گزارش واشنگتن‌پست از تندباد اختلافات داخلی بر سر آل‌سعود

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از روزنامه واشنگتن پست، توفان سیاسی درونی در حال شدت گرفتن در عربستان است. درحالی‌که رقابت ولیعهد عربستان و جانشین او بیش از بیش از پیش شده است، بعضی از اعضای خاندان سلطنتی برای سومین شاهزاده ارشد سعودی تبلیغ می‌کنند و می‌گویند اعضای بیشتری از خاندان آل سعود از او حمایت می‌کنند.

برای این سلطنت پنهان‌کار که اختلافات داخلی آن معمولا برای جهان خارج مبهم و نامشخص است، منازعات اخیر به طرز غیرمعمولی نمایان شده است. تنش بین محمد بن نایف، ولیعهد عربستان و محمد بن سلمان، جانشین او و پسر پادشاه عربستان مدتی است که در رسانه‌های مختلف جهان عرب شنیده می‌شود. افراد ناراضی در خاندان سلطنتی شروع به ارسال نامه‌های سرگشاده‌ای کرده‌اند که توجه ده‌ها هزار نفر در فضای مجازی را به خود جلب کرده است.

اوایل ماه سپتامبر ملک سلمان 79 ساله به همراه فرزند 30 ساله‌اش به واشنگتن رفت. مقامات آمریکایی بسیار علاقه‌مند بودند که جانشین جوان ولیعهد را ملاقات کنند. ولی آنها نگران بودند دیدار با این شاهزاده به چالشی برای محمد بن نایف تبدیل شود زیرا نایف فردی قابل‌اطمینان در نزد واشنگتن است و او را یکی از هم‌پیمانان مورد اعتماد خود در مبارزه علیه القاعده می‌دانند.

طرفداران محمد بن سلمان ادعا می‌کنند برای سلطنتی که دهه‌ها از رهبران دفاعی و سالخورده استفاده کرده است، وجود این شاهزاده دوستدار تغییر یک نیاز ضروری است. آنها ادعا می‌کنند این شاهزاده جوان سعی می‌کند با دیدگاه‌های اقتصادی خود الگویی شبیه به امارات متحده عربی را در عربستان پیاده کند. در مقابل منتقدان فراوان او، این شاهزاده را فردی بلندپرواز و بی‌تجربه می‌دانند که جنگی پرهزینه و البته شکست‌خورده را در یمن آغاز کرد. آنها معتقدند جنگ یمن باعث افزایش تقویت حضور القاعده در آن کشور شده و علاوه بر این باعث افزایش آوارگان و شبه‌نظامیان در مرزهای عربستان شده است.

این اختلافات داخلی طی یک ماه گذشته افزایش پیدا کرده است. چند روز پس از بازگشت از واشنگتن، ملک سلمان با درخواست فرزندش، سعد الجبری را اخراج کرد؛ الجبری که مسئولیت وزارت کشور را بر عهده داشت یکی از مشاوران ارشد محمد بن نایف به شمار می‌رود. این موضوع باعث نگرانی ایالات‌متحده و کشورهای غربی شد زیرا الجبری ارتباطات اطلاعاتی خوبی با غرب داشت. گفته می‌شود دلیل برکناری الجبری این بود که از محمد بن سلمان در مورد تاکتیک‌هایش در جنگ یمن سوال پرسید زیرا نگران قدرت گرفتن القاعده در آنجا بود. از سوی دیگر ولیعهدهای پیشین مسئولیت دادگاه سلطنتی عربستان را نیز بر عهده داشتند، اما این کار از محمد بن نایف گرفته شد. بدون داشتن این اختیار، او باید به محمد بن سلمان تکیه کند که تقریبا تمام ارتباطات پادشاه را کنترل می‌کند و در اتخاذ کلیدی‌ترین تصمیمات نقش بسزایی دارد.

این اختلافات باعث به وجود آمدن منازعات بیشتری در خاندان آل سعود شده است. در همین راستا چهار نامه انتقادی از طرف اعضای این خاندان منتشر شد که خواستار کناره‌گیری پادشاه و پسر او شده بودند. خبرنگار روزنامه واشنگتن‌پست اخیرا با یکی از این شاهزادگان سعودی که دو مورد از این نامه‌ها را نوشته، به‌صورت تلفنی صحبت کرد. این شاهزاده ناراضی که نمی‌خواهد نامش فاش شود با اعلام حمایت از احمد بن عبدالعزیز 73 ساله (یکی از فرزندان ملک عبدالعزیز)، ادعا می‌کند وی انتخاب نزدیک به 85 درصد آل سعود است. احمد که مدت کوتاهی مسئولیت وزارت کشور عربستان را بر عهده داشت، هیچ‌گاه در صف جانشینان ملک عبدالله، پادشاه سابق عربستان قرار نگرفت.

این شاهزاده در نامه نخست خود از به حاشیه رانده شدن پسران عبدالعزیز انتقاد کرد. در نام دوم که کوتاه‌تر بود، او به نقاط ضعف ملک سلمان اشاره کرد و گفت وی بیش از اندازه به دستورها و اقدامات پسرش متکی است. دو نامه انتقادی دیگر نیز توسط تعدادی از اعضای ناراضی خاندان سعودی نوشته شد.

تحلیلگران سیاسی بر این باورند که این بن‌بست و تنش تا مدتی ادامه خواهد داشت. ملک سلمان پول را کنترل می‌کند، محمد بن نایف وزارت کشور و شبکه‌های بازرسی آن را تحت کنترل خود دارد و محمد بن سلمان نیز وزارتخانه‌های کلیدی نفت و اقتصاد را در دست دارد. گفته می‌شود جانشین ولیعهد اخیرا به یکی از مهمانان خود گفته است که انتظار ندارد تا سن 55 سالگی پادشاه عربستان باشد؛ این دقیقا سن کنونی محمد بن نایف است. با این‌حال این اظهارنظر غیررسمی نمی‌تواند تضمینی بر ثبات در میان خاندان حاکم عربستان باشد. حال این سوال مطرح است که این تندباد سیاسی تا چه زمانی حول خاندان سعودی وجود دارد؟ با توجه به اختلافاتی که طی 9 ماه گذشته به وجود آمده است، کارشناسان مسائل عربستان تنها یک پاسخ دارند: هیچ‌چیز معلوم نیست.