تشریح علم افزایش کارآیی در بازار سرمایه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، شاخص کل در بازار سرمایه در هفته‌های اخیر نوسان‌های پرتلاطمی را پشت سرگذاشته است، از نزول‌های بالا و صعود‌های اندک و امید‌های اندک سهامداران به بهبود شرایط در بازاری که نبض اقتصاد به حساب می‌آید.

تنش‌های اخیر منطقه‌ای و بحران خاورمیانه از مهمترین دلایل این نوسان‌ها بوده است. شرایطی که پیش‌بینی دامنه نوسان و محدودکردن معاملات در بازار سرمایه نیز نتوانسته وضعیت مطلوبتری برای این بازار رقم بزند.

گذشته از بحث تنش‌های منطقه‌ای، بازار سرمایه ایران بنا به دلایلی نیازمند اتخاذ راهکار‌هایی برای کارآیی بیشتر به عنوان یک بازار مهم برای بحث تامین مالی است. راهکار‌هایی که دولت چهاردهم در همین ابتدای مسیر باید آنها را در دستور کار خود داشته باشد تا ضمن حفظ منافع سهامداران، شرایط بهتری را نیز برای شرکت‌ها و واحد‌های تولیدی رقم بزند که سهامشان را در بورس عرضه کرده‌اند.

بورس ایران در نخستین ساعات آغاز به کار این بازار در روز شنبه سبزپوش شد. پس از حدود دو هفته التهابات سیاسی که با نوسانات کاهشی بازار سرمایه در ایران همراه شده بود بعد از آنکه اعلام شد حمله رژیم صهیونیستی با پاسخ پدافندی ایران بی‌اثر شده است، بورس ایران سبزپوش و در دقایق ابتدایی روزشنبه شاخص کل ۹۲۷۲ واحد رشد کرده است.

این در حالی است که شاخص کل در بازار سرمایه در هفته‌های اخیر نوسان‌های پرتلاطمی را پشت سرگذاشته بوده است، از نزول‌های بالا و صعود‌های اندک و امید‌های اندک سهامداران به بهبود شرایط در بازاری که نبض اقتصاد به حساب می‌آید.

ضرورت افزایش کارآیی در بازار سرمایه و ایجاد شفافیت

فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران در این خصوص در گفت‌وگو با آنا، خاطرنشان کرد: دولت چهاردهم برای ایجاد شرایط بهتر در بازار سرمایه باید با توجه به علم افزایش کارآیی در بازار سرمایه، به سمت افزایش ایجاد شفافیت و کاهش هزینه‌های مبادله به پیش رود. درگذشته خرید و فروش سهام در بورس از طریق کارگزاری‌ها صورت می‌گرفت، اما اکنون از طریق مردم و به صورت مستقیم انجام می‌شود و در این میان کاهش هزینه مبادله موجب می‌شود تا خرید و فروش‌ها وضعیت تسهیل‌شده‌تری داشته باشند.

وی افزود: عملکرد بازارگردان‌ها نیز نشان داده است که بیشتر منافع صاحبان سهام را مدنظر دارند نه مردم را و به همین دلیل نقدشوندگی سهام نیز مشکل دارد. در بسیاری از روز‌ها که صف فروش وجود دارد، بازارگردان‌ها نقدشوندگی بازار را رعایت نکرده و نقدشوندگی بازار دچار چالش می‌شود و یا درزمان خرید، عرضه را انجام نمی‌دهند.

‌سازوکار بازارگردانی سهام باید تغییر کند

شکرخدایی خاطرنشان کرد:‌سازوکار بازارگردانی سهام باید تغییر کند یا آنکه منطقی شود. دامنه نوسان شاید در مواقع بحران کمک‌کننده باشد، اما به نظر می‌رسد موجب کارایی بازار نخواهد شد.

وی ادامه داد: کاهش هزینه مبادله، شفاف‌سازی قیمت‌ها در کنار تسهیل نهاد‌های جدید سرمایه‌گذاری مانند صندوق‌ها که می‌توانند پشتیبان سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی باشند، می‌تواند شرایط مناسب‌تر را در بازار سرمایه رقم بزند.

دولت چهاردهم باید با استفاده از نتایج تحقیقات کافی که در زمینه راهکار‌های بهبود تامین مالی انجام شده است، اقداماتی صورت دهد تا همگرایی مناسبی میان بازار پول و بازار‌های مالی ایجاد شود، چون در حال حاضر در پاره‌ای موارد دچار تعارض منافع میان این بخش‌ها هستیم و حجم عمده‌ای از صندوق‌ها در اختیار بانک‌ها است و عملا اوراق دولتی را خرید و فروش می‌کنند

صنعت لیزینگ در ایران کارکرد خود را ندارد

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی ایران عنوان کرد: ابزارهایی علمی و تخصصی در بازار راهکار مقابله با برخی نوسانات پیش بینی شده و نشده در این بازار است. ابزارهای مانند لیزینگ که یکی از ابزار‌های مهم تامین مالی در دنیا است در کشور ما عمق خود را از دست داده است. مجموعه‌ای از قوانین در کشور ما موجب شده تا صنعت لیزینگ در ایران کارکرد خود را نداشته باشند و وابستگی آنها به بانک‌ها نیز باید از بین برود و لیزینگ‌ها خودشان به صورت مستقل فعالیت کنند.

تامین مالی در کشور با مشکلات متعددی مواجه است

شکرخدایی با بیان اینکه بیمه‌ها نیز در کشور ما عمق کمی برای تامین مالی دارند در حالی که می‌توانند تضامین را برای اوراق بیمه‌ها متقبل شوند، عنوان کرد: اهرم‌هایی مانند بانک‌ها، بازار سرمایه، لیزینگ‌ها و بیمه‌ها کارکرد مناسب خود را در کشور ما ندارند به همین دلیل تامین مالی در کشور با مشکلات متعددی مواجه است.

تورم‌های متوالی، قدرت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را کاهش داده است

وی ادامه داد: تورم‌های متوالی، قدرت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را کاهش داده و همه توان بخش خصوصی درگیر خرید‌های جاری و ماشین‌الات و ... است و نقدینگی برای توسعه و سرمایه‌گذاری بسیار اندک است.

شکرخدایی خاطرنشان کرد: با نرخ سود‌های بانکی ۳۰ تا ۴۰ درصد نیز این پرسش مطرح است که چگونه می‌توان تامین مالی تولید را انجام داد.

وی ادامه داد: صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید با وابستگی کمتر به بانک‌ها تشکیل شوند و عرض و طول صندوق‌های سرمایه‌گذاری به گونه‌ای تعیین شود که وابستگی به بانک نداشته باشند تا استقلال داشته و حق انتخاب داشته باشند. اینکه به بانک‌ها گفته شود اوراق دولتی را خریداری کنند تفاوتی میان بانک و صندوق سرمایه‌گذاری وجود نخواهد داشت.

باید مکانیزم بازار را به رسمیت شناخت

شکرخدایی خاطرنشان کرد: قیمت‌گذاری دستوری نهاده‌ها، نرخ‌گذاری خوراک یا قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی‌ها یا خودروسازی‌ها نیز از جمله موضوعاتی است که آسیب جدی به بازار سرمایه وارد کرده است.

 وی تاکید کرد: در امور جدی مانند خوراک، بهداشت و درمان و مواردی از این دست که آقای پزشکیان هم به آن اشاره کردند نرخ‌گذاری دستوری توجیه دارد و در سایر موارد باید مکانیزم بازار را به رسمیت شناخت و اجازه داده شود که عرضه و تقاضا خود را مدیریت کند.

وی عنوان کرد: چند نرخی‌بودن ارز موجب ایجاد فضای رانتی میان کسب و کار‌های دولتی و خصوصی و صادرات و واردات شده است. به نظر می‌رسد این فساد بزرگ باید مدیریت شود و یک نرخ یکسان وجود داشته باشد.