شعر انقلاب شعری آرمان‌گراست

به گزارش گروه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «شب شعر» در هفدهمین نشست خود، شامگاه دوشنبه با موضوع «شعر انقلاب» و با اجرای محمود اکرامی‌فر، میزبان غلامرضا کافی استاد دانشگاه شیراز، شاعر و پژوهشگر، نویسنده «بهار در برهوت» و «ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» و عبدالرضا رادفر استاد دانشگاه کرمانشاه، پژوهشگر و شاعر، نویسنده «صد لحظه از جنگ» و «کرمانشاه دروازه کربلا» بود.

در ابتدا کافی شعر انقلاب را این‌طور تعریف کرد: قبل از انقلاب تعاریفی مانند شعر سیاسی و ادبیات انقلابی وجود داشت. شعر سیاسی شعری است که شاعر در تعارض مستقیم با حکومت می سراید. کسی که شعر انقلابی می‌گوید کسی است که افقی را دیده و منتظر وقوع است. بعد از آن می‌رسیم به ادبیات انقلاب که آثاری هستند که در بازه زمانی انقلاب اتفاق افتاده‌اند و الزاماً همرامیِ همسو دارند.

رادفر به این تعریف افزود: شاعران، گروهی از مردم هستند و وقتی دغدغه‌ای در جامعه پیش بیاید با آن همسو می‌شوند؛ بنابراین زمان در شکل‌گیری شعر انقلاب مؤثر بوده است. شعر انقلاب شعری آرمان‌گراست. آرمان‌هایی که خودِ انقلاب تولید کرد. سبک شعر انقلاب را نمی‌توان خارج از محدوده زمانی معرفی کرد. 

وی در مورد تحول معنایی شعر انقلاب گفت: مثلاً عاشورا که یک کهن‌الگوی اعتقادی انقلاب بود را بعد از انقلاب جلوه بیشتری بخشیدیم. شاعران انقلاب به سمت رویکرد شهادت می‌روند.

ادبیات انقلاب در محتوا اتفاق می‌افتد

کافی افزود: ادبیات انقلاب در محتوا اتفاق می‌افتد. بعد از انقلاب مثنوی به‌عنوان یک قالب مطرح شد، در حالی که در گذشته وسیله‌ای برای داستان‌پردازی است.

در طرح این سوال که: چه اتفاقی در حوزه زبانی شعر انقلاب افتاده است؟ رادفر پاسخ داد: بسیاری از واژگان بعد از انقلاب احیا شدند. تمام واژگان و ترکیب‌هایی که احمد عزیزی در اشعارش خلق کرد ویژگی‌های شعر انقلاب هستند.

کافی  نیز گره خوردن انقلاب به جنگ را از عوامل احیای برخی واژگان دانست و ادامه داد: ادبیات انقلاب ادبیات معنامندی است. انقلاب به سرعت با جنگ همراه شد و شاعر در آغاز می‌بایست با سرعت تحولات پیش می‌رفت بنابراین خیلی به ساختمان شعرش نگاه نمی‌کرد؛ اما شاعران الان به بازی‌های زبانی فکر می‌کنند.

رادفر بیان کرد: این بازی‌های زبانی هم جنبه مثبت و هم منفی دارند. معنامحوری ممکن است با حوزه مخاطب کاربرد داشته باشد. شعر انقلاب در حال حاضر نوعی عبور از معنا و به لفظ گراییدن شده است. متأسفانه بعد از هشت سال جنگ رویکرد شاعران دگرگون شده است.

انقلاب با ارزش‌ها شروع شد و با ارزش‌ها موضوع را ایجاد کرد

کافی کثرت شاعران در شعر انقلاب را از مؤلفه‌های شعر انقلاب دانست و ادامه داد: وقتی تولید اثر بالا می‌رود شناسه‌های سبکی، خودشان را نشان می‌دهند. شاعر انقلاب، زمان‌آگاه و بصیر است. تمام تنوع موضوعی شعر مشروطه در شعر انقلاب وجود دارد به علاوه خودِ انقلاب.

رادفر گفت: انقلاب با ارزش‌ها شروع شد و با ارزش‌ها موضوع را ایجاد کرد.

کافی در ادامه سخنانش  «قزوه» را شاعر جریان اعتراض نامید و شعارها را مردمی‌ترین گونه شعر انقلاب دانست.

مجله ادبی «شب شعر» به تهیه‌کنندگی کوروش انصاری و با محوریت بررسی شعر فارسی، هر دوشنبه‌شب در حوزه ادبیات، ساعت 23 روی آنتن شبکه چهار می‌رود.

انتهای پیام/4072/ن