آمار ۲۳۰۰ مرکز دانشگاهی صحت ندارد؛ در آمایش آموزش عالی اولویت کیفیسازی است
به گزارش خبرگزاری آنا، حسین سیمایی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در حاشیه نشست خبری با اصحاب رسانه در جمع خبرنگاران در پاسخ به برنامه آمایش آموزش عالی؛ اظهار کرد: مقام معظم رهبری در ابتدا این مسئله را مطرح کردند، اما سپس شورای عالی انقلاب فرهنگی آن را به شکل قانون تصویب کرد.
تعداد ۲۳۰۰ مرکز دانشگاهی در ایرلن صحیح نیست
وی با بیان اینکه هدف از برنامه آمایش آموزش عالی ارتقای کیفیت آموزش عالی است؛ تاکید کرد: تعداد دانشگاههای دولتی در کشور ۱۰۵ عدد است. پیام نور یک دانشگاه ملی است که بیش از ۴۰۰ شعبه دارد. دانشگاه آزاد آسلامی و دانشگاه علمی کاربردی هم به این صورت است. اگر شعبههای این مراکز در نظر گرفته نشوند، ۱۱۰ دانشگاه در کشور داریم؛ بنابراین آمار ۲۳۰۰ مرکز دانشگاهی که نقل شده صحیح نیست. اگر واحدهای کلی دانشگاهها اعلام شوند، در مجموع به ۱۸۰۰ دانشگاه خواهد رسید.
وزیر علوم اضافه کرد: معتقد هستیم دانشگاهها باید با هدف کیفی سازی سامان پیدا کنند؛ زیرا افزایش تعداد دانشگاهها کیفیت را کاهش یافته است.
سیمایی ادامه داد: وزارت علوم با هدف ساماندهی مسئله، برای هر استان پروندههایی را به سرانجام رسانده ولی موفق نشده است.
وزیر علوم تاکید کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی به وزارت علوم مهلت یک ماهه داده تا پیشنهاد آمایش خود را به این شورا ارائه دهند.
سیمایی در ادامه به رویکرد وزارت علوم در حوزه فرهنگ اشاره کرد و گفت: در دولت چهاردهم بنده به مقوله فرهنگ در دانشگاهها و مقوله فرهنگی توجه ویژهای دارم. ما بخش فرهنگ را بخش تزئینی و زینت مجالس ندیدهایم و معتقد هستم دانشگاه پیشرو، دانشگاهی فرهنگی است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر نقش کلیدی انجمنها و تشکلهای دانشجویی در تبدیل دانشگاهها به مراکز فرهنگی پویا، اعلام کرد: ما با برگزاری جلسات متعدد با تشکلهای دانشجویی و رویدادهای فرهنگی بزرگ، مسئولیت اجرای برنامههای فرهنگی را به خود دانشجویان سپردهایم. خوشبختانه، تعداد تشکلهای فعال افزایش یافته است. با تغییر تمامی نمایندگان وزارت علوم در هیأتهای نظارت و اتخاذ رویکرد تعاملی و مبتنی بر وفاق، این تغییرات در فعالیتهای فرهنگی دانشگاهها مشهود است. در صورت وجود هرگونه مشکل، خواهشمندم گزارش آن را به اینجانب منعکس فرمایید.
سرمایهگذاری ۱۰ هزار واحد کسبوکار در پارکهای علم و فناوری و تأمین مالی ۲۰ هزار میلیارد تومانی با بخش خصوصی
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، از توافق با ستاد اجرایی فرمان امام (ره) برای اعطای تسهیلات به ۱۰ هزار واحد کسبوکار در پارکهای علم و فناوری و سرمایهگذاری برای یک هزار واحد جدید خبر داد. وی با اشاره به تنگناهای بودجهای در آموزش عالی، اعلام کرد که وزارت علوم به سراغ منابع خارج از بودجه رفته و تاکنون با بخش خصوصی و غیردولتی به توافق ۲۰ هزار میلیارد تومانی رسیده است.
حسین سیمایی افزود: جلسات متعددی برای توجیه دانشگاهها در زمینه نحوه استفاده از این منابع برگزار شده و قراردادهای قابل توجهی منعقد شده است. به عنوان مثال، در یکی از استانها، قرارداد ۵۰۰ میلیارد تومانی با یک واحد صنعتی منعقد و وارد دانشگاه شده است.
مهاجرت استادان؛ دلایل اقتصادی، منزلت اجتماعی و کمبود امکانات پژوهشی
وزیر علوم، دلایل اصلی مهاجرت استادان ایرانی را تأمین معیشت، منزلت اجتماعی و کمبود امکانات علمی و پژوهشی عنوان کرد.
وی اظهار کرد: اگرچه عشق پژوهشگر، کار علمی است، اما زندگی او نیز باید تأمین شود که این مهم با حمایتهای فعلی میسر نیست.
سیمایی همچنین به عدم رعایت شأن اجتماعی استادان و کاهش تأثیر اجتماعی آنها اشاره کرد و افزود: بسیاری از محققان تمایل به زندگی علمی دارند، اما کمبود آزمایشگاههای مجهز مانع پیشرفت کار آنها میشود.
تحریمها نباید شامل حوزه علم شود؛ تلاش برای خنثیسازی اثرات غیرمستقیم
وزیر علوم در مورد تحریمها گفت: در سفر به یونسکو مطرح کردم که تحریمها نباید حوزه علم و دانش و فناوری را شامل شود. مقامات یونسکو اذعان کردند که اشتباه کردهاند و تحریمها عموماً شامل حوزه دانش و پژوهش نمیشوند.
وی تأکید کرد: هرچند تحریمها تأثیرات غیرمستقیم خواهند داشت، اما امیدواریم با خلاقیت و تفکر ایرانی، اثر این تحریمها را کاهش دهیم.
خروج ۱۲ هزار پژوهشگر ایرانی در ۱۲ سال؛ سهم مقالات مهاجران در رتبه علمی کشور
سیمایی با اشاره به اینکه کارایی پژوهشگران ایرانی که با خارجیها همکاری دارند، دو برابر است، گفت: از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲، حدود ۱۲ هزار پژوهشگر ایرانی از کشور خارج شدهاند که در نشریات معتبر بینالمللی مقاله منتشر کردهاند.
وی افزود: اگر مقالات این پژوهشگران با نام دانشگاههای ایرانی منتشر میشد، رتبه علمی کشور به جای ۱۷، به ۱۴ میرسید.
تقویت حضور استادان در کنفرانسهای بینالمللی و تلاش برای لغو تحریمها
وزیر علوم بر تلاش برای کاهش آثار تحریمها تأکید کرد و گفت: بیش از یک هزار میلیارد تومان برای تمدید اشتراک پایگاههای نشریات بینالمللی اختصاص یافته است.
وی با بیان اینکه تعداد استادان در فرصت مطالعاتی به نزدیک صفر رسیده است (از بیش از ۲ هزار نفر به حدود ۸۰ نفر)، اظهار کرد: به دنبال منابعی برای حمایت مالی بیشتر از استادان جهت استفاده از فرصتهای مطالعاتی هستیم.
سیمایی همچنین بر بورسیه دانشجویان در حوزههای دانشی جدید مانند هوش مصنوعی برای تحصیل در خارج از کشور تأکید کرد و گفت: دولت مصمم است با حمایت مالی، فرصتهای مطالعاتی خارجی و اعزام دانشجو را افزایش دهد تا دانش به داخل منتقل شود.
تأمین روشنایی محیطی خوابگاهها و پردیسهای دانشگاهی
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری بر لزوم تأمین امنیت دانشجویان تأکید کرد و اظهار کرد: ما متعهدیم که امنیت داخل دانشگاه را با تمام توان فراهم کنیم. در خصوص امنیت خارج از دانشگاه نیز، پس از حادثه غمانگیز مرحوم خالقی، کارگروه ویژهای با حضور دستگاههای امنیتی و انتظامی تشکیل شد و توافق گردید که امنیت معابر دانشگاهی تأمین شود.
وی افزود: در بازدید از محیطها و پردیسهای دانشگاهی، با وجود ادعای دانشگاهها مبنی بر لزوم تأمین امنیت معابر توسط نیروی انتظامی و تأمین روشنایی توسط شهرداری، من دانشگاهها را مکلف کردم که در محدوده خود، مسئولیت تأمین روشنایی را بر عهده گیرند.
تأکید بر همکاری با نهادهای امنیتی و استفاده از نگهبانی خصوصی در مناطق پرخطر
سیمایی اظهار کرد: توافقات ما با نیروهای انتظامی و امنیتی در زمینه تأمین امنیت پابرجا است. علاوه بر این، به برخی دانشگاهها که محیط اطراف آنها پرخطر بود، دستور دادم تا از خدمات پلیس و نگهبانی بخش خصوصی استفاده کنند، حتی اگر این امر مستلزم هزینهای برای دانشگاه باشد، تا امنیت به طور کامل تأمین گردد.
بازنگری در ایده دانشگاه: نسل امروز، موفقیت را فراتر از تحصیلات دانشگاهی میبیند
سیمایی اظهار کرد: صندلیهای دانشگاه خالی شدهاند که یکی از دلایل آن، کاهش نرخ رشد جمعیت دانشجویی و تغییر مطالبات تحصیلی است. نسل فعلی دریافته است که تنها راه موفقیت، رفتن به دانشگاه نیست یا اگر به دانشگاه میرود، لزوماً نیازی به طی کردن تحصیلات تکمیلی ندارد. به همین دلیل، شاهد خالی شدن صندلیهای دانشگاه هستیم.
وزیر علوم افزود: باید در ایده دانشگاه بازنگری کنیم. ما حق نداریم دانشگاه را با همان روالی که در چهار دهه گذشته اداره کردهایم، به پیش ببریم.
معیارهای تغییر رؤسای دانشگاهها: مقبولیت و همسویی با گفتمان دولت
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری توضیح داد: تعدادی از افراد در ستاد دانشگاهی حضور دارند که ممکن است دوره خدمتی برخی از آنها به پایان برسد و تغییر کنند. مواردی که منجر به تغییر رؤسای دانشگاهها شده است، بر اساس چند استدلال بوده است: نخست، پایبندی به گفتمان دولت؛ دوم، داشتن مقبولیت در سطح دانشگاه. به همین دلیل، همه رؤسایی که تا کنون انتخاب شدهاند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم از هیأت علمی استفسار شدهاند تا پایگاه حمایتی مدیر منتخب در میان اعضای هیأت علمی شناسایی شود.
سیمایی تأکید کرد: با این هدف، تعدادی از مدیران دانشگاهها تغییر کردهاند، تعدادی در آینده تغییر خواهند کرد و برخی نیز تا پایان دوره خدمتی خود ابقا شدهاند.
چالشهای پژوهشگران و تلاش برای توسعه زیرساختهای آزمایشگاهی
وزیر علوم بیان کرد: مهاجرت اساتید، عاملی چندوجهی است و انصافاً به کشور زیان میرساند. گزارشهای رسمی نشان میدهد که اساتیدی که مقالات یا پروژههای مشترک با اساتید خارجی داشتهاند، دو برابر اساتیدی که چنین پروژههایی نداشتهاند، راندمان کاری داشته و تعداد مقالاتشان ۲ تا ۴ برابر بیشتر بوده است. این اساتید در یک سال حدود ۲۸ هزار مقاله منتشر کردهاند. اگر این مقالات به نام دانشگاههای ایرانی منتشر میشد، رتبه علمی کشور به جای جایگاه فعلی هفدهم، امسال چهاردهم بود و به هدف تعیین شده در قانون برنامه (رتبه ۱۴) میرسیدیم. یکی از انتقادات مطرح این است که رتبه علمی کشور تنزل یافته است. در راستای رفع این مشکل، تفاهمنامههایی برای احداث آزمایشگاههای ملی و مرجع و بهروزرسانی آنها منعقد کردهایم. آخرین تفاهمنامه سه روز پیش با معاونت علمی ریاست جمهوری امضا شد. معاونت علمی و دانشگاهها برای احداث آزمایشگاههای جدید، همت مضاعفی به کار خواهند بست.
بازگشت دانشجویان محروم و اخراجی به دانشگاهها پس از وقایع ۱۴۰۱
سیمایی گفت: عفو رهبری شامل دانشجویانی میشود که محکومیت کیفری یافته و در زندان هستند. تصور نمیکنم حتی یک مورد دانشجو به دلیل وقایع ۱۴۰۱ زندانی باشد. در خصوص دانشجویانی که همچنان در بازداشت هستند، پروندههای حقوقی آنها شامل موارد دیگری میشود و تا جایی که اطلاع دارم، تعدادشان بیش از سه تا چهار نفر نیست. پیش از اجرای عفو مقام معظم رهبری نیز، ما در تلاش برای گرهگشایی از پرونده برخی دانشجویان بودیم. اجرای عفو منوط به درخواست است؛ حتی وکیل زندانی نمیتواند به جای موکل خود درخواست عفو دهد، مگر اینکه خود دانشجو با هر استدلالی این درخواست را داشته باشد. اگر درخواستی ارائه نشود، عفو اعمال نخواهد شد.
وی ادامه داد: بیش از ۳۰۰ دانشجو که به دلیل وقایع ۱۴۰۱ به مدت یک تا سه ترم از تحصیل محروم شده بودند و در برخی موارد محرومیت آنها در سنوات تحصیلی درج و منجر به اخراجشان میشد، همگی از طریق فرآیند حقوقی به دانشگاه بازگشتند و در حال حاضر هیچ پرونده باز در این خصوص نداریم.
لزوم بهبود معیشت اعضای هیأت علمی
سیمایی بیان کرد: حقوق و دستمزد اعضای هیأت علمی به طور فوقالعادهای پایین است و یکی از دلایل مهاجرت اساتید، همین وضعیت معیشتی آنهاست. طرحهای گوناگونی برای افزایش درآمد اساتید به دولت ارائه دادهایم، اما به دلیل عدم تأمین منابع مالی و اتصال دستمزد برخی اقشار دیگر به حقوق اساتید در قوانین، هرگونه تغییر میتواند تأثیر ۸۰ درصدی بر حدود یک میلیون نفر بگذارد. لذا دولت با مانع بزرگی برای تحقق این امر مواجه است. با این حال، دولت و شخص رئیس جمهور و معاون اول ایشان، بر بهبود وضعیت معیشتی اساتید تأکید دارند و پیگیر این موضوع هستند. طرحهای دیگری نیز در این رابطه در دست بررسی داریم که در صورت نهایی شدن، اطلاعرسانی خواهد شد.
دانشگاه؛ محیطی علمی، نه پایگاه احزاب سیاسی
سیمایی، تأکید کرد: دانشگاه خانه احزاب نیست. دانشگاه و دانشجو نباید ابزار دست جریانات سیاسی باشند. دانشجویان به بلوغ رسیدهاند و استقلال رأی یافتهاند. در عین حال، اذعان داریم که دانشجو باید نسبت به سرنوشت کشور حساس باشد. ما با نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها روابط دوستانهای داریم و در زمینه خطمشیگذاری در دانشگاهها، تفاهم خوبی وجود دارد. ترکیب هیأتهای نظارت را اصلاح کردهایم و بستر برای فعالیتهای دانشجویی بهتر فراهم خواهد شد.
اظهارات وزیر علوم درباره سهمیه ها
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به ضرورت بازنگری در نظام سهمیهها گفت: ساماندهی سهمیهها و تأمین عدالت آموزشی از نخستین مطالبات رئیسجمهور بوده است. در این زمینه مطالعات وسیعی انجام شد. سه بار طرح خود را نزد رئیسجمهور ارائه کردیم که در نهایت در آخرین بار اصلاحات لازم صورت گرفت. این موضوع اکنون باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شود و برای تصویب نهایی نیز هماهنگی میان دستگاههای مختلف ضروری است. امیدواریم اصلاحات در سهمیهها محقق شود.
سهم نیم درصدی پژوهش از GDP؛ شکافی عمیق با استانداردهای جهانی
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری: سرمایهگذاری در پژوهش، کلید رهایی از وابستگی به نفت و دستیابی به اقتصاد دانشبنیان است.
حسین سیمایی با اشاره به لزوم سرمایهگذاری در حوزههای نوآوری و فناوری برای جلوگیری از وابستگی صرف به نفت و صادرات مواد خام، بر اهمیت اقتصاد دانشبنیان تاکید کرد. وی با ابراز نگرانی از سهم ناچیز نیم درصدی پژوهش از تولید ناخالص داخلی (GDP) در ایران، که فاصلهای چشمگیر با رقم ۲ درصدی مصوب در قانون برنامه و میانگین ۱۰ درصدی جهانی دارد، خاطرنشان کرد: کشورهایی چون کره جنوبی با ۲۹ درصد، سرمایهگذاری کلانی را به پژوهش اختصاص دادهاند.
وی، رشد اقتصادی و امنیت ملی را در گرو سرمایهگذاری هدفمند و افزایش بودجه در بخش پژوهش و فناوری دانست و به کاهش بودجه آموزش عالی از ۳.۲ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۲ و چند دهم درصد در حال حاضر اشاره کرد که نشاندهنده افزایش ماموریتها با وجود کاهش بودجه است.
وی همچنین از توافق با صندوق توسعه ملی برای سرمایهگذاری ۱.۲ هزار میلیارد تومانی در حوزه هوش مصنوعی خبر داد.
رتبهبندی دانشگاهها؛ معیارهای بومی و جایگاه بینالمللی
وزیر علوم در ادامه به موضوع رتبهبندی دانشگاهها پرداخت و با تفکیک رتبهبندی داخلی و بینالمللی، به چالش معیارهای غیربومی در ارزیابیهای جهانی اشاره کرد.
وی ضمن اذعان به اهمیت رتبهبندی بینالمللی در جذب دانشجویان و استعدادهای برتر، بر لزوم توجه به آن تاکید کرد، هرچند که مواضع رسمی در قبال این سازمانها را خارج از حوصله این مصاحبه دانست.
سیمایی، رقابت شدید در عرصه علم را یادآور شد و به تکلیف قانونی برنامه هفتم مبنی بر رساندن رتبه ایران به جایگاه ۱۴ اشاره کرد.
وی با بیان اینکه رتبه ایران در ۱۵ سال گذشته از بالای ۵۰ به ۱۷ بهبود یافته است، به تفاوت کارکرد دانشگاهها و تمرکز آنها بر آموزش یا پژوهش اشاره کرد که منجر به تفاوت در سطحبندی آنها میشود.
انتهای پیام/
