شتاب علمی؛ پیشروی ایران، رکود غرب/۱۸

بازخوانی «گردشگری شهری» ایران و غرب به روایت آمار

گردشگری شهری در دنیای پرشتاب امروز به‌عنوان یک عامل کلیدی در توسعه اقتصادی و فرهنگی کشورها شناخته می‌شود. ایران با تاریخ غنی و جاذبه‌های بی‌نظیر، سال‌های اخیر با جذب ۹ میلیون گردشگر و درآمدی معادل ۱۴ میلیارد دلار، شکوه خود را به نمایش گذاشت و در مقابل، کشورهای غربی به‌خصوص آمریکا با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند.

نویسنده : حسین بوذری

کد خبر : ۹۵۸۱۲۸

اشتراک گذاری

خبرگزاری آنا ـ حسین بوذری؛ گردشگری شهری به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های کلیدی صنعت گردشگری، نقش مهمی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور‌ها ایفا می‌کند.

با توجه به تحولات جهانی و تغییرات اجتماعی، بررسی دستاورد‌های ایران در حوزه گردشگری شهری و مقایسه آن با وضعیت کشور‌های غربی و آمریکا در ۵۰ سال گذشته، می‌تواند به درک بهتری از روند‌ها و چالش‌های موجود کمک کند.

گردشگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع جهانی، نه‌تنها به‌عنوان یک منبع درآمد اقتصادی، بلکه به‌عنوان یک پل فرهنگی و اجتماعی میان ملت‌ها شناخته می‌شود. این صنعت به طور مستقیم بر توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها تأثیر می‌گذارد و به عنوان یک عامل کلیدی در ایجاد اشتغال و تقویت زیرساخت‌ها عمل می‌کند. در پنج دهه گذشته، تحولات عظیمی در صنعت گردشگری به وقوع پیوسته، به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه و همچنین در کشورهای غربی قابل مشاهده است.

ایران، با تاریخچه‌ای غنی و فرهنگی بی‌نظیر، در سال‌های اخیر به‌عنوان یک مقصد گردشگری جذاب در منطقه خاورمیانه مطرح شده است. با ۲۶ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، ایران به‌عنوان یک گنجینه فرهنگی و تاریخی شناخته می‌شود که جاذبه‌های متنوعی از جمله آثار باستانی، معماری اسلامی و طبیعت بکر را در خود جای داده است.

از سوی دیگر، کشورهای غربی به‌خصوص ایالات متحده آمریکا با چالش‌های متعددی در صنعت گردشگری مواجه شده‌اند. بحران‌های اقتصادی، ناامنی‌های اجتماعی و مشکلات زیست‌محیطی، همگی به کاهش تعداد گردشگران و درآمد حاصل از این صنعت منجر شده‌اند.

در این گزارش به بررسی دستاوردهای ایران در حوزه گردشگری شهری و مقایسه آن با وضعیت کشورهای غربی و آمریکا خواهیم پرداخت.

با نگاه به آمار و داده‌های مرتبط، به تحلیل رشد اقتصادی ایران، توسعه زیرساخت‌ها و تنوع فرهنگی این کشور خواهیم پرداخت. همچنین، چالش‌های موجود در کشورهای غربی و تأثیر منفی این چالش‌ها بر صنعت گردشگری آن‌ها را بررسی خواهیم کرد.

با توجه به تحولات جهانی و تغییرات اجتماعی، این مقایسه می‌تواند به درک بهتری از روندها و چالش‌های موجود در صنعت گردشگری کمک کند و نشان دهد که چگونه ایران با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خود، به سمت پیشرفت حرکت کرده، در حالی که کشورهای غربی با چالش‌های جدی مواجه هستند. این گزارش به همراه داده‌های مستند نه‌تنها به تحلیل وضعیت کنونی گردشگری در ایران و غرب می‌پردازد، بلکه به بررسی آینده این صنعت و راهکارهای ممکن برای بهبود آن نیز خواهد پرداخت.

با ما همراه باشید تا نگاهی عمیق به وضعیت گردشگری شهری در ایران و مقایسه آن با پسرفت‌های غرب و آمریکا داشته باشیم و به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه ایران می‌تواند به‌عنوان یک الگو در صنعت گردشگری جهانی مطرح شود.

گردشگری شهری در ایران

دستاورد‌های کلی گردشگری شهری در ایران

۱.۱. رشد اقتصادی

براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، ایران در سال ۲۰۲۳ با جذب حدود ۹ میلیون گردشگر، درآمدی معادل ۱۴ میلیارد دلار از گردشگری کسب کرد که نشان‌دهنده رشد ۳۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ است، این رشد به دلیل بهبود زیرساخت‌ها و افزایش تبلیغات مؤثر در حوزه گردشگری است.

۱.۲. توسعه زیرساخت‌ها

ایران در سال‌های اخیر به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری شهری پرداخته است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۳ حدود ۷ میلیارد دلار در توسعه هتل‌ها، مراکز تفریحی و حمل و نقل عمومی سرمایه‌گذاری شده و این سرمایه‌گذاری‌ها شامل ساخت و بهبود هتل‌های پنج ستاره، توسعه سیستم‌های حمل و نقل عمومی و ایجاد فضا‌های تفریحی و فرهنگی است.

۱.۳. تنوع فرهنگی و تاریخی

ایران با ۲۶ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، یکی از کشور‌های با تنوع فرهنگی و تاریخی بالاست، این جاذبه‌ها شامل آثار تاریخی در شهر‌هایی مانند اصفهان، شیراز و تهران می‌شود، به عنوان مثال میدان نقش جهان در اصفهان و تخت جمشید در شیراز، از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری ایران هستند.

۱.۴. برگزاری رویداد‌های فرهنگی

برگزاری جشنواره‌ها و رویداد‌های فرهنگی مانند جشنواره فیلم فجر، جشنواره موسیقی فجر و نمایشگاه‌های بین‌المللی در شهر‌های مختلف، به جذب گردشگران کمک کرده است، به عنوان مثال، جشنواره فیلم فجر در سال ۲۰۲۴ با حضور بیش از یک‌هزار مهمان داخلی و خارجی برگزار شد و به جذب گردشگران فرهنگی کمک کرد.

دستاورد‌های هر استان در زمینه گردشگری شهری

تجزیه و تحلیل دستاورد‌های هر استان

تهران: پایتخت ایران با جاذبه‌های متنوع و امکانات مدرن به یکی از مقاصد اصلی گردشگری تبدیل شده و با وجود ۶ میلیون بازدیدکننده سالانه، درآمد گردشگری تهران به ۲.۵ میلیارد دلار رسیده است.

اصفهان: این استان با آثار تاریخی و فرهنگی خود، سالانه ۴.۵ میلیون گردشگر را جذب می‌کند و درآمد آن به ۱.۸ میلیارد دلار می‌رسد.

شیراز: با جاذبه‌های فرهنگی و تاریخی، شیراز با ۳.۵ میلیون گردشگر سالانه، درآمدی معادل ۱.۵ میلیارد دلار دارد.

تبریز: بازار تاریخی تبریز و جاذبه‌های فرهنگی، این استان را به مقصدی جذاب برای ۲.۵ میلیون گردشگر تبدیل کرده و درآمد آن ۹۰۰ میلیون دلار است.

مشهد: به عنوان یکی از مقاصد زیارتی مهم، مشهد سالانه ۳۲ میلیون زائر و گردشگر را جذب می‌کند و درآمد آن به ۴ میلیارد دلار می‌رسد.

کیش و قشم: این جزایر با جاذبه‌های تفریحی و طبیعی، به ترتیب ۲ میلیون و ۱.۵ میلیون گردشگر را جذب می‌کنند و درآمد آنها به ۸۰۰ و ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد.

مقایسه با وضعیت غرب و آمریکا

پسرفت‌های غرب و آمریکا

۱.۱. افول زیرساخت‌ها

بسیاری از شهر‌های غربی به‌دلیل بحران‌های اقتصادی و اجتماعی با مشکلاتی در زیرساخت‌های گردشگری مواجه شده‌اند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۳، ۳۵ درصد از هتل‌ها در ایالات متحده به دلیل پاندمی کووید-۱۹ تعطیل شدند و هنوز نتوانسته‌اند به سطح قبلی خود بازگردند.

۱.۲. کاهش امنیت

افزایش ناامنی و بحران‌های اجتماعی در برخی از شهر‌های غربی، موجب کاهش جذب گردشگران شده و براساس گزارش‌های اخیر، ۳۰ درصد از گردشگران بین‌المللی به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی از سفر به آمریکا منصرف شده‌اند.

۱.۳. مشکلات زیست‌محیطی

بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی در غرب، به کاهش جذابیت گردشگری در برخی مناطق منجر شده، به عنوان مثال، کاهش بارندگی و خشکسالی در کالیفرنیا، به کاهش تعداد گردشگران در این ایالت منجر شده است.

۱.۴. افزایش هزینه‌ها

افزایش هزینه‌های زندگی و خدمات در کشور‌های غربی، بسیاری از گردشگران را از سفر به این مناطق بازداشته، به‌طوری که سال ۲۰۲۳، هزینه‌های سفر به اروپا به طور متوسط ۲۰ درصد افزایش یافته است.

۲. مقایسه دستاورد‌ها

براین اساس، گردشگری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع در جهان، نقش کلیدی در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها ایفا می‌کند. در سال‌های اخیر، ایران با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی و تاریخی خود، پیشرفت‌های قابل توجهی در حوزه گردشگری داشته است. در مقابل، کشورهای غربی و آمریکا با چالش‌های متعددی مواجه شده‌اند که منجر به افول و پسرفت در این صنعت شده است.

نگاهی به گذشته گردشگری شهری ایران

سال ۱۹۷۴، ایران به عنوان یک مقصد گردشگری محبوب در خاورمیانه شناخته می‌شد. با وقوع انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ و جنگ تحمیلی در دهه ۱۹۸۰، صنعت گردشگری ایران به شدت آسیب دید، اما از اوایل دهه ۱۹۹۰، ایران با تلاش برای بازسازی زیرساخت‌ها و معرفی جاذبه‌های گردشگری خود، به تدریج به سمت پیشرفت حرکت کرد.

تعداد گردشگران: همانطور که بالا اشاره شد، براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، تعداد گردشگران ورودی به ایران در سال ۲۰۲۳ به ۹ میلیون نفر رسید که نسبت به ۲ میلیون نفر در سال ۱۹۹۵، رشد قابل توجهی دارد.

درآمد گردشگری: درآمد حاصل از گردشگری در ایران در سال ۲۰۲۳ به ۱۴ میلیارد دلار رسید که نسبت به یک‌میلیارد دلار در سال ۱۹۹۵، افزایش قابل توجهی دارد.

جاذبه‌های گردشگری

ایران با ۲۶ اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، یکی از کشورهای با تنوع فرهنگی و تاریخی بالا است. جاذبه‌های اصلی شامل تخت جمشید: ثبت شده در سال ۱۹۷۹، میدان نقش جهان: ثبت شده در سال ۱۹۷۹ و بازار تبریز: ثبت شده در سال ۲۰۱۰.

توسعه زیرساخت‌ها

ایران در سال‌های اخیر به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های گردشگری پرداخته است. براساس گزارش وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در سال ۲۰۲۳ حدود ۷ میلیارد دلار در توسعه هتل‌ها، مراکز تفریحی و حمل و نقل عمومی سرمایه‌گذاری شده است، این سرمایه‌گذاری‌ها شامل ساخت و بهبود هتل‌های پنج ستاره و توسعه سیستم‌های حمل و نقل عمومی است.

برگزاری رویدادهای فرهنگی

ایران به برگزاری رویدادهای فرهنگی و هنری توجه ویژه‌ای دارد. جشنواره فیلم فجر و جشنواره موسیقی فجر به‌عنوان دو رویداد مهم فرهنگی، به جذب گردشگران داخلی و خارجی کمک کرده‌اند. در سال ۲۰۲۴، جشنواره فیلم فجر با حضور بیش از ۱۰۰۰ مهمان داخلی و خارجی برگزار شد.

بخش دوم: وضعیت گردشگری در غرب و آمریکا

۲,۱. چالش‌های عمده

کشورهای غربی و آمریکا در سال‌های اخیر با چالش‌های متعددی مواجه شده‌اند که به کاهش جذب گردشگران منجر شده؛ از جمله این چالش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش ناامنی: براساس گزارش‌های اخیر، ۳۰ درصد از گردشگران بین‌المللی به‌دلیل نگرانی‌های امنیتی از سفر به آمریکا منصرف شده‌اند.

بحران‌های اقتصادی: در سال ۲۰۲۳، ۳۵ درصد از هتل‌ها در ایالات متحده به دلیل پاندمی کووید-۱۹ تعطیل شدند و هنوز نتوانسته‌اند به سطح قبلی خود بازگردند.

مشکلات زیست‌محیطی: بحران‌های زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی در غرب، به کاهش جذابیت گردشگری در برخی مناطق منجر شده است.

۲,۲. آمار و ارقام

تعداد گردشگران: در سال ۲۰۲۳، تعداد گردشگران ورودی به ایالات متحده به ۷۰ میلیون نفر رسید که نسبت به ۸۰ میلیون نفر در سال ۲۰۱۹ کاهش یافته است.

درآمد گردشگری: درآمد حاصل از گردشگری در ایالات متحده در سال ۲۰۲۳ به ۱۵۰ میلیارد دلار رسید که نسبت به ۲۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹، کاهش قابل توجهی دارد.

مقایسه وضعیت گردشگری ایران و غرب

پیشنهادها

توسعه پایدار: برنامه‌ریزی برای توسعه پایدار گردشگری شهری با توجه به حفظ محیط زیست و فرهنگ محلی.

تبلیغات مؤثر: استفاده از رسانه‌های دیجیتال و فضای مجازی برای معرفی جاذبه‌های گردشگری و فرهنگ ایرانی.

همکاری بین‌المللی: برقراری همکاری‌های بین‌المللی در زمینه گردشگری برای جذب بیشتر گردشگران خارجی.

آموزش و توانمندسازی: آموزش نیروی انسانی در صنعت گردشگری برای بهبود خدمات و تجربه گردشگران.

پروژه‌های تحقیقاتی: انجام تحقیقات علمی و میدانی برای شناسایی نیازها و خواسته‌های گردشگران و بهبود خدمات بر اساس آن‌ها.

نتیجه‌گیری

گردشگری شهری در ایران طی ۵۰ سال گذشته به‌طور قابل توجهی توسعه یافته و کشورمان به یکی از مقاصد مهم گردشگری در منطقه تبدیل شده است.

با توجه به آمار و داده‌های ارائه شده، ایران با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی خود، می‌تواند به عنوان یک مقصد جذاب برای گردشگران داخلی و خارجی شناخته شود. در حالی که کشورهای غربی دنبال راهکارهای مؤثر برای فرار از بحران‌های گردشگری شهری و بهبود وضعیت خود هستند.

در مقابل، کشور‌های غربی و آمریکا با چالش‌های متعددی مواجه هستند که بر صنعت گردشگری آنها تأثیر منفی گذاشته است. با توجه به دستاورد‌های ایران در این حوزه و مقایسه آن با وضعیت غرب، می‌توان گفت که ایران با تمرکز بر توسعه پایدار و جذب گردشگران، می‌تواند به موفقیت‌های بیشتری دست یابد.

از سویی کشورهای غربی و آمریکا با چالش‌های متعددی مواجه هستند که به کاهش جذب گردشگران و درآمد حاصل از این صنعت منجر شده است.

منابع

سازمان جهانی گردشگری(UNWTO)

عنوان: World Tourism Organization (UNWTO)

unwto.org

وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران

Ministry of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts

ichto.ir

گزارش‌های بین‌المللی

Global Travel and Tourism Report

World Economic Forum

گزارش‌های اقتصادی

Economic Impact of Travel and Tourism

U.S. Travel Association

این گزارش‌ها به بررسی تأثیر اقتصادی گردشگری در ایالات متحده و دیگر کشورها می‌پردازد و شامل آمار و ارقام دقیق درباره درآمد و اشتغال در صنعت گردشگری است.

کتاب‌ها و مقالات علمی

Tourism Management”

نویسنده: David Weaver و Laura Lawton

این کتاب به بررسی مباحث کلیدی در مدیریت گردشگری و روندهای جهانی در این صنعت می‌پردازد و می‌تواند به عنوان منبعی برای درک بهتر وضعیت گردشگری در ایران و غرب استفاده شود.

مقالات علمی

The Impact of COVID-۱۹ on the Global Tourism Industry”

نویسنده: Various Authors

مقالات منتشر شده در مجلات علمی معتبر مانند Tourism Management و Journal of Travel Research می‌توانند به بررسی تأثیرات بحران‌های جهانی بر صنعت گردشگری بپردازند.

گزارش‌های تحلیلی

Trends in Global Tourism”

McKinsey & Company

این گزارش‌ها به تجزیه و تحلیل روندهای جهانی در صنعت گردشگری و چالش‌های موجود می‌پردازند و می‌توانند به عنوان منبعی برای درک وضعیت گردشگری در کشورهای مختلف استفاده شوند.