انتقادات معاون دانشگاه تربیت‌مدرس از دولت، اقتصاد، اشتغال و دانشگاه
معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس گره اصلی پژوهش و نوآوری ایران را میزان سرمایه‌گذاری موثری دانست که باید در این حوزه انجام شود.
به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از دانشگاه تربیت‌مدرس، دکتر فتحالهی خاطرنشان کرد: دانشگاه زمانی دانشگاه است که بتواند باعث رشد و پیشرفت اجتماعی٬ اقتصادی و تعالی فرهنگی شود. محقق شدن این امور نیازمند وجود ظرفیت‌هایی در اقتصاد است؛ اقتصاد هم باید پذیرای تحول باشد و هم ظرفیت آن را داشته باشد. اقتصاد ایران باید پویا، پایا و زایا بشود و بتواند زایندگی و تولید را درون خود نهادینه کند. همچنین در عین حال که با اقتصاد جهانی در تعامل است٬ به ظرفیت‌های سرزمین ایران توجه کافی مبذول دارد. حال چه ظرفیت‌های موجود در طبیعت ایران٬ معادن٬ کشاورزی٬ نفت و گاز و چه ظرفیت‌ها و منابع انسانی کشور و امکانات اقتصادی آن.
وی با بیان اینکه بدنه تولید در ایران یک بدنه تقاضامحور پویا نیست، توضیح داد: این به معنی آن است که خط تولید در ایران مستمرا نوسازی نمیشود و از این جهت نمیتواند کالاهایی متنوع با توانایی‌ها و قابلیت‌های رو به جلو به مردم ارائه کند.
معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس تصریح کرد: زمانی که اقتصاد و تولید چنین خاصیتی نداشته باشد، معمولاً نمیتواند با مجموعه‌ای به نام دانشگاه که مستمراً در حال تغییر و تحول است، پیوند بخورد. ما باید در اقتصاد، با اهتمامی که دولت می‌ورزد، به جای حمایت مالی از برخی پدیده‌ها٬ زمینه لازم برای پویایی اقتصاد را با برنامهریزی مناسب و مقررات پویا فراهم کنیم.
فتحالهی با اشاره به اینکه وظیفه دولت این است که اقتصاد را آبستن اشتغال کند، گفت: اقتصاد ما آبستن اشتغال نیست. این از آن رو است که فرآیندها٬ جریان‌ها٬ روندها٬ سرمایه‌گذاری‌ها و هنجارها از تولید حمایت نمی‌کند. اگر این حمایت از تولید (تولید پویا که مستمراً در حال تغییر و تحول است) محقق نشود، امکان پیوند آن با دانشگاه به منزله نهادی که دائماَ در حال تغییر و تحول است، صورت نمی‌گیرد.
وی ضمن تأکید مجدد بر مداوای اقتصاد از سوی دولت، خاطر نشان کرد: تا زمانی که اقتصاد معالجه نشود٬ خودش را پیدا نکند و از مدارهای توسعه‌نیافتگی پاک نشود٬ این مملو بودن از مدارهای توسعه‌نیافتگی به آن اجازه ابتکار و خلاقیت و تعالی را نمی‌دهد. این مدارها باید شناسایی شده٬ مدارهای توسعه‌یافتگی جایگزین آن شود که این‌ها نیازمند کار حرفه‌ای و فنی عظیمی است.
معاون پژوهشی و فناوری دانشگاه تربیت‌مدرس ادامه داد: اقتصاد ما باید به یک زمین حاصلخیز تبدیل شود؛ از آن جهت که وقتی دانه‌ای را در آن می‌کاریم به بار نشیند، به درختی تنومند تبدیل شود که میوه‌های آن بتواند مردم را٬ اشتغال مردم را و شادابی آن‌ها را رقم بزند. این‌ها مسائلی هست که توجه کم‌تری به آن می‌شود، حال آن که اقتصاد به خودی خود درست نمیشود. دانشگاه و اقتصاد نیز به خودی خود به هم پیوند نمی‌خورند.
دکتر فتحالهی حلقه‌های وصل دانشگاه به اقتصاد سنتی را، پارک‌های علم و فناوری٬ مراکز رشد٬ شرکت‌های دانش‌بنیان و ... عنوان کرد و افزود: این‌ها هنوز در مسیر رشد خود هستند و این موضوع که آن ها چقدر توانستهاند در اقتصاد ایران تحول به وجود آورند باید مورد ارزیابی قرار گیرد. این در حالی است که ارزیابی کامل و جامعی در مورد خروجی‌ها٬ نتایج و اثرات چنین مراکزی هنوز وجود ندارد. این ارزیابی باید از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت علوم انجام گیرد.
وی سپس به کارکرد دانشگاهها پرداخت و اظهار داشت: به برکت انقلاب اسلامی دانشگاه توانسته است در مسیر تولید اندیشه٬ علم و فکر خوب حرکت کند. این بدین معنی است که دانشگاه توانسته ابتکارات خوبی را به وجود آورد و امتیازات بین‌المللی خوبی را نیز برای کشور به ارمغان آورد. با این حال بخش‌های دیگر باید مورد ارزیابی قرار گرفته٬ بهبود یابد و فضای اقتصاد نیز به فضای کارآمدی بدل شود؛ فضای اقتصاد باید طوری مهندسی شود که فضایی پویا٬ پایا، زایا و زاینده باشد.
معاون پژوهشی دانشگاه اقتصاد مقاومتی را اقتصاد مقاوم در برابر نوساناتی که در اقتصاد جهانی به وجود می‌آید (نوسانات پولی، مالی و سایر امور) تعریف کرد و گفت: عزم و اراده برای بنا کردن اقتصاد مقاومتی، که یک نظریه اقتصادی است، می‌تواند با فعال سازی و به جریان انداختن ظرفیت‌های درون‌زاد ایران یک اقتصاد ملی را به وجود بیاورد، به گونه‌‌ای که در برابر نوسانات اقتصاد جهانی پایدار باشد و دچار ناپایداری نشود.
فتحالهی عملکرد نوسانی و موجی دولت در مسائل اقتصادی همچون مهار تورم را مورد انتقاد قرار داد و ضمن تأکید بر لزوم برنامهریزی برای اصلاحات اقتصادی، توضیح داد: دولت با مقاومت در برابر جریان تغییر قیمت سکه، ارز و ... سعی دارد تورم را کنترل کرده و روحیه مردم را حفظ کند. این در حالی است که این‌ها کالاهای اساسی مردم نیستند و پرسش اصلی این است که اصلاً چرا باید این طور باشد؟
وی تصریح کرد: ما برای اصلاحات اقتصادی نیازمند برنامه کاملی هستیم که با زندگی مردم سازگار باشد. اصلاحات اقتصادی را نمی‌توان بدون برنامه پیش برد. دولتهای مختلف هم که برای این موضوع خیز برداشته‌‌اند، به دلیل عدم سازگاری اقشار مختلف با این اصلاحات، در اجرای کامل آن احتیاط کرده‌‌اند. بنابراین در این زمینه نیازمند برنامهریزی هستیم تا بتوانیم اقتصادی پویا، با ظرفیت‌های بالا و در شأن ملت مسلمان و مبارز ایران به وجود بیاوریم.
معاون پژوهشی دانشگاه تربیت‌مدرس با بیان اینکه سال 96 سال چندان خوبی برای بخش پژوهشی کشور نبود، خاطرنشان کرد: منابع اقتصادی ما در این سال دچار نوساناتی شد و این موضوع بر بدنه پژوهشی دانشگاهها اثر منفی گذاشت. چند سال است که دانشگاهها و مراکز علمی ایران از نوسازی تجهیزات بی‌بهره‌‌اند و با تجهیزات فرسوده‌‌ای که مال چند دهه پیش است، کار میکنند. این موضوع به پویایی پژوهش آسیب می‌زند و آن را عقب می‌اندازد.
فتحالهی با اشاره به اینکه چنین مواردی نیازمند سرمایه‌گذاری است، ادامه داد: گره اصلی پژوهش و نوآوری ایران، میزان سرمایه‌گذاری موثری است که باید در این حوزه انجام دهیم. در برنامه کاملی که تحت عنوان سیاست‌های کلی پژوهش و فناوری در کشور تدوین شده است، 4 درصد از تولید ناخالص ملی (GDP) به پژوهش اختصاص می‌‌یابد. این در حالی است که در سایر برنامه‌‌ها نیز 3 درصد از این شاخص به پژوهش تعلق می‌گیرد.
وی از محقق‌شدن تنها 0.3 تا 0.5 درصد بودجه پژوهشی در کشور خبر داد و خاطرنشان کرد: در دولتهای قبلی قرار بود این درصد را به 1.5 الی 2 و در دولت اعتدال آن را به نزدیک 3 برسانیم. دانشگاهها با ایثار و فداکاری توانستهاند در حفظ آبروی علمی دانشگاههای کشور و موقعیت جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌المللی مجاهدت کنند. چنین برنامه‌‌هایی مسلماً در دستور کار دولت وجود داشته، اما شرایط زمانه مجالی برای محقق شدن آن‌ها باقی نگذاشته است.
معاون پژوهشی و فناوری در رابطه با قرارداد‌های بُرون دانشگاهی توضیح داد: در سال 96 تا بهمن ماه حدود 38 میلیارد تومان قرارداد با بخش صنعت منعقد کرده‌‌ایم. چشم‌انداز ما این است که دانشگاه بتواند، در صورت بهبود وضعیت اقتصادی، تا مبلغ 300 الی 400 میلیارد تومان قرارداد ببندد؛ چرا که دانشگاه دارای چنین ظرفیتی هست اما معادل همین ظرفیت در اقتصاد فعال نیست.
فتحالهی همچنین در مورد تخصیص بودجه دانشگاهها گفت: ظاهرا صد در صد بودجه تخصیص داده شده است، اما به حساب دانشگاه واریز نشده است و میزان تخصیص اعتبارات تحقیقاتی هم تاکنون حدود 40 درصد در داخل دانشگاه بوده است که امیدوارم با واریز اعتبارت تخصیص یافته به حساب دانشگاه، بدهی‌های حوزه تحقیقات دانشگاه به محققان و اعضای هیات علمی و دانشجویان و شرکت‌ها تسویه شود.
وی ضمن اشاره به اینکه به تجاری‌سازی در ایران به شکل سیسستماتیک نگاه نمیشود، یادآور شد: خیلی از مطالبی که در دبیرستان و دانشگاه در رشته‌‌هایی همچون فیزیک، ریاضی و شیمی آموزش می‌دادیم و می‌آموختیم با هدف تجاری‌سازی کشف نشده بودند، بلکه دانشی هستند که نسبت ما را با جهان خلقت تعیین و تعریف میکنند.
فتحالهی در ادامه سه ارزش برای دانش برشمرد و گفت: اولین ارزش دانش، ارزش ذاتی آن است که آگاهی بخش است. دانش انسان را از جهالت بیرون می‌‌آورد؛ بنابراین باید برای کشف و کسب آن مجاهدت کرد. ارزش دوم دانش، ارزش عملی آن است. دانش باید بتواند بر شکل زندگی مردم تأثیر گذاشته و اشکال گوناگون اشتغال را فراهم کند.
وی سومین ارزش دانش را ارزش غایی آن عنوان کرد و افزود: دانشگاههای ما نمی‌‌توانند همچون دانشگاههای غرب اداره شوند. آن‌ها غالبا بر ارزش عملی دانش تأکید دارند و در این زمینه کارکرد دانشگاه را فقط با شاخص‌های اقتصادی می‌سنجند. یکی از کارهای دانش بهبود وضعیت اقتصاد است. این در حالی است که دانش باید فرهنگ ما را نیز متأثر کند. زندگی ما را تغییر دهد. بعد از آن که زندگی ما را پویا کرد، ما را به غایت اندیشی وادار کند و الی آخر.
معاون پژوهشی دانشگاه تربیت‌مدرس با بیان اینکه تجاری سازی در دانشگاهها در جریان است، هسته‌‌های تجاری‌سازی در ایران را پارک‌ها، مراکز رشد و شرکت‌های دانش‌بنیان دانست و گفت: این سه مورد در دانشگاه تربیت مدرس در جریان است. این دانشگاه در حال حاضر 104 هسته فناور در مرکز رشد دارد. همچنین دارای حدود 20 شرکت دانش‌بنیان است که تحت حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی برای اقتصاد ایران فعالیت میکنند.
فتحالهی در پایان با اشاره به رتبه بین 400 تا 600 دانشگاههای ایران در نظام‌‌های رتبه‌بندی جهانی، بر بین‌المللی‌سازی دانشگاههای ایران تأکید کرد و گفت: دانشگاه باید افتخار جمهوری اسلامی و افتخار مردم ایران باشد و فرزندان این سرزمین را برای زندگی در قرن 21 آماده کند.
انتهای پیام/
