موسیقی انقلاب، وام‌دار کلام است

به گزارش خبرنگار حوزه موسیقی گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری آنا، «شب موسیقی» در یازدهمین نشست خود، شامگاه یکشنبه با موضوع «سرودهای انقلابی» و اجرای رضا مهدوی، میزبان سید حمید شاهنگیان، نوازنده، آهنگساز و تنظیم‌کننده و هوشنگ جاوید، محقق و پژوهشگر موسیقی بود.

شاهنگیان در مقدمه تاریخچه‌ای از سرودهای انقلابی را بیان کرد: انقلاب اسلامی همه چیزش مردمی بود. جریان سرودهای انقلاب مقدمه‌ای داشت که توسط مردم راه‌اندازی شده بود. شعارهای کوتاه مردم به تدریج ملودیک شد. چند کار به مناسبت حوادث دوران انقلاب ساخته شد و پشت نوارهای حضرت امام (ره) قرار گرفت و تبدیل به شعار عمومی شد. 

جاوید با اشاره به قدمت داشتن موسیقی حماسی در ایران گفت: در قرن حاضر، یک دوره انقلاب مشروطه هست که باعث تحول در موسیقی ایران می‌شود و بخش دوم در وقوع انقلاب اسلامی است. موسیقی سال‌های قبل از انقلاب موسیقی اعتراض است که بعداً در ردیف موسیقی انقلابی قرار می‌گیرند. موسیقی خودِ انقلاب اسلامی از سال 57 تا 59 است. این موسیقی بعداً دچار تکثر اقتباس شد و ذهن جامعه را خسته کرد و چون نوآوری صورت نگرفت، متأسفانه روند آن به ترانه تبدیل شد. اتفاقاتی که در آن دو سال در موسیقی افتاد بسیار مهم هست. یکی از چیزهایی که اتفاق می‌افتد، موسیقی ارکسترال نو انقلابی است.

سرودهای انقلابی بخشی از تاریخ انقلاب

در ادامه برنامه، مهدوی با بیان اینکه تا دهه 70 کسی نمی‌دانست این سرودهای انقلابی را چه کسی ساخته از حمید شاهنگیان درباره انگیزه این پنهان‌کاری پرسید.

شاهنگیان پاسخ داد: فکر می‌کردم این کاری است که باید می‌شده و خداوند از قبل این استعداد را در من نهاده بوده پس دلیلی نداشت که در موردش صحبت کنم، تا اینکه یکی از دوستان گفت شما کاره‌ای نیستی، این بخشی از تاریخ انقلاب است و باید گفته شود.

شاهنگیان اولین مدیر موسیقی بعد از انقلاب، در مورد قطعه‌های ساخته‌شده اوایل انقلاب گفت: سازهای تنبک، تار و ویولون معمولاً سازهای بزمی بوده‌اند. برای کم کردن فشار حرمت موسیقی، من نقش‌ این سازها را کم کردم.

جاوید در مورد کارهای فاخر دوران انقلاب گفت: انقلاب در موسیقی در دوران انقلاب اسلامی اتفاق افتاده است. این شکل از ساختار الان کجاست؟

وی در مورد نقش کلام در سرودهای انقلابی گفت: سرودهای انقلابی در همه جای دنیا از حرکت‌های مردم در خیابان‌ها نقش می‌گیرد و این نقش را هنری و کامل می‌کند. بعضی از اهالی موسیقی متن سرودهای انقلابی را فارغ از شاعرانگی و لطافت می‌دانند و به همین دلیل می‌گویند اینها نمی‌توانند اثر هنری باشند، در حالی که چیزی که از حرکت مردم یک کشور نشئت گرفته چطور می‌تواند هنری نباشد.

موسیقی بعد از انقلاب، وام‌دار کلام است

شاهنگیان در ادامه بحث افزود: در اینکه اینها آن لطافت گل و بلبل را ندارند تردیدی نیست، اما اگر ژرف نگاهشان کنیم بسیار لطافت‌های دیگری در آن‌ها هست. موسیقی انقلاب ما بعد از سال 57 وام‌دار کلام است. زیرا به طور جدی در حذف موسیقی تلاش می‌شد تا اینکه کلام آمد و سوار این مرکب شد و جهتی به آن داد که مطلوب جوامع مذهبی و حوزه علمیه بود و من به عنوان مدیر موسیقی آن روز از این مسئله برای بقای موسیقی کمک گرفتم.

جاوید در مورد الگوی سرودهای انقلابی گفت: هنرمندان جوانی که آن دوره این کارها را انجام داده‌اند، آن ضرورت را حس کرده بوده‌اند و درست است که الگویی داشته‌اند اما خواستند حرف خودشان را با کار نو بزنند و نه اینکه تقلید کنند.

اکثر آثار اوایل انقلاب، نتیجه زحمات فریدون شهبازیان

شاهنگیان در مورد موسیقی در اوایل انقلاب گفت: سال 58 کسانی که به یاری انقلاب آمدند در رابطه با موسیقی بسیار کم بودند. چند گروه بودند در خارج از صدا و سیما که تفکر خاصی را دنبال می‌کردند، عده‌ای از ایران رفتند و عده‌ای که منتظر بودند ما سرنگون بشویم؛ بنابراین تعداد کسانی که وارد گود شدند بسیار کم بودند. جا دارد اینجا از استاد فریدون شهبازیان یاد کنم که کاملاً پای هنرش و تعهد هنری‌اش ایستاد و تقریباً تمام کارهایی که آن زمان تولید شد، نتیجه زحمات ایشان بود.

نیاز به مجوز برای حمل آلات موسیقی تا دهه 70

جاوید در مورد سختی ساخت کارهای انقلابی گفت: فراموش نکنیم این آثار زمانی تولید شده است که هنرمند برای بردن تارش از خانه به مرکز سرودهای انقلابی باید مجوز داشت و این قضیه تا دهه 70 طول کشید.

در ادامه برنامه در مورد موسیقی انقلابی اقوام در زمان انقلاب که نادیده گرفته شده صحبت شد. جاوید صحبت‌هایش را این طور جمع‌بندی کرد: بهتر است آثار حماسی انقلابی با رنگ خود حفظ شود و تولید داشته باشیم.

«شب موسیقی» یکی از برنامه‌های «شب‌های هنر» است که به تهیه‌کنندگی حبیب‌الله ذوالفقاری، پیرامون مسائل موسیقی، یکشنبه‌شب‌ها ساعت 23 به طور زنده، از شبکه چهار سیما پخش می شود.

انتهای پیام/4072/پ