صنایع دستی و بازارهای محلی ایران؛ مقاوم برابر تحریم محبوب میان گردشگران
خبرگزاری آنا؛ گردشگری شهری در ایران، ظرفیت عظیمی برای تحول اقتصادی و اجتماعی دارد، ایجاد شغل، افزایش درآمد کسب‌وکار‌های محلی، توسعه زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید ازجمله مزایای مستقیم آن هستند؛ اما حداکثر کردن این تأثیر و توزیع عادلانه منافع نیازمند برنامه‌ریزی هوشمندانه و رویکردی چندوجهی است.
این برنامه نه‌تنها باید روی افزایش تعداد گردشگران تمرکز کند؛ بلکه به کیفیت تجربه گردشگران، پایداری محیط زیست و تقویت اقتصاد محلی در تمام مناطق به‌خصوص مناطق کمتر شناخته شده نیز توجه داشته باشد.
علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، عوامل فرهنگی مانند مهمان‌نوازی ایرانیان و امنیت فرهنگی کشور نقش کلیدی در جذب گردشگران خارجی دارند.
در گزارش زیر با بررسی ابعاد مختلف گردشگری شهری در ایران ازجمله تأثیر آن بر اقتصاد، راهکار‌های توسعه پایدار، نقش گردشگری هوشمند و تحلیل روند تغییرات تعداد گردشگران داخلی و خارجی به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو می‌پردازد و راهکار‌هایی برای بهینه‌سازی این صنعت در کشور ارائه خواهد کرد.
در این راستا به نقش برجسته گردشگری مذهبی در ایران و اهمیت حفظ هویت فرهنگی در کنار توسعه اقتصادی نیز پرداخته خواهد شد.
ازسویی مقایسه تجربه گردشگری در ایران و آمریکا، نشان از تفاوت‌های بنیادین در عوامل مؤثر بر رضایت گردشگران دارد، در حالی که ایران با جاذبه‌های متنوع طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی و هزینه نسبتاً پایین سفر، گردشگران را به خود جذب می‌کند، آمریکا با وجود تبلیغات گسترده و امکانات مدرن با چالش‌هایی مانند خشونت‌های شهری، ناامنی، نابرابری اقتصادی و هزینه‌ی بالای سفر رو‌به‌رو است.
در گزارش زیر با مقایسه این دو کشور به بررسی عوامل مؤثر بر اقبال گردشگران پرداخته و نشان می‌‌دهیم که علاوه بر جاذبه‌های گردشگری، عوامل فرهنگی مانند مهمان‌نوازی و امنیت اجتماعی، نقش تعیین‌کننده‌ای در جذب گردشگر دارند. در ایران، حس امنیت و رفتار دوستانه مردم، سبب افزایش مدت اقامت و بازدید از شهر‌های مختلف می‌شود در حالی که ناامنی در آمریکا عامل بازدارنده گردشگری خارجی است.
این مقایسه، اهمیت ایجاد فضای امن و دوستانه برای جذب گردشگران و توسعه پایدار صنعت گردشگری را برجسته می‌سازد، همچنین به نقش هزینه سفر و مقایسه ظرفیت‌های بی‌نظیر طبیعی و فرهنگی ایران با آمریکا خواهیم پرداخت.
ضمن بررسی راهکار‌های مقابله با این چالش‌ها و حفظ هویت شهر‌های تاریخی ایران و کنکاش دقیق‌تر وضعیت گردشگری شهری در ایران در دوران تحریم به این سؤال پاسخ دهیم که ایران چگونه توانسته با وجود محدودیت‌های بین‌المللی از ظرفیت‌های داخلی و مزیت‌های رقابتی خود برای توسعه گردشگری شهری بهره ببرد و چه راهکار‌ها و استراتژی‌هایی می‌تواند برای مقابله با چالش‌های پیش رو و توسعه پایدار این صنعت مهم در ایران اتخاذ کند؟
تلاش می‌کنیم به بررسی تغییرات و تحولات صنعت گردشگری شهری در ایران در طول ۵۰ سال گذشته هم بپردازیم و این بررسی شامل جنبه‌های مختلفی ازجمله رشد زیرساخت‌ها، تغییر الگوهای سفر، نقش فناوری، تأثیر اقتصادی و اجتماعی و همچنین چالش‌های موجود در این صنعت بوده و هدف از این تحلیل، ارائه نگاهی جامع به وضعیت کنونی صنعت گردشگری در ایران و چشم‌انداز‌های آینده آن است.
از سویی با بررسی دقیق‌تر چالش‌ها و مشکلات عدیده آمریکا در صنعت گردشگری به این نتیجه می‌رسیم که آمریکا در این صنعت درگیری بحران‌های شدیدی است؛ از کاهش جذابیت مقاصد گردشگری تا احساس عدم امنیت میان گردشگران و تخریب زیرساخت‌ها.
براین اساس در قالب پرونده «شتاب علمی؛ پیشروی ایران، رکود غرب» و (نیم‌قرن پیشرفت) گفت‌وگویی را با حسین کلانتری خلیل‌آباد عضو هیئت علمی دانشگاه، دکترای تخصصی برنامه‌ریزی شهری با گرایش شهرسازی و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان البرز و واحد کرج ترتیب دادیم تا به‌صورت علمی وضعیت «گردشگری» را مورد بررسی قرار دهیم.
خبرگزاری آنا به‌دلیل اهمیت صنعت گردشگری و طولانی بودن مصاحبه، این گفت‌و‌گو را در چند بخش تقدیم مخاطبان می‌کند.
بخش پنجم و پایانی گپ و گفت آنا با کلانتری خلیل‌آباد در پی می‌آید: (بخش نخست، دوم، سوم و چهارم را اینجا، اینجا، اینجا و اینجا بخوانید)
علاقه گردشگران به بازارهای محلی و صنایع دستی
آنا: گردشگری شهری چه تأثیری بر اقتصاد محلی شهر‌های ایران دارد و چگونه می‌توان این تأثیر را به حداکثر رساند و از توزیع عادلانه‌تر منافع گردشگری اطمینان حاصل کرد؟
کلانتری خلیل‌آباد: گردشگری شهری می‌تواند تأثیر اقتصادی مثبت زیادی بر شهر‌های ایران بگذارد، ازجمله ایجاد شغل، افزایش درآمد برای کسب‌وکار‌های محلی، توسعه زیرساخت‌ها و جذب سرمایه‌گذاری‌های جدید. با این شرایط، برای حداکثر کردن این تأثیر و اطمینان از توزیع عادلانه منافع گردشگری، باید به صورت برنامه‌ریزی شده و هوشمندانه عمل کنیم.
گردشگری شهری به‌طور مستقیم موجب ایجاد شغل در بخش‌هایی مانند هتل‌ها، رستوران‌ها، حمل و نقل و خدمات گردشگری می‌شود، همچنین به شکل غیرمستقیم از طریق صنایع وابسته مانند صنایع دستی، کشاورزی و تأمین مواد اولیه به اقتصاد شهر کمک می‌کند.
گردشگران همواره به خرید از بازارهای محلی، استفاده از رستوران‌ها، اقامت در هتل‌های محلی و خرید صنایع دستی علاقه‌مند هستند و این موضوع به افزایش درآمد کسب‌وکار‌های محلی و رشد اقتصادی شهر کمک می‌کند. کسب‌وکار‌های جدیدی مانند مراکز تفریحی، گالری‌ها و فروشگاه‌های سوغات هم می‌توانند از فرصت‌های گردشگری بهره‌مند شوند.
از سوی دیگر درآمد حاصل از گردشگری می‌تواند برای بازسازی و مرمت بنا‌های تاریخی و جاذبه‌های فرهنگی شهر‌ها استفاده شود و به حفظ هویت و تاریخ شهر‌ها کمک کند.
تشویق به خرید و حمایت از محصولات محلی، ایجاد و توسعه شبکه‌های توزیع، توسعه انواع مختلف گردشگری (گردشگری تخصصی و موضوعی) مانند گردشگری فرهنگی، اکوتوریسم، گردشگری سلامت، و گردشگری ماجراجویانه می‌تواند به جذب گروه‌های متنوع‌تری از گردشگران کمک کرده و منافع اقتصادی را افزایش دهد. هریک از این حوزه‌ها نیاز به توسعه کسب‌وکار‌های مرتبط با خود دارند و موجب ایجاد تنوع در فرصت‌های شغلی و درآمدزایی می‌شوند.
درخصوص توزیع عادلانه‌تر منافع گردشگری نیز می‌توان با توسعه گردشگری در مناطق کمتر شناخته شده و ایجاد فرصت‌های شغلی برای جوانان و زنان از طریق ورود به بازار گردشگری به تقویت اقتصاد محلی و افزایش مشارکت افراد در توسعه گردشگری کمک کرد.
آنا: با توجه به تغییرات اقلیمی و چالش‌های زیست‌محیطی، چگونه می‌توان گردشگری شهری را به شیوه‌ای پایدار و سازگار با محیط‌زیست توسعه داد و چه اقداماتی برای کاهش اثرات منفی گردشگری بر محیط‌زیست شهری پیشنهاد می‌کنید؟
کلانتری خلیل‌آباد: توسعه گردشگری شهری به شیوه‌ای پایدار و سازگار با محیط زیست، با توجه به تغییرات اقلیمی و چالش‌های زیست‌محیطی، نیازمند مجموعه‌ای از رویکرد‌ها و اقدامات است که به حفظ منابع طبیعی، کاهش اثرات منفی بر محیط زیست و ارتقای بهره‌وری منابع کمک کنند؛ که از آن جمله می‌توان به تشویق استفاده از حمل و نقل عمومی و کاهش استفاده از خودرو‌های شخصی، مدیریت مصرف آب و انرژی (مانند استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و سیستم‌های بازیافت آب)، بهینه‌سازی مدیریت پسماند، کاهش تولید زباله و تشویق به بازیافت، محدودیت ساخت‌وساز در مناطق حساس، حفظ فضای سبز، استفاده از تکنولوژی‌های سبز مانند ساختمان‌های هوشمند، سیستم‌های خودکار مدیریت انرژی و اپلیکیشن‌های هوشمند برای هدایت گردشگران به فعالیت‌های پایدارتر اشاره کرد.
آنا: گردشگری هوشمند (Smart Tourism) چه نقشی در بهبود تجربه گردشگران و مدیریت بهینه منابع در شهر‌های ایران ایفا می‌کند و اولویت‌های اصلی در پیاده‌سازی گردشگری هوشمند در شهر‌های ایران کدامند؟
کلانتری خلیل‌آباد: بی‌گمان گردشگری هوشمند (Smart Tourism) با استفاده از فناوری‌های نوین و داده‌های دیجیتال می‌تواند تأثیر قابل توجهی در بهبود تجربه گردشگران و مدیریت منابع شهری در ایران داشته باشد.
برای ایجاد تأثیر لازم در این نوع از گردشگری و اولویت‌های لازم برای پیاده‌سازی در شهر‌های ایران اقدامات متعددی می‌توان انجام داد؛ به عنوان مثال، گردشگران می‌توانند ازطریق اپلیکیشن‌ها و پلتفرم‌های دیجیتال به اطلاعات دقیق و به‌روز از جاذبه‌ها، مسیرها، هتل‌ها و رستوران‌ها دسترسی پیدا کنند.
گردشگران همواره به خرید از بازارهای محلی، استفاده از رستوران‌ها، اقامت در هتل‌های محلی و خرید صنایع دستی علاقه‌مند هستند و این موضوع به افزایش درآمد کسب‌وکار‌های محلی و رشد اقتصادی شهر کمک می‌کند
همچنین با استفاده از فناوری‌هایی مانند GPS و واقعیت افزوده، گردشگران به‌راحتی می‌توانند به نقاط مختلف شهر هدایت شوند و تجربه‌های منحصر‌به‌فرد و شخصی‌سازی شده‌ای داشته باشند.
امکان رزرو آنلاین هتل‌ها، بلیت‌های جاذبه‌ها و خدمات حمل و نقل از دیگر شیوه‌هایی است که سبب تسهیل فرآیند‌های گردشگری و کاهش زمان انتظار می‌شود.
همچنین با استفاده از داده‌ها و تحلیل‌های هوشمند، امکان برنامه‌ریزی بهتر برای توزیع گردشگران در فصول مختلف سال و جلوگیری از تمرکز بیش از حد در زمان‌های خاص مهیا می‌شود.
درباره اولویت‌های پیاده‌سازی گردشگری هوشمند در ایران باید گفت در گام نخست نیازمند توسعه اپلیکیشن‌های کاربردی و خدمات ارتباطی هستیم و توسعه پلتفرم‌های یکپارچه گردشگری برای ارائه اطلاعات جامع در مورد مقاصد، خدمات، رویدادها و امکانات مورد نیاز گردشگران یکی از راه‌های بهبود تجربه‌ی گردشگری بر مبنای داده‌های هوشمند است.
گردشگری هوشمند می‌تواند با بهبود تجربه گردشگران، افزایش کارایی مدیریت منابع شهری و حفاظت از محیط زیست به توسعه پایدار گردشگری در شهر‌های ایران کمک کند. برای موفقیت در این مسیر، نیازمند توجه ویژه به زیرساخت‌های دیجیتال، ایجاد پلتفرم‌های جامع، و ارتقای فرهنگ استفاده از فناوری هستیم.
عامل افزایش تعداد گردشگران خارجی در ایران از دهه ۹۰
آنا: با استناد به داده‌های آماری، روند تغییرات تعداد گردشگران داخلی و خارجی در شهر‌های ایران چگونه بوده و چه عواملی (مانند سیاست‌های دولتی، رویداد‌های بین‌المللی و شرایط اقتصادی) بیشترین تأثیر را بر این روند داشته‌اند؟
کلانتری خلیل‌آباد: برای تحلیل روند تغییرات تعداد گردشگران داخلی و خارجی در ایران، باید به داده‌های آماری رسمی در چند دهه گذشته رجوع کنیم و این داده‌ها نشان می‌دهند که ایران با فراز و نشیب‌هایی در تعداد گردشگران، تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند سیاست‌های دولتی، رویداد‌های بین‌المللی و شرایط اقتصادی مواجه بوده است.
براساس گزارش‌های مرکز آمار ایران و وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، تعداد گردشگران داخلی طی دهه ۱۳۹۰ رشد پایداری داشته و این افزایش به‌دلیل توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل، ایجاد تسهیلات و تشویق دولت به سفر‌های داخلی بوده است؛ اما با کاهش قدرت خرید مردم در نتیجه تحریم‌های بین‌المللی و نوسانات ارزی از سال ۱۳۹۷ به بعد، برخی از خانوار‌ها توانایی کمتری برای سفر داشتند و این امر منجر به کاهش نسبی سفر‌های داخلی شده است.
از سوی دیگر با امضای برجام در سال ۱۳۹۴ و لغو برخی تحریم‌ها، تعداد گردشگران خارجی به طرز قابل توجهی افزایش یافت و تعداد گردشگران خارجی که عمدتاً از کشور‌های اروپایی، آسیای شرقی و کشور‌های همسایه مانند عراق و ترکیه به ایران می‌آمدند، رشد چشمگیری پیدا کرد.
تحریم‌ها و تنش‌های بین‌المللی در مقاطعی مانند دوران قبل و بعد از برجام نقش کلیدی در تعداد گردشگران خارجی داشته، همچنین، دولت با اجرای سیاست‌هایی مانند توسعه زیرساخت‌های گردشگری داخلی، تخفیف‌های ویژه و کمپین‌های تبلیغاتی، تلاش‌های ارزنده‌ای در جذب گردشگران داشته؛ ساخت هتل‌های جدید، افزایش ظرفیت حمل و نقل (مانند توسعه فرودگاه‌ها و راه‌آهن) و سرمایه‌گذاری در تسهیلات گردشگری، سبب ایجاد تأثیر مثبت در بهبود تجربه‌ی گردشگران داخلی و خارجی شده است.
سفر‌های زیارتی به شهر‌هایی مانند مشهد و قم همواره در جذب گردشگران داخلی و خارجی جایگاه قابل توجهی را به خود اختصاص داده؛ به‌خصوص زائرانی از کشور‌های همسایه مانند عراق و آذربایجان همواره به این شهر‌ها سفر می‌کنند.
آنا: با مقایسه داده‌های مربوط به گردشگری شهری در ایران و آمریکا در نیم قرن گذشته، چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی در الگوهای سفر، نوع فعالیت‌های گردشگری و میزان رضایت گردشگران وجود دارد؟
کلانتری خلیل‌آباد: براساس شاخص‌های سازمان جهانی جهانگردی (WTO) و جامعه جهانی اکوتوریسم (TES) ایران جزء پنج کشور نخست جهان از نظر جاذبه‌های طبیعی و تنوع زیستی است، ایران با داشتن ۱۲۰۰۰ گونه گیاهی، ۲۵۰ گونه پرنده، ۱۶۰ گونه پستاندار، ۲۷۰ گونه ماهی، ۲۲۰ چشمه آب معدنی و آبگرم، ۱۶ قله مرتفع بالاتر از ۴۰۰۰ متر، ۵۰ دریاچه داخلی، ۱۶ تالاب و ۲۳ پارک ملی، ۳۴ پناهگاه حیات وحش و ۹۳ منطقه حفاظت شده و ... از نظر طبیعی در جهان نمونه است.
تنوع گیاهان و گل‌های دارویی، محصولات زراعی و برخورداری از اقلیم چهارگانه و دسترسی به همه آنها در طول یک روز با اختلاف درجه حرارت ۵۰ C بر این سرآمدی طبیعی افزوده و به نوبه خود یکی از طلایی‌ترین و قوی‌ترین ظرفیت‌های گردشگری شهری را برای ما فراهم آورده است.
افزون بر این و براساس آمار، گردشگری داخلی در دهه‌های گذشته، به‌خصوص با تأثیر پاسداشت و برپایی آیین‌های فاخر مذهبی پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، در قالب سفر به شهر‌های زیارتی (مانند مشهد مقدس، قم و حرم حضرت شاهچراغ در شیراز) و پذیرش زائران گردشگر از کشور‌های دور و نزدیک منطقه در کنار جاذبه‌های تاریخی_ فرهنگی و آثار باستانی متعدد رشد چشمگیری داشته است.
نکته مهم اینکه گردشگری مذهبی در ایران یکی از مهم‌ترین و پررونق‌ترین شاخه‌های گردشگری است که سالانه میلیون‌ها زائر و گردشگر را از سراسر جهان به خود جذب می‌کند و با توجه به پیشینه فرهنگی و مذهبی ایران و نقش برجسته کشور در تاریخ اسلام و تشیع، شهر‌های مذهبی و مقدس ما، مقصد زائران و شیعیان سراسر جهان هستند.
حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد مقدس به‌عنوان مهم‌ترین مقصد گردشگری مذهبی سالانه پذیرای میلیون‌ها زائر از سراسر ایران و کشور‌های دیگر است، در این راستا امکانات و زیرساخت‌های گسترده‌ای ازجمله هتل‌ها، مهمانسرا‌ها و بازارهای اطراف حرم برای رفاه زائران مهیا شده و علاوه بر زیارت، زائران می‌توانند از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی مشهد نیز بازدید کنند.
همچنین قم از دیگر شهر‌های مهم مذهبی ایران و مرکز اصلی حوزه‌های علمیه ما شیعیان است. حرم مطهر حضرت معصومه سلام‌الله علیها، خواهر مکرم امام رضا علیه‌السلام، میعادگاه بسیاری از گردشگران این شهر مقدس است و به‌عنوان مرکز علمی و مذهبی شیعیان نقش مهمی در جذب دانشجویان و طلاب علوم دینی دارد و زائران از کشور‌های مختلف به این شهر می‌آیند تا علاوه بر زیارت، از فرصت‌های تحصیلی در حوزه‌های علمیه قم بهره‌مند شوند.
حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد مقدس به‌عنوان مهم‌ترین مقصد گردشگری مذهبی سالانه پذیرای میلیون‌ها زائر از سراسر ایران و کشور‌های دیگر است، در این راستا امکانات و زیرساخت‌های گسترده‌ای ازجمله هتل‌ها، مهمانسرا‌ها و بازارهای اطراف حرم برای رفاه زائران مهیا شده و علاوه بر زیارت، زائران می‌توانند از جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی مشهد نیز بازدید کنند
شیراز نیز به‌دلیل وجود آرامگاه حضرت شاهچراغ علیه‌السلام، برادر امام رضا علیه‌السلام، یکی دیگر از مقاصد مهم گردشگری مذهبی است. شاهچراغ به‌عنوان مکانی مقدس برای زیارت و تفکر شناخته می‌شود. علاوه بر شاهچراغ، شیراز به‌عنوان یک شهر تاریخی و فرهنگی (دروازه قرآن، مسجد نصیرالملک، باغ ارم، بازار وکیل، حافظیه و سعدیه، مجموعه تاریخی تخت جمشید، نقش رستم، دریاچه مهارلو و ...) جذابیت‌های فراوان دیگری نیز برای گردشگران دارد.
آرامگاه حضرت عبدالعظیم حسنی علیه‌السلام در شهرری واقع در جنوب تهران، یکی از دیگر مراکز مهم گردشگری مذهبی است، این مکان مقدس به‌خصوص میان ما شیعیان و زائرانی که به تهران سفر می‌کنند محبوبیت بسیار دارد.
همچنین، مقبره‌های دیگری از بزرگان و عالمان دینی در این منطقه قرار گرفته است. برپایی مراسم مذهبی نظیر دهه محرم، اربعین حسینی، عید غدیر و ایام تولد یا وفات امامان معصوم (علیهم‌السلام)، تعداد زائران ایران اسلامی را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد، به‌خصوص، ماه محرم و مراسم عزاداری امام حسین علیه‌السلام ازجمله مهم‌ترین رویداد‌های مذهبی در کشور هستند که زائران داخلی و خارجی بسیاری را به شهر‌های مقدس مانند مشهد و قم جذب می‌کنند.
فرهنگ میهمان‌نوازی ایرانیان عامل مؤثر در رشد گردشگری
آنا: می‌توان گفت امروز الگوهای سفر به‌دلیل شرایط اقتصادی به سمت مقاصد ارزان‌تر معطوف شده است؟
کلانتری خلیل‌آباد: بله. هرچند الگوهای سفر به‌دلیل شرایط اقتصادی و تحریم‌ها بیشتر به سمت مقاصد ارزان‌تر و داخلی معطوف شده است؛ اما این ویژگی را داشته که مردم همواره بخشی از درآمد خود را هرچند با شرایطی ساده زیستانه، مصروف سفر به مقاصد یادشده کرده‌اند و زیرساخت‌های گردشگری طبیعت‌محور در ایران در حال توسعه بوده و این خود یکی از زمینه‌های موفق جذب گردشگران را فراهم آورده است.
با وجود چالش‌های زیرساختی، یکی از نقاط قوت و عرصه‌های تأثیرگذار گردشگری شهری در ایران، فرهنگ مهمان‌نوازی ایرانیان و امنیت فرهنگی کشورمان در جذب گردشگران خارجی و توسعه گردشگری است.
فرهنگ مهمان‌نوازی که در میان ما ایرانیان بسیار ریشه‌دار است، یکی از ویژگی‌های برجسته‌ای است که مورد توجه گردشگران خارجی قرار می‌گیرد، گردشگرانی که به ایران سفر می‌کنند، به کرّات از برخورد دوستانه و استقبال گرم ما مردم صحبت می‌کنند، این ویژگی نه‌تنها احساس امنیت و راحتی را برای گردشگران مهیا می‌کند، بلکه تجربه‌ای منحصر‌به‌فرد از تعامل فرهنگی را برای آنها به ارمغان می‌آورد و سبب می‌شود که گردشگران خارجی بتوانند به طور مستقیم با فرهنگ محلی و زندگی روزمره مردم درگیر و از نزدیک با سنت‌ها و آداب و رسوم ایرانی آشنا شوند و این تجربه فرهنگی، گاهی حتی فراتر از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، می‌تواند دلیل اصلی جذب دوباره گردشگران به ایران باشد.
مورد تأثیرگذار دیگر، امنیت فرهنگی بالا به معنای حفظ ارزش‌ها، هنجار‌ها و فرهنگ ملی و همچنین تضمین محیطی امن برای گردشگران در ایران اسلامی است. ایران به‌عنوان کشوری با تاریخ و تمدن غنی، علاوه بر مهمان‌نوازی، امنیت فرهنگی بالایی دارد که به گردشگران حس آرامش و اطمینان می‌بخشد، این امنیت موجب می‌شود گردشگران خارجی بتوانند بدون نگرانی از مشکلات اجتماعی یا فرهنگی، به کاوش در شهر‌ها و مناطق مختلف بپردازند.
در کنار مهمان‌نوازی، ایران تلاش کرده تا علاوه بر جذب گردشگران، هویت و فرهنگ ملی خود را نیز حفظ کند، این امر می‌تواند برای گردشگرانی که علاقه‌مند به شناخت فرهنگ‌های اصیل هستند، جذاب باشد و یکی از عوامل کلیدی در افزایش گردشگری فرهنگی به شمار آید.
مهمان‌نوازی و امنیت فرهنگی به طور مستقیم موجب افزایش رضایت گردشگران و ایجاد تبلیغات مثبت از طریق تجربه‌های شخصی آنها می‌شود و این تبلیغات دهان به دهان یا از طریق شبکه‌های اجتماعی سبب افزایش روزافزون تعداد گردشگران خارجی به شهر‌های کشورمان خواهد بود.
از سوی دیگر تجربه دلپذیر از رفتار دوستانه مردم و احساس امنیت، گردشگران را به ماندن بیشتر و بازدید از شهر‌های مختلف ترغیب می‌کند. این امر خود سبب رونق کسب‌وکار‌های محلی و همچنین توسعه زیرساخت‌های گردشگری شهری می‌گردد.
آنا: آیا تحریم‌های دشمن و تبلیغات منفی تأثیر جذب گردشگران در ایران داشته است؛ ظاهراً اینطور نشان می‌دهد که تیر آمریکا در دورکردن گردشگران خارجی از ایران به سنگ خورده است.
کلانتری خلیل‌آباد: در مقام مقایسه با کشوری مانند آمریکا باید گفت با وجود تبلیغات منفی علیه شرایط فرهنگی و اجتماعی موجود در ایران اسلامی، همانگونه که یاد شد و با توجه به گستردگی زمینه‌ها و امکانات گردشگری شهری در ایران اعم از وجود زمینه‌های عالی و گاه بی همتای تنوعات زیستی و طبیعی، تاریخی ـ فرهنگی و مذهبی و آیینی در کشور، ایران به‌عنوان یکی از بهترین و جذاب‌ترین مقاصد گردشگری در جهان شناخته می‌شود و به حول و قوه الهی، چنانکه رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به ادعای بی‌اساس ترامپ درباره ضعیف خواندن ایران اسلامی، پاسخ دادند و خردمندانه و عالمانه با اتکای به توان بی‌پایان کشورمان در عرصه‌های مختلف، آینده را آیینه و نشانگر قدرت ایران اسلامی دانستند، اکنون با استناد به اخبار و آمار دقیق از وضعیت فرهنگی کشوری که با توسل به استکبار و تعدی نظامی و فرهنگی خود را نمونه برتر جهان می‌داند، گذاری بر تفاوت‌ها و شباهت‌ها در الگوی سفر و میران رضایت گردشگران در آمریکا خواهیم داشت.
بیشینه گردشگری شهری در آمریکا متمرکز در شهر‌های بزرگ مانند نیویورک، لس‌آنجلس، شیکاگو، و سان‌فرانسیسکو است که با جاذبه‌های مدرن و فرهنگی نظیر موزه‌های هنری، پارک‌های ملی و رویداد‌هایی مانند جشنواره‌های ورزشی و هنری (سینما و تئاتر) شناخته می‌شوند و آمریکایی‌ها نیز به دلایل مالی و امکانات گسترده، به طور مداوم به سفر‌های داخلی پرداخته‌اند.
اما باید گفت با اینکه آمریکا همواره یکی از بزرگ‌ترین مقاصد گردشگران خارجی بوده، سیطره و سایه عدم امنیت داخلی به‌دلیل سیاست‌های غلط دولت ازجمله خشونت‌های مسلحانه و دسترسی آسان به سلاح گرم، نرخ بالای جرایم شهری مانند سرقت و خشونت‌های خیابانی، نابرابری اقتصادی و فقر طبقاتی، تبعیض نژادی و تروریسم داخلی و بحران‌های اقلیمی به ناامنی‌های فیزیکی و اجتماعی دامن زده و متعاقباً بر اقبال گردشگران خارجی از آمریکا تاثیرگذار بوده است.
کشوری که خود را ابرقدرت جهان می‌داند، براساس آمار دقیق FBI از خشونت‌های شهری، فقط در سال ۲۰۲۱، تعداد ۲۱ هزار و ۵۷۰ قتل را گزارش کرده و شهر‌هایی مانند نیویورک و شیکاگو به‌علت نرخ بالای خشونت و عدم امنیت در زمینه گردشگری همواره با کاهش اقبال گردشگران رو‌به‌رو بوده‌اند.
براساس آنچه که اشاره شد، تنها یکی از دلایل اقبال گردشگران در ایران اسلامی در تفاوت با کشوری چون آمریکا با پیشرفت و تبلیغات گسترده، صرفاً مسائل فرهنگی و پایبندی به اصولی است که خود موجد رونق و برکت نوع خاصی از گردشگری در ایران بوده است که در جهان کم‌نظیر است.
از دیگر مزایای گردشگری در ایران، هزینه‌های نسبتاً پایین سفر، اقامت و خدمات است که برای گردشگران خارجی (به‌خصوص از کشور‌های غربی) به‌صرفه است و این هزینه‌های پایین همواره بر رضایت گردشگران تأثیر مثبتی داشته است.
در مقابل، آمریکا یکی از مقاصد گردشگری گران‌قیمت محسوب می‌شود و هزینه‌های بالای اقامت، حمل‌ونقل و خدمات رفاهی برای غالب گردشگران، محدودیت ایجاد کرده و تأثیر منفی بر میزان رضایتمندی آنها داشته و در مجموع ظرفیت بالا و بی‌نظیر تنوع طبیعی و زیستی، پیشینه هزاران ساله تاریخی، فرهنگی و مذهبی ایران اسلامی و زمینه‌های گسترده‌ی گردشگری شهری در آن در قیاس با کشوری با تاریخی حدوداً ۵۰۰ ساله و با چهره‌ای البته مدرن، اما آمیخته به انواع تعّدی و خشونت در حق ملت‌های مظلوم جهان، حقیقتی نیست که از چشم جهانیان پنهان بماند و یقیناً بر میزان اقبال گردشگران نیز تأثیرات قابل توجهی داشته و خواهد داشت.
انتهای پیام/
