دانشگاه تمدن‌ساز1/
کم‌توجهی شورای‌عالی انقلاب‌فرهنگی و وزارت‌علوم به تحقق دانشگاه تمدن‌ساز/ چرا دغدغه رهبر انقلاب برای اسلامی شدن دانشگاه‌ها اجرایی نمی‌شود؟
کم‌توجهی شورای‌عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم در راستای تحقق دغدغه دیرینه اسلامی کردن دانشگاه‌ها، مشهود است و تشکل‌های دانشجویی نیز گویا وظیفه مطالبه‌گری خود را از یاد برده‌اند.
به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه و سیاست گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هر جامعه‌ای، معرف جهانی بینی و نظام اعتقادی و ارزشی آن کشور هستند. دانشگاه‌ها، بسیاری از حرکت‌ها و جنبش‌های گوناگون فکری، سیاسی و فرهنگی را جهت‌دهی می‌کنند و طبیعتاً رشد و نمو هر کشوری نیازمند دانشگاه‌های مستقل و بافکری است که جامعه را به سمت اهدافش هدایت کند.
کم‌کاری و کم‌توجهی مسئولان در راستای تحقق دغدغه دیرینه اسلامی کردن دانشگاه‌ها، و کوتاهی تشکل‌های دانشجویی در استفاده از ابزار مطالبه‌گری منجر شد تا خبرگزاری آنا در سلسله مباحثی به نقد و بررسی چالش‌های پیش روی اسلامی شدن دانشگاه‌ها تحت عنوان «دانشگاه تمدن‌ساز» بپردازد.
اسلامی شدن دانشگاه مسئله جدی است که از اوایل پیروزی انقلاب در دستور کار نظام جمهوری اسلامی قرار گرفته است. در سال 59 با شروع انقلاب فرهنگی کلید اسلامی شدن دانشگاه زده شد تا روح علوم انسانی غربی که بر بسیاری از دروس دانشگاهی کشور حاکم شده بود حذف شود؛ اما بعد از گذشت 40 سال متأسفانه شاهد رواج بسیاری از اندیشه‌های غربی در مراکز آکادمیک کشور هستیم.
امروز کشور به دانشگاهی که حقیقتاً اسلامی باشد نیازمند است در دانشگاه اسلامی، علم با دین و تلاشگری با اخلاق و تضارب افکار با سعه صدر و تنوع رشته‌ها با وحدت هدف و کار سیاسی با سلامت نفس، تعمق و ژرف‌نگری با سرعت عمل و خلاصه، دنیا با آخرت همراه است. (پیام شفاهی رهبر انقلاب به دانشجویان در سال 1375)
بی‌شک دانشگاه‌ها مهم‌ترین زیرساخت پیشرفت کشورها هستند. انقلاب اسلامی ایران که با ایدئولوژی الهی و معنوی، حیات خود را در دهه 50 شروع کرده، نیازمند دانشگاه‌هایی متناسب با مبانی و ارزش‌های اسلامی است تا با نظام فکری خود تطبیق داشته باشند.
رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان در سال 94 یکی از مصادیق آرمان‌خواهی تشکل‌های دانشجویی را اسلامی شدن دانشگاه‌ها برشمردند. ایشان در بسیاری از سخنرانی‌هایشان به موضوع اسلامی شدن دانشگاه‌ها پرداخته‌اند و دانشجویان را به مطالبه‌گری به‌منظور رسیدن به این آرمان توصیه و تشویق کرده‌اند.
بسیاری از دروس علوم انسانی کشور همچون جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، فلسفه، روانشناسی و... در سیطره علوم انسانی غربی است که با روح انقلاب اسلامی تعارض آشکاری دارد. همین عامل موجب شده است که بعضاً مراکز علمی و آکادمیک نتوانند رسالت اصلی خود را در قبال انقلاب اسلامی به سرانجام برسانند.
مقام معظم رهبری در 29 اردیبهشت ۱۳۷۵ که با مسئولین وزارت فرهنگ و آموزش عالی دیدار داشتند فرمودند: دانشگاه امروز ما اسلامی نیست و باید اسلامی شود و برای این منظور یک تحول عمیق، بنیادین، دلسوزانه، بلندمدت، برنامه‌ریزی‌شده و همه‌جانبه، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است.
در سال‌های بعد از انقلاب فرهنگی، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای شورای عالی انقلاب فرهنگی را مسئول تدوین اساسنامه اسلامی کردن دانشگاه‌ها کردند. در طول این سال‌ها آئین‌نامه‌ها و سندهای گوناگونی مانند آئین‌نامه حفظ و حدود آداب اسلامی و سند دانشگاه اسلامی منتشر شده است.
رهبر انقلاب در سال 84 در دیدار با دانشجویان دانشگاه امام صادق به تبیین اسلامی کردن دانشگاه‌ها پرداختند. ایشان در این دیدار فرمودند: آمیزش علم و معنویت، علم و ایمان، علم و اخلاق، خلأ امروز دنیاست. دانشگاه اسلامی علم و ایمان، علم و معنویت، علم و اخلاق را باهم همراه می‌کند. علم را می‌آموزد و جهت‌گیری علم را از اخلاق و ایمان می‌گیرد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای هدف خود از اسلامی کردن دانشگاه را بدین‌صورت بیان کردند: من در مورد دانشگاه و اسلامی کردن دانشگاه‌ها عرض کردم که توقع ما از دانشگاه کشور و مرکز علم کشور این است که اگر یک جوان کم‌اعتقادِ لاابالی وارد دانشگاه شد، در حالی از دانشگاه بیرون بیاید که عمیقاً متدین و دارای تعهد دینی و اخلاق دینی است.
به‌طورکلی رهبر انقلاب 4 خصوصیت مهم برای دانشگاه‌های اسلامی نام می‌برند:
- اولین خصوصیت دانشگاه اسلامی، برخورداری علم از ارزش حقیقی است. در این زمینه رهبری در دیدار با دانشجویان دانشگاه تهران فرمودند: من به‌طور خلاصه، دانشگاه اسلامي را دانشگاهي می‌دانم كه در آن علم يك ارزش حقيقي است. شما بايد علم را دوست بداريد، ارزش بدانيد، آن را براي خدا و با نيت خالص دنبال كنيد.
- دومین خصوصیت مهم دانشگاه اسلامی، تحصیل در کنار تهذیب است. رهبر انقلاب درباره تدين و تعهد جوانان به انقلاب که از نتایج تهذيب نفس است می‌فرمایند: «ما وظیفه‌داریم كه جوانان خود را متدين، مسئول، متعهد، بااخلاق، تحلیل‌گر و اهل تفكر و تحقيق تربيت كنيم و فضايي را در دانشگاه‌ها به وجود آوريم كه جوانان دانشجو در برابر توطئه‌های دشمن، مصونيت داشته باشند» بنابراين ازجمله ویژگی‌های دانشگاه اسلامي آن است كه محصول آن انسان‌های عالم، مهذب و متدين باشند. علاوه بر این ایشان در سال 88 در دیدار با اساتید دانشگاه‌ها فرمودند: باید محیط دانشگاه، محیط معنویت باشد.
- سومین خصوصیت دانشگاه اسلامی حاکم بودن دین بر محیط دانشگاهی است. بی‌شک یکی از عوامل تأثیرگذار در اخلاقیات و سبک زندگی آدمی، محیط زندگی است. به‌خصوص در دوران جوانی که نقش محیط بسیار تعیین‌کننده است. دراین‌باره مسئولین و مدیران دانشگاهی نقش اساسی در ایجاد محیطی سالم در دانشگاه‌ها دارند. در این خصوص رهبری می‌فرمایند: محيط دانشگاه، بايد محيط دينی باشد. بايد اين را تأمين كنيم و اين نمی‌شود مگر اینکه شما كه رؤسا و مسئولان دستگاه‌های دانشگاهی كشور هستيد صد در صد با تعصب دينی و انقلابی و پای بندی شديد و اصرار بر اینکه بايد دين حاكميت پيدا كند و چتری بر زندگی محيط دانشگاه بزند، اين هدف را تعقيب كنيد. از كلمه تعصب نترسيد. تعصب جاهلی بد است. عصبيتی كه از روی جهالت نباشد خيلی هم خوب است. عصبيت، معنايش جهالت نيست. در جای دیگر رهبر انقلاب در خصوص حاکم بودن ارزش‌های اسلامی در دانشگاه‌ها می‌فرمایند: نکته مهم در دانشگاه‌ها، روش حاکم بر دانشگاه است. در دانشگاه‌ها، روش‌ها و روابط، باید صد درصد اسلامی بشود که البته تا حدود زیادی شده است و مدیریت‌ها باید برای اسلام در دانشگاه‌ها، اصالت قائل بشوند، یعنی مدیر و دانشجویان و استادان، اصالت را به اسلام بدهند و رعایت احکام اسلام را بکنند. ارزش‌های اسلامی در دانشگاه باید مورد مسابقه قرار بگیرد، اسلام در دانشگاه غریب نباشد، عمل و تعهد اسلامی یک‌چیز انگشتنما نباشد. نماز، امانت، صدق گفتار، صفا، برادری، عمل جهادی، درس خواندن از روی علاقه و صمیمیت، کمک به یکدیگر در فراگیری، تلاش برای تعمق در معلومات و دانش‌های مختلف رایج باشد. ایشان در دیدار سال 71 در توصیه به دانشجویان و اساتید فرمودند: محیط دانشگاه را محیط انقلابی و اسلامی كنید.
- رهبری خصوصیت دیگر دانشگاه اسلامی را احترام شاگرد به استاد می‌داند. ایشان دراین‌باره می‌فرمایند: اگر دانشگاه ما دانشگاه اسلامی است، يكی از بزرگ‌ترین مظاهرش بايستی احترام بیش‌ازحد معمول دنيا به اساتيد باشد، مخصوصاً از طرف شاگردان. شاگرد بايد به استاد، بی‌قیدوشرط، احترام بگذارد. اگر آن استاد بد هم است، بايد او را احترام كنند.
مطمئناً یکی از عناصر پیروزی انقلاب بر نظام سلطه و تشکیل تمدن اسلامی، ایجاد دانشگاه‌های اسلامی است. به همین دلیل دشمنان انقلاب هزینه‌های بسیاری را برای منحرف کردن دانشگاه‌ها می‌نمایند و سعی دارند دانشجویان و اساتید دانشگاه را در مقابل غرب مرعوب سازند و فرهنگ و مدل خود را بر دانشگاه‌های ایران حاکم نمایند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دراین‌باره می‌فرمایند: ساده‌انگاری است اگر امید و طمع دشمن بر رجعت دانشگاه به آن گذشته‌آفت‌زا، نادیده گرفته شود. ایشان در خصوص جدایی دانشگاه از ماهیت دینی خود نیز هشدار می‌دهند و می‌فرمایند: اگر دانشگاه، بیگانه و جدای از دین باشد، این‌یک فاجعه‌ی غیرقابل جبران است.
یکی از مهم‌ترین نکاتی که موجب فاصله گرفتن دانشگاه‌ها با وضع مطلوب شده است، عدم تبیین درست اسلامی کردن دانشگاه‌ها توسط مسئولان مربوطه است. در بعضی مواقع نیز مخالفان اسلامی کردن دانشگاه‌ها برای تقلیل دادن موضوع، بحث تفکیک جنسیتی و روابط دختر و پسر و... را برجسته‌سازی می‌کنند تا سطح موضوع را پایین آورند.
رهبر انقلاب در این خصوص در دیدار با اساتید و دانشجویان دانشگاه امام صادق (ع) فرمودند: همه خیال می‌کنند دانشگاه اسلامی که می‌گوییم، یعنی حجاب‌ها این‌طوری باشد، پسرها آستین‌کوتاه نپوشند و زلف‌ها بلند نباشد؛ این‌ها که معنای دانشگاه اسلامی نیست، دانشگاه اسلامی ازلحاظ ایمان، انگیزه، شور مقدس، رفتار اسلامی و علم‌آموزی مؤمنانه است. این‌ها شرط دانشگاه اسلامی است.
انذارها و توصیه‌های پیاپی رهبر انقلاب نشان‌دهنده عدم رضایت بخشی ایشان در خصوص اسلامی کردن دانشگاه‌ها است. ایشان از دهه 60 در خصوص اسلامی کردن دانشگاه‌ها، بیانات و توصیه‌های بسیار مهمی داشته‌اند. دولت‌های بسیاری بر سرکار آمده‌اند و هنوز اسلامی کردن دانشگاه‌ها به‌طور مطلوب صورت نگرفته است.
کم‌کاری و کم‌توجهی مسئولان به‌ویژه شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم در راستای تحقق دغدغه دیرینه اسلامی کردن دانشگاه‌ها، کاملاً مشهود بوده است؛ و تشکل‌های دانشجویی نیز در این خصوص ابزار مطالبه‌گری خود را از یاد برده‌اند و کمتر از آن سخن می‌گویند. البته این نکته را باید موردتوجه قرا داد که وضعیت دانشگاه‌ها در مقایسه با دوران طاغوت تفاوت بسیاری کرده است اما با وضعیت مطلوب بسیار فاصله دارد. متأسفانه اقدامات صورت گرفته در این موضوع عمدتاً در حد مسائل شعاری و گزارشی باقی‌مانده است و به منصه ظهور نرسیده است.
*گزارش از امیررضا مقومی
انتهای پیام/4133/
انتهای پیام/
