گرانی ارز به سرمایه گذاری برای تولید کمک می‌کند؟/ اثرات چند وجهی سناریو‌ی افزایش نرخ ارز در اقتصاد
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا؛ صمد حسن زاده رئیس اتاق بازرگانی ایران بر لزوم اتخاذ سیاست‌های مناسب برای مدیریت نوسانات ارزی و بهبود فضای کسب‌وکار تاکید می‌کند و به دولت در خصوص مدیریت نوسان بازار ارز هشدار می‌دهد. بنظر می‌رسد به عقیده حسن زاده قیمت ارز جهش‌های ارزی اخیر عاملی برای افزایش نگرانی‌های فعالان اقتصادی، رشد هزینه‌های تولید و اختلال در تامین مواد اولیه است. اما به راستی راه حل توسعه اقتصاد کشور چیست و برای تعالی اقتصاد باید چه کرد.آیا افزایش قیمت ارز کمک به مدیریت دولت در سرمایه گذاری و حمایت از تولید است؟
مطالعات تخصصی اقتصادی بیانگر این مهم هستند که تغییر نرخ ارز تاثیر مستقیمی بر متغییر‌های اقتصاد کلان مانند تولید، اشتغال و سطح عمومی قیمت‌ها دارد؛ همچنین افزایش نرخ ارز موجب افزایش انتظارات تورمی و تغییرات شدید در ارزش پول ملی خواهد داشت. مطالعات انجام شده بیانگر این مورد است که افزایش نرخ ارز در شرایط کنونی موجب افزایش قیمت کالا‌های وارداتی در بازار داخلی می‌شود و با توجه به آن که اکثر کالا‌های وارداتی مواد اولیه و یا سرمایه‌ای هستند، این افزایش قیمت می‌تواند اثر مستقیمی بر قیمت تولید داشته و استفاده از ظرفیت‌های تولیدی را کاهش دهد.
باید توجه داشت که یکی دیگر از عوارض افزایش نرخ ارز و به زبان بهتر کاهش ارزش پول ملی، کاهش قیمت کالا‌های صادراتی و به تبع آن افزایش تقاضا در بازار‌های خارجی برای این نوع کالا خواهد بود و این موضوع ممکن است که بازار‌های داخلی را با کمبود کالا مواجه کرد و روند تعادل عرضه و تقاضا در کشور را مختل نماید. از طرف دیگر در خصوص کالا‌های تولیدی با وابسطه به نهاده‌های واسطه‌ای موضوع عکس شده و این کالا‌ها با افزایش قیمت تولید بازار خود را از دست خواهند داد.
نکته بسیار مهم در کاهش ارزش پول ملی اثر آن بر موضوع اشتغال است. کاهش ارزش پول ملی (در اثر افزایش نرخ ارز و تورم) به سرعت می‌تواند نقطه سر به سری دستمزد و خدمات را جابجا نماید؛ دراین حالت دستمزد‌ها دیگر کفاف تامین هزینه‌های کارگران و کارمندان را نمی‌دهد و کارفرما برای جلب نظر کارگران مجبور به افزایش دستمزد شده و این موضوع نیز ممکن است به تعدیل نیرو در اثر ناتوانی کارفرمایان از پرداخت دستمزد بی انجامد. از طرف دیگر عدم ترمیم دستمزد نیز ممکن است که بیکاری خود خواسته شاغلان در بخش تولید منجر شود.
در کل برآیند نهایی سناریو‌های افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی نمایان گر اثرات چند وجهی و آسیب زننده این فاکتور در اقتصاد است. در واقع افزایش قیمت ارز می‌تواند باعث کاهش تولید ناخالص داخلی، افزایش انتظارات تورمی و همچنین سطح اشتغال در کشور دارد.
راه کار چیست؟
باید توجه داشت که افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی به صورت زنجیره‌ای تکرار خواهند شد؛ در واقع کاهش ارزش پول ملی منجر به افزایش قیمت‌ها در بخش تولید شده و این مورد نیز باعث وقوع دور جدیدی از کاهش ارزش پول ملی خواهد شد. به همین منظور لازم است ضمن شناخت عوامل اصلی افزایش قیمت ارز از وقوع زنجیره افزایش قیمت ارز و تورم جلوگیری به عمل آورد. در همین راستا اولین قدم تدوین سیاست‌های تضمینی کاربردی برای بازگشت ارز حاصل از صادرات است.
با توجه به شرایط اقتصادی ایراد سازماندهی لازم برای هدایت منابع ارزی به محل‌های ضروری کاملا ضروری است؛ در همین راستا نهاد‌های برنامه ریز و مسئول بایستی ضمن تدوین برنامه‌های دقیق برای اختصاص منابع ارزی به مصارف مورد نیاز و ضروری، بر دقت در تخصیص‌ها اهتمام کافی داشته باشند. بدیهی است که عدم برنامه ریزی دقیق و عدم کنترل بر منابع ارزی موجب واردات کالا‌های غیر ضرور و نشت منابع برای واردات کالا‌های قاچاق خواهد شد.
لازم است که دولت نیز در برنامه بودجه کشور با تکیه بیشتر بر منابع درآمدی پایدار مانند درآمد‌های مالیاتی، از درآمد‌های حاصل از تعدیل نرخ ارز صرف نظر کرده و بر انجام سیاست‌های اقتصادی مانند مبارزه با فرار‌های مالیاتی و جلوگیری از عملیات‌های قاچاق و پولشویی اهتمام داشته باشد.
در حوزه بانکی و پولی نیز باید عوامل افزایش نقدینگی و خلق پول تحت کنترل درآمده و از افزایش نقدیگی به عنوان موتور اصلی ایجاد تورم جلوگیری نمود. شایان ذکر است که سیاست‌های پولی بایستی در ایجاد تناسب در توزیع نقدینگی موثر باشد چرا عدم توزیع متناسب نقدینگی به شدت بر اثرات نامطلوب این مورد می‌افزاید.
انتهای پیام/
