتاب به صورت رنگی چاپ کنیم.

انتهای پیام/4121/4062/پ