قرائت پیام دبیر کل سازمان ملل متحد در نشست «تنوع زیستی کشاورزی، تولید غذای سالم، جامعه سالم»

به گزارش خبرگزاری آنا، این نشست در محل باغچه پرماکالچر واحد علوم و تحقیقات که نخستین سایت پایلوت پرماکالچر دانشگاهی کشور محسوب می‌شود و با قدمت دو ساله‌اش تاکنون پذیرای کشاورزان و بهره‌برداران بخش کشاورزی، فعالان محیط زیست، کودکان دوستدار طبیعت و مربیان حوزه کودک و طبیعت بوده است، برگزار شد.

پرماکالچر یک نظام کشاورزی و اصول طراحی اجتماعی به حساب می‌آید که به موجب آن به صورت مستقیم یا شبیه‌سازی شده از الگو و یا ویژگی‌های مشاهده شده در اکوسیستم طبیعی بهره گرفته می‌شود. مزرعه پرماکالچر واحد علوم و تحقیقات از بخش‌های مختلفی نظیر بخش گیاهان خودرو به منظور ایجاد زیستگاه برای موجودات زنده، هتل حشرات، کومپستِ ضایعاتی قارچ، جمع‌آوری آب‌های باران، تولید کومپست، بخش ایجاد کود مناسب، فضای کاشت انواع سبزیجات، برکه طبیعی، گلخانه کاشت گیاهان و... تشکیل شده است.

باغچه پرماکالچر واحد علوم و تحقیقات همزمان با روز جهانی تنوع زیستی، میزبان نمایندگان نهادهای بین‌المللی، سیاستگذاران و مدیران دولتی، فعالان بخش تولیدات کشاورزی، استادان، دانشجویان و پژوهشگران بود تا بار دیگر بر هدف این سایت پرماکالچر مبنی بر ترویج «شیوه‌های تولید غذا در عین حفاظت از طبیعت» تاکید شود.

* پیام دبیرکل سازمان ملل متحد به مناسبت روز جهانی تنوع زیستی

در این همایش همزمان با روز جهانی تنوع زیستی، پیام «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد از سوی «ماریا دوتسنکو» رئیس مرکز اطلاعات این سازمان در تهران، قرائت شد. متن پیام به شرح ذیل است:

«گوناگونی غنی حیات روی کره زمین برای رفاه و منزلت مردم امروز و نسل‌های آتی مهم است. به همین دلیل ۲۵ سال قبل ملت‌های جهان درباره کنوانسیون تنوع زیستی توافق کردند. این کنوانسیون سه هدف دارد: حفاظت جهانی از تنوع زیستی، حفاظت پایداری بهره‌وری از آن و سهم برابر از منابع تنوع زیستی. دستیابی به این اهداف در راستای رسیدن به آرمان‌های ما برای توسعه پایدار است.

حفظ و بازسازی زیست‌بوم و تضمین دسترسی به خدمات زیست‌بوم برای امحای فقر و گرسنگی لازم هستند. کاهش جنگل‌زدایی و فرسایش خاک همچنین اصلاح منابع کربن در جنگل‌ها، سرزمین‌های خشک، مراتع و مزارع برای کاهش تغییرات اقلیمی مورد نیاز است.

اینها تنها برخی از منافع تنوع زیستی هستند. در عین حال با وجود این آگاهی، تخریب تنوع زیستی در سراسر گیتی ادامه دارد. در پاسخ باید تلاش‌ها را تشدید و با تکیه بر موفقیت‌ها به پیش رویم.

امسال اعضای کنوانسیون شروع به تلاش برای اجرای برنامه اقدام نوینی که تضمین می‌کند تا سال ۲۰۵۰ تنوع زیستی دارای اهمیت همچنین حفظ و احیا شود و به گونه‌ای خردمندانه برای منافع همه مردم مورد استفاده قرار گیرد. لازم است همه جهان به این تلاش ملحق شود. در این روز جهانی تنوع زیستی اینجانب همه دولت‌ها شرکت‌های تجاری و مردم را در هر جا ترغیب می‌کنم به منظور حفاظت از طبیعت که باعث تداوم حیات ما می‌شود، اقدام کنند. آینده دسته جمعی ما به این اقدام وابسته است.»

«پرماکالچر» راهی برای تولید محصولات ایمن، باکیفیت و ارزان در عین حفظ منابع پایه خاک و آب است

مدیرکل دفتر محیط زیست و سلامت غذای وزارت جهاد کشاورزی به عنوان یکی از مدیران مرتبط با این حوزه با توجه به منابع پایه کشور نظیر آب و خاک، گفت: «بر اساس آمار از میان ۵/۱۸ میلیون هکتار از کل اراضی کشاورزی کشور حدود ۸ میلیون هکتار شامل اراضی آبی است.»

دکتر سعید سعادت با بیان اینکه عمده محصولات کشاورزی ایران از اراضی آبی تأمین می‌شود، افزود: «از میان ۸ هکتار اراضی آبی، ۸/۶ میلیون هکتار که حدود ۸۵ درصد آن را تشکیل می‌دهد با محدودیت‌هایی نظیر شوری خاک، کمبود مواد عالی و... روبرو است به نحوی که ۳/۴ میلیون هکتار شامل اراضی شور است که تولید محصولات کشاورزی را تحت تأثیر قرار داده است.»

سعادت با بیان اینکه از لحاظ منابع آبی نیز در شرایط نامناسبی قرار داریم، ادامه داد: «با این حال سالانه حدود ۱۰۰ میلیون تن محصولات کشاورزی در ایران تولید می‌شود که متأسفانه سالانه بین ۱۵ تا ۳۰ درصد از این تولیدات بصورت هدر رفت غذا از بین می‌روند.»

وی تصریح کرد: «در تعریف فائو امنیت غذایی به معنای دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم است. براساس این تعریف، «موجود بودن غذا»، «دسترسی به غذا» و «پایداری در دریافت غذا» سه عنصر اصلی هستند، بنابراین زمانی می‌توان ادعا کرد که تولیدات ایمن و کافی است که در عین کافی بودن آلایندگی نیز نداشته باشد.»

سعادت بیان کرد: «هنر اصلی در تولید محصولات غذایی، علاوه بر حفظ منابع پایه خاک و آب تولید محصولاتی ایمن، با کیفیت و ارزان است. پرماکالچر و کشاورزی حفاظتی از جمله مواردی هستند که می‌توانند در این حوزه کمک شایانی کنند.»

مشاور رئیس سازمان حفظ نباتات کشور در امور مربوط به سلامت محصولات کشاورزی نیز در این همایش، گفت: «یکی از مشکلاتی که در حفظ نباتات وجود دارد این است که به جای پیشگیری، پس از شیوع آفت و بیماری اقدام به درمان می‌شود. این در حالی است که با رعایت بهداشت و پیشگیری نتیجه بهتری خواهیم داشت.»

محسن عصار افزود: «در طرح ارتقای سلامت محصولات کشاورزی به حداقل رساندن آلاینده‌ها با حفظ تعادل در تولید و سلامت مطرح است. بنابراین باید به سمتی حرکت کرد که بتوان به این طرح جامه عمل پوشاند.»

درک زیست‌بوم در تنها باغچه پرماکالچر دانشگاهی ایران

معاون دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی واحد علوم و تحقیقات هم گفت: «واحد علوم و تحقیقات تنها باغچه پرماکالچر دانشگاهی در ایران را دارد. امیدوارم این بستر شرایط مناسبی را برای درک هر چه بهتر زیست‌بوم برای دانشجویان فراهم آورد.»

دکتر علی محمدی ترکاشوند افزود: «انسان‌ها در طول تاریخ، زمین را مورد تهاجم زیستی قرار داده‌اند و حال به فکر حفاظت از محیط زیست افتاده و توجه خود را به سوی تنوع زیستی معطوف کرده‌اند. به نوعی به سوی استفاده دوباره از محصولات ارگانیک روی آورده‌اند.»

همگام با کشاورزان باید از تنوع زیستی و گوناگونی حیات در سراسر کره زمین حفاظت کرد

سرپرست باغچه پرماکالچر واحد علوم و تحقیقات نیز در این همایش گفت: اگر امروز واحد علوم و تحقیقات دارای اولین باغچه پرماکالچر دانشگاهی در ایران است نه تنها ثمره تلاش اساتید، مسئولان و دانشجویان این واحد بوده بلکه همفکری و کمک بی‌دریغ کشاورزان پیشرویی چون احمد طاهری، محمد میرلوحی و مهلقا کاشفی نیز بی‌تأثیر نبوده است.»

دکتر جواد رزمی با بیان اینکه باید همگام با کشاورزان از تنوع زیستی و گوناگونی حیات در سراسر کره زمین در بیابان‌ها، دشت‌ها و دریاها حفاظت کرد، افزود: «معتقدم علاوه بر دانش مهندسی باید جواب مقابله با تغییرات اقلیمی و سازگاری با تغییرات را از خود کشاورزان و در دانش عمومی آنها جستجو کرد.»

«تنوع زیستی» از زبان کشاورز حرفه‌ای

احمد طاهری از کشاورزان پیشرو نیز با توجه به دسته خوشه‌ای که ارقام بومی گندم ایران را دارد، گفت: «حدود ۱۷ سال است که در اراضی خود روی تنوع زیستی مشغول فعالیت هستیم.»

وی با بیان اینکه ۱۱ سال فعالیت در بررسی کشت ۳۲۰ رقم گندم بومی کشور، توانستیم ارقامی را که قابلیت کشت در ۱۸ استان کشور دارند را شناسایی کنیم، افزود: «در طول این فعالیت، از میان ارقام گندم بومی کشور، آن‌هایی که توانایی سازگاری با تغییرات اقلیم را داشتند آرام آرام با این تغییرات سازگار شده و نشان دادند که قابلیت کشت در ۱۸ استان کشور را دارند.»

طاهری، مراکز تحقیقاتی را دچار نوعی یکنواختی دانست و ادامه داد: «متأسفانه امروزه در دنیا محققان با دستکاری ژنتیکی به دنبال تولید محصولات غذایی با بازدهی سریع هستند، پرورش گاوهایی که روزانه ۶۰ لیتر شیر داده و یا مرغ‌هایی که ظرف ۴۵ روز پروار شوند. تصور کنید اگر این روند را در انسان که قابلیت آنها تفکر است انجام دهند، چه خواهد شد؟ جواب ساده است با انسان‌های متفکر یکنواختی روبرو خواهیم شد.»

عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی و صنایع غذایی واحد علوم و تحقیقات هم گفت: «با توجه به وضیعت نابسمان منابع تولید نظیر آب، خاک و انرژی راه‌کاری جز حرکت به سمت کشاورزی حفاظتی و پایدار وجود ندارد.»

دکتر محمد قهدریجانی افزود: «بی‌شک کشاورزی مرسومی که هنوز در ایران بر آن اصرار می‌شود، مشکلاتی را برای منابع آب و خاک بوجود آورده است. استفاده از ماشین آلات سنگین که باعث فشرده شدن خاک و عاملی بازدارنده در رشد مناسب گیاهان شده است از جمله موارد روش‌های مرسوم کشاورزی است.»

قهدریجانی با بیان اینکه همه دست‌اندرکاران و متخصص‌های حوزه کشاورزی باید به سوی کشاورزی حفاظتی و پایدار گام بردارند، ادامه داد: «نمی‌توان از کشاورزی پایدار و حفاظتی صحبت کرد ولی همچنان از خاکورزها و روش‌های آبیاری معمول استفاده کرد.»