حضور پررنگ چین در اقتصاد ایران با تحریم و بدون تحریم

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری آنا از بلومبرگ، شبکه متروی تهران روزانه 2 میلیون مسافر شهری را جابجا می کند. در طی یک دهه ای که ایران تحت تحریم قرار داشت و این کشور از تجارت جهانی کنار گذاشته شده بود، مسئولان شهر تهران توانستند روند توسعه شبکه مترو را ادامه دهند و تقریبا آن را دو برابر کنند.

به گفته علی عبدالله پور، معاون شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه، این کار آسان نبود. اغلب «نیاز به قطعه بود.ما باید خودمان قطعات را می ساختیم.»

اما در تمام این سال ها چینی ها در تمامی مراحل کار از ساخت ریل گرفته تا تولید واگن کنار ایرانی ها بودند. توافق هسته ای سال 2015 و لغو تحریم ها قرار بود گزینه های همکاری ایران را گسترش دهد. عبدالله پور امیدوار بود که شرکت های اروپایی(با فن آوری های پیشرفته تر) درزمینه تهیه سیستم های ترمز و سیگنالینگ به متروی تهران یاری برسانند.

اما زمانی که مناقصه خرید بیش از 600 واگن مترو برگزار شد، این شرکت سی آر آر سی چین بود که توانست دو رقیب اروپایی خود را شکست دهد و قرارداد بیش از 900 میلیون دلاری را نصیب خود کند. این بخشی از وضعیت کلی ای است که بر اقتصاد ایران حاکم است. توافق هسته ای ایران منجر به حضور گسترده سرمایه گذاران غربی در اقتصاد ایران نشده و اکنون بعد از تصمیم ترامپ به خروج از برجام، همین معدود سرمایه گذاری های انجام شده نیز در حال خروج از ایران است.

ایران برای توسعه اقتصاد 430 میلیارد دلاری خود ناگزیر شده به متحدان سیاسی خود در شرق جهان اتکا کند.

حجم مبادلات تجار ایران با چین از سال 2006 به این طرف بیش از دو برابر شده و به 28 میلیارد دلار رسیده است. بخش عده صادرات نفت ایران به چین می رود که ارزش آن با قیمت فعلی نفت حدود 11 میلیارد دلار در سال است.

سرمایه گذاری مستقیم چین وارد ایران می شود، هرچند که رقم قابل استنادی در این باره وجود ندارد.

دینا اسفندیاری، تحلیلگر مرکز مطالعه علم و امنیت کالج کلینگز در لندن گفت، چین سال هاست که برنده شرایط موجود ایران است. وی افزود: «ایران به آرامی ایده باز بودن به روی غرب را کنار گذاشته است... چینی ها در طی 30 سال گذشته در ایران حضور داشته اند. آنها قراردادها، نیروهای حاضر در میان و لینک های ارتباط با بانک های داخلی را دارند.»

بنابراین آنها تمایل زیادی به مقاومت در برابر فشارهای آمریکا و تحریم های این کشور علیه ایران دارند.

این در حالی است که بسیاری از بانک ها و تولید کنندگان اروپایی به دلیل احتمال بازگشت تحریم ها از شروع همکاری با ایران خودداری کرده اند.

به گفته اسفندیار باتمانقلیچ، موسسه مجمع ایران و اروپا شرکت های چینی نسبت به دوران قبل از تحریم ها، چند ملیتی تر و جهانی تر شده اند. اکنون برند آنها شهرت بیشتری پیدا کرده و این برایشان مهم است.

به علاوه، چینی ها از ابزارهایی برای دور زدن تحریم ها برخوردارند که اروپایی ها فاقد آنها هستند. شرکت های چینی زیادی هستند که هیچ گونه حضوری در بازار آمریکا ندارند و از آنجایی که بسیاری از شرکت های چینی طرف همکاری با ایران دولتی هستند، دور زدن تحریم ها برای آنها نسبتا ساده تر است.

به گفته اسفندیاری شرکت های چینی همچنین در مورد نحوه دریافت پول نیز انعطاف پذیری بیشتری دارند.