ضرایب تاثیر نشریات جهان اسلام اعلام شد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری آنا از اداره روابط عمومی و همکاری‌های علمی بین‌المللی پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، دکتر محمدجواد دهقانی گفت: «پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در سال گذشته برای اولین بار نظام سطح‌بندی کیفی نشریات را اعلام کرد. در این نظام نشریات از لحاظ کیفیت به چهار طبقه تقسیم شده بودند. کیفیت نشریات در نظام‌های استنادی از طریق شمارش میزان استنادهای دریافتی مشخص می‌شود و میزان استنادها بیانگر میزان استفاده از نشریات هستند. تنها نشریات در طبقه‌بندی چهار طبقه کیفی برتر قرار می‌گیرند که ضریب تاثیر‌دار شده باشند.»

دهقانی ادامه داد: «ضرایب تاثیر نشریات از فرمول خاصی تبعیت می‌کند که در آن تعداد استنادهای دریافت شده در سال پایه به مقالات دو سال قبل از سال پایه به تعداد مقالات سال پایه تقسیم می‌شود. به عبارت دیگر با یک فرصت یک تا دو ساله، میزان استفاده از پژوهش‌های یک نشریه شمارش می‌شود. بر همین اساس علاوه بر چهار طبقه کیفی، نشریاتی که ضریب تاثیر دریافت نکرده‌اند نیز مشخص شده‌اند. این گروه نشریاتی هستند که در نمایه پایگاه استناد علوم جهان اسلام قرار گرفته‌اند اما هنوز ضریب تاثیر‌دار نشده‌اند. برخی از نشریاتی که به تازگی منتشر شده‌اند در این دسته قرار می‌گیرند و برخی دیگر آن‌هایی هستند که نتوانسته‌اند استنادی دریافت کنند.»

او افزود: «ضرایب تاثیر نشریات در هر سال با یک تاخیر زمانی منتشر می‌شود. نشریات بین‌المللی که در پایگاه‌های استنادی آی.اس.آی و اسکوپوس نمایه‌سازی می‌شوند شماره‌هایشان را به صورت بسیار بهنگام‌تر منتشر می‌کنند، اما همانگونه که می‌بینیم با وجود اینکه حدود شش ماه از ابتدای سال ۲۰۱۷ میلادی می‌گذرد، اطلاعات سال ۲۰۱۶ میلادی هنوز در این دو پایگاه بین‌المللی در حال کامل شدن است. پایگاه استنادی آی.اس.آی در هفته گذشته گزارش‌های استنادی سال ۲۰۱۶ میلادی را منتشر کرد.»

سرپرست ISC گفت: «نشریاتی که در سطح ملی منتشر می‌شوند از تاخیر انتشار بسیار بیشتری نسبت به نشریات بین‌المللی برخوردارند. براساس آخرین محاسبات صورت گرفته در سال ۲۰۱۵ میلادی برابر با سال ۱۳۹۴ ضرایب تاثیر نشریات کشورهای اسلامی محاسبه شد که تعداد نشریاتی که ضریب تاثیر‌دار شدند بیش از ۱۷۰۰ نشریه هستند.»

او گفت: «به طور متوسط تنها تعداد ۷۰ درصد از نشریاتی که در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام نمایه می‌شوند ضریب تاثیر‌دار می‌شوند. در هر طبقه به طور متوسط تنها ۲۵ درصد از نشریات در چارک اول (Q1) قرار می‌گیرند. به عبارت دیگر تنها حدود ۴۳۰ نشریه از مجموع نشریات نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در دسته نشریات چارک اول یا همان Q1 قرار می‌گیرد. به همین ترتیب سایر چارک‌ها هم طبقات کیفی نشریات را بعد از چارک اول نشان می‌دهند. هر چقدر نشریه در چارک کیفی بالاتری قرار گرفته باشد این بدان معنی است که نشریه از کیفیت بالاتری برخوردار است.»

دهقانی گفت: «هیات‌های ممیزه دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی با استفاده از نسخه جدید گزارش‌های استنادی نشریات به راحتی می‌توانند کیفیت نشریات را مشخص و متناسب با آن پژوهشگران‌شان را به سمت بهترین نشریات در سطح جهان اسلام هدایت کنند.»

او افزود: «برخی شاخص‌های مهم در نسخه جدید عبارت است از متوسط ضریب تاثیر مجله در حوزه موضوع اصلی، متوسط ضریب تاثیر در رشته، نیم عمر استنادها به مجله و به طور کلی وضعیت مجله در سال‌های مختلف است.»

دهقانی ادامه داد: «نحوه طبقه‌بندی نشریات در سال جاری تغییر کرده است. در سال گذشته طبقه‌بندی نشریات در ۸ طبقه کلان موضوعی قرار می‌گرفت، اما در سال جاری علم منتشر شده در جهان اسلام به حدود ۶۰ رشته موضوعی تقسیم‌بندی شده است و با توجه به تفاوت در رفتار استنادی نشریات در رشته‌های مختلف، درجه کیفی آنها در هر رشته به صورت مستقل صورت گرفته است. هر نشریه فقط در یک رشته موضوعی قرار می‌گیرد.»

سرپرست ISC در ادامه گفت: «در میان نشریات نمایه‌شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام بیشترین تعداد نشریات نمایه شده به ترتیب مربوط به حوزه علوم انسانی (38 درصد)، علوم پزشکی( 28 درصد)، فنی و مهندسی( 12 درصد)، علوم پایه (10 درصد)، علوم کشاورزی( 10 درصد)، هنر و معماری( 1 درصد)، علوم دامپزشکی (1 درصد) و محیط زیست و منابع طبیعی (کمتر ازنیم درصد) است.»

دهقانی افزود: «نسبت نشریاتی که در حوزه‌های موضوعی مختلف ضریب تاثیر‌دار شدند با یکدیگر برابر است و از یک حوزه به یک حوزه دیگر متفاوت است. تمامی نشریاتی که در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی منتشر شده اند ضریب تاثیر‌دار شده‌اند. این نسبت برای نشریات حوزه علوم کشاورزی و پزشکی حدود ۸۰٪ است. حدود ۶۰٪ از نشریات حوزه های فنی و مهندسی و علوم انسانی ضریب تاثیر‌دار شده‌اند.»